احسان پناهبر | در میانه تلاشها برای برقراری آتشبس در غزه، خاورمیانه بار دیگر روی بمب ساعتی قرار گرفت. حزبالله لبنان صبح یکشنبه اعلام کرد که در پاسخ به ترور فرمانده ارشد نظامی خود در حمله ۳۰ جولاي اسرايیل به بیروت، حمله گستردهای را علیه چند پایگاه اسرايیلی آغاز کرده است. حزبالله این عملیات را به عنوان بخشی از «مرحله اول» واکنش به ترور فواد شکر، فرمانده بلندپایه خود، خواند و اعلام کرد که «بیش از ۳۲۰» راکت کاتیوشا را به سوی ۱۱ پایگاه نظامی در اسرايیل پرتاب کرده است. همزمان رسانههای اسرايیلی به نقل از مقامات این رژیم از حملات هوایی به جنوب لبنان خبر دادند. به ادعای این مقامات، این حملات، «عملیات پیشگیرانه» علیه حمله قریبالوقوع حزبالله بود. حزبالله این ادعا را رد کرد و اذعان داشت که در پاسخ به ترور فواد شکر، رهبر بلندپایه نظامیاش مواضع اسرايیل را هدف قرار داده است. ناظران هشدار میدهند تداوم تبادل آتش میان دو بازیگر میتواند زمینه ساز وقوع جنگی فراگیر شده و همزمان مذاکرات آتشبس را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این درحالی است که به گفته مقامهای اسرايیلی در ساعات اولیه روز یکشنبه سرزمینهای اشغالی هدف پهپادها و پرتابههای حزبالله لبنان قرار گرفت. برخی ناظران نظامی معتقدند پاسخ حزبالله میتواند تا چند روز هم ادامه داشته باشد. همزمان، گروهی مدعیاند ایران نیز ممکن است در پاسخ به ترور اسماعیل هنیه، اسرايیل را هدف قرار دهد.
این تحولات درحالی رخ میهد که در هفتههای اخیر، حزبالله اعلام کرده بود در پاسخ به ترور فواد شکر، فرمانده بلندپایه نظامیاش که اسرايیل او را در ضاحیه بیروت به شهادت رساند، برای انجام «حملهای بزرگ» علیه اسرايیل آماده میشود. مقامات اسرايیلی و امریکایی به اکسیوس گفتند در روزهای اخیر اطلاعاتی را به دست آوردند که نشان میداد حزبالله در حال آماده شدن برای حمله قریبالوقوع است. به گزارش المیادین، حزبالله در بیانیه نخست خود پس از حملات روز یکشنبه علیه اهداف اسرايیلی اعلام کرد که «خونخواهی اولیه» را در سحرگاه روز یکشنبه با پرتاب پهپادهای تهاجمی علیه اسرايیل انجام داد.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش رژیم اسرايیل در بیانیهای مدعی شد در پاسخ به تهدیدهای حزبالله، ارتش اسرايیل قصد دارد به اهدافی در لبنان حمله میکند. یک مقام اسرايیلی نیز در گفتوگو با رویترز مدعی شد که ارتش این رژیم به سامانه موشکهای دوربردی که حزبالله برای پرتاب به اسرايیل آماده کرده بود، حمله کرد. این مقام گفت این موشکها قرار بود ساعت 5 صبح روز یکشنبه به وقت محلی به سمت مرکز سرزمینهای اشغالی شلیک شود، اما (به ادعای اسرايیل) چند دقیقه قبل از پرتاب در حملات هوایی اسرايیل منهدم شد. حزبالله بهشدت این ادعا را رد کرد و گفت عملیات اولیه علیه اسرايیل با موفقیت انجام شده است. ارتش اسرايیل اعلام کرد که حزبالله بیش از 200 راکت به سمت شهرک های اسرايیلی و پایگاههای نظامی این رژیم شلیک کرد. به گزارش المیادین، حزبالله نیز اعلام کرد «حمله در مقیاس بزرگ» به «یک هدف نظامی ویژه اسرايیلی» که بعدا مشخصات آن اعلام خواهد شد و همچنین علیه چندین سایت دشمن با تعداد زیادی موشک و پهپاد انجام شد.
