سال بد، سال مرگ سال خون داریوش

سال میلادی گذشته برای طرفداران و علاقه‌مندان به سینما سال امیدوار کننده‌ای نبود. فستیوال های معتبری مثل کن و اسکار بهترین محل برای سنجش عیار فیلم‌های تولیدشده در تقویم یکسال سینمایی هستند. تا مراسم اسکار فیلم‌های ۲۰۲4 زمان کمی باقی ‌مانده است، اما در فستیوال کن فیلم کم مایه‌ای به نام آناتومی یک سقوط موفق به دریافت نخل طلا شد. معتبرین جایزه سینمایی برای فیلمی که تلاشی بی‌ثمر برای نمایش روابط اجتماعی و اخلاقیات عمومی و مساله‌ راستگویی در مناسبات انسانی را داشت. فیلمی به شدت ضعیف از لحاظ هدایت بازیگران و انتخاب‌های متعدد غلط برای محل استقرار و حرکت‌های دوربین و سیاهی لشگرهای سرگردان در معدود صحنه‌های شلوغ فیلم. بلوط پیر کن لوچ که رقابت را در این فستیوال به فیلم مذکور واگذار كرده دارای سطح بالاتری از استانداردهای انسانی و فنی شناخته شده برای نخل طلای کن بود که البته یکی از امتیازات مهم فیلم آناتومی یک سقوط برای دریافت نخل طلا، زن و فرانسوی بودن کارگردان و زبان فیلم بود؛ اتفاق نامیمونی که در برخی از ادوار گذشته کن نیز تکرار شده است. از مجموع فیلم‌های در حال اکران نیز کمتر از ده عدد فیلم قابل اعتنا در دسترس است که مهم‌ترین آنها قاتلین ماه کامل اسکورسیزی فیلمی تاریخی و استادانه که در اسکار پیش رو استحقاق کاندیدا شدن در چند رشته مهم از جمله بهترین بازیگر زن و بهترین فیلم را دارد، قاتل دیوید فینچر فیلمی روان و یکدست از قاتلی حرفه‌ای را تصویر می‌کند که اولین خطایش تبدیل به آخرین پرده از زندگی آدمکشی وی می‌شود، با توجه به فیلم‌های سابق فینچر توقع بالاتری از وی برای ارايه تصویری جذاب‌تر از کاراکتر اصلی فیلم می‌رفت اما اشکالات فیلم در لول بسیار بالای سینما است و نه در بدیهیات. اوپنهایمر کریستوفر نولان که چند روز پیش با درخشش در مراسم مهم گلدن گلوب بار دیگر توجهات را به خود جلب کرد در اکثر رای‌گیری‌های نشریات معتبر سینمایی رتبه اول بهترین فیلم سال را در اختیار دارد و به احتمال بسیار قوی، اصلی‌ترین جوایز اسکار پیش رو را به خانه خواهد برد. بلوط پیر کن لوچ فیلمی ساده و کم‌خرج اما به شدت مهم است، به دلیل قصه فیلم که نوع برخورد ساکنان یک کشور توسعه یافته با مردمانی آواره و پناه آورده به ایشان از کشوری جهان سومی و جنگ‌زده را ارايه می‌دهد و نکته مهم فیلم ارايه تصویری واقعی از زندگی مردمان اروپایی است، همانند سایر فیلم‌های کن لوچ که شخصیت‌های فیلم بسیار مملوس و قابل همذات‌پنداری هستند، تصویری درست متضاد شخصیت‌هایی غرق در پول و مشروب و کوکايين و سکس که در غالب فیلم‌های هالیوودی ارايه می‌شوند. ناپلئون ریدلی اسکات تازه‌ترین فیلم کارگردانی بزرگ که نامش با تاریخ سینمای علمی‌تخیلی و تاریخی پیوند خورده است. ریدلی اسکات نمایشی از عادات و خصايص و جلوه‌های بسیار شخصی و خصوصی از زندگی ناپلئون بناپارت بازسازی کرده است که منتقدین بسیاری نسبت به ارايه تصویری سلیقه‌ای و نه واقعی از زندگی ناپلئون، فیلم وی را به باد انتقاد گرفته‌اند. اما تماشای صحنه‌های پر هزینه جنگ و قصه‌ای که برای مخاطب کشش ایجاد می‌کند این را به یک فیلم مهم در سال گذشته تبدیل کرده است. در سینمای بدنه یا تجاری اما اوضاع اندکی بهتر است و فیلم‌ باربی با فروش فوق‌العاده یک و نیم میلیارد دلاری رتبه اول را در گیشه‌ها به دست آورد، فیلمی مفرح با ته‌مایه‌های فمنیستی که به مدد بهره‌گیری از فیلمنامه‌ای مطابق با سلیقه مخاطبان جهانی و بازی بازیگران مطرح و پرطرفدار موفق به جذب تماشاگرانی از تمامی طیف‌ها و سنین مختلف شد. ماموریت غیر ممکن و جان ویک اکشن‌های پر هزینه و مورد انتظار سال گذشته هستند که موفق به فروش بالایی شدند. اسپایدرمن و چند انیمیشن دیگر نیز در رونق بخشیدن به گیشه‌ها تاثیر فراوانی داشتند. در ایران پرچمداران اصلی سینمای سال ۱۴۰۲ فیلم‌های کمدی بودند که رکوردهای خوبی هم به لحاظ ریالی و هم از لحاظ تعداد مخاطب را برای سینمای ایران به جا گذاشتند. با توجه به اکران موفق فیلم‌های کمدی و رغبت پیدا کردن سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان برای تولید فیلم‌های گیشه‌ای و آغاز فیلمبرداری نزدیک به ده پروژه کمدی در نیمسال دوم سال جاری پیش‌بینی می‌شود سال آینده نیز سالی پررونق برای گیشه و سینمای تجاری باشد. امسال با تمام خنده‌هایی که فیلم‌های کمدی بر لبان مخاطبان و سینما دوستان آوردند اما هنر دوستان ایرانی تلخی‌های شوک‌آوری را نیز تجربه کردند که آغاز آن خودکشی حیرت برانگیز کیومرث پوراحمد بود، مردی مهم در سینمای ایران که فیلم‌ها و سریال‌های خاطره‌انگیزی از وی به یادگار مانده است و پس از آن چند خودکشی دیگر از بازیگران و دست‌اندرکاران سینما که کام دنبال‌کنندگان اخبار سینما را بسیار تلخ کرد و همچنین قتل بی رحمانه‌ی داریوش مهرجویی و همسرش که یکی از منزجرکننده‌ترین رفتارهایی بود که بر سر یکی از مهم‌ترین کارگردانان سینما آمد و سال بدی را برای تاریخ سینمای ایران رقم زد، به قول شاملو: سال بد سال باد سال اشک سال شک.