همزمان خبرگزاری آسوشتیدپرس مدعی شد، در پی این رشته حملات موشکی و پهپادی حزبالله علیه اسرايیل، وزیر دفاع اسرايیل دستکم برای ۴۸ ساعت آینده وضعیت اضطراری اعلام کرد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این رژیم نیز کابینه امنیتی را ساعت 7 صبح به وقت محلی تشکیل داد. همچنین، فرودگاه بینالمللی بن گوریون در تلآویو فعالیت خود را متوقف کرد. یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرايیل نیز صبح یکشنبه به وقت محلی با لوید آستین، وزیر دفاع امریکا گفتوگو کرد. براساس بیانیه وزارت جنگ رژیم اسرايیل، گالانت در مورد حمله پیشدستانه ارتش این رژیم به لوید آستین توضیحاتی داد و در مورد اهمیت اجتناب از تشدید تنش منطقهای با او مذاکره کرد. گالانت گفت که تشکیلات نظامی اسرايیل مصمم به دفاع از اسرايیلیهاست و از تمام ابزارهای موجود برای رفع تهدیدهای قریبالوقوع استفاده خواهد کرد.
یک مقام ارشد اسرايیلی نیز به اکسیوس گفت که ایالاتمتحده از این حمله پیشدستانه مطلع شده است. این مقام اسرايیلی مدعی شد اسرايیل به تنهایی، اما در هماهنگی کامل با ایالات متحده، علیه حزبالله اقدام میکند. شان ساوت، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز گفت جو بایدن، ريیسجمهور ایالاتمتحده از نزدیک تحولات اسرايیل و لبنان را رصد میکند. همچنین، بایدن دستور داده مقامات ارشد امریکایی بهطور مستمر با همتایان اسرايیلی خود در ارتباط باشند. شان ساوت گفت: ما به حمایت از اسرايیل برای دفاع از خود ادامه خواهیم داد و تلاش میکنیم ثبات را به منطقه برگردانیم. این درحالی است که به نظر میرسد تلاشها برای کنترل آتش در منطقه بهشدت تضعیف شده است.
در همین رابطه، دانیل هاگاری مدعی شد پس از حملات جنگنده نیروی هوایی اسرايیل و به دنبال ارزیابی موقعیت فرماندهی جبهه داخلی ارتش اسرايیل، دستورالعملهایی برای مقابله با حملات حزبالله در مناطق خاصی از اسرايیل منتشر میشود. او به اسرايیلیهای مستقر در مناطقی که در تیررس حزبالله قرار دارند هشدار داد که برای امنیت خود فورا از منطقه خطر خارج شوند.
حزبالله در بیانيه دوم خود اعلام کرد چندین سایت و پادگان دشمن و سکوهای گنبد آهنین را هدف قرار داده است. این حمله درحالی انجام شد که مصر میزبان دور جدیدی از مذاکرات با هدف پایان دادن به جنگ اسرايیل علیه حماس است که اکنون یازدهمین ماه خود را سپری می کند. حزبالله گفته است در صورت آتشبس، جنگ را متوقف میکند. حزبالله همچنین در بیانیهاش اعلام کرد روند پاسخ به ترور شهید فواد شکر را آغاز کرده است که هدف از آن سایتها و اهداف نظامی مشخص و حمله به عمق سرزمینهای اشغالی است. درحالی که در بیانیه نخست به جزيیات اهداف اشارهای نشده بود، حزبالله در بیانیه دوم با ذکر جزيیات بیشتر گفت اهداف نظامی مشخص هدف قرار گرفته که عمدتا در مرز قرار دارند، به منظور تسهیل پرواز پهپادهای هجومی و عبور آنها به سمت اهداف نظامی مهمتر، پایگاههای هوایی و مواضع اسرايیلی، در مراحل بعدی عملیات حزبالله، هدف قرار خواهند گرفت. حزبالله اعلام کرد مرحله اول با موفقیت کامل به پایان رسیده است. به گزارش المیادین، حزبالله با 320 راکت عمق سرزمینهای اشغالی، اهدافی نظامی همچون پایگاه میرون، پایگاه زعتون و پادگان کیلع در جولان اشغالی را هدف قرار داده است. خبرگزاری رویترز در گزارشی انحصاری اعلام کرد همزمان با افزایش تهدیدهای ناشی از حمله احتمالی ایران به اسرايیل، یک فرمانده بلندپایه ارتش امریکا در سفری از پیش اعلام نشده عازم خاورمیانه شد.براساس این گزارش، ژنرال ارشد ارتش امریکا سفر دورهای خود را از روز شنبه با ورود به اردن آغاز کرد و در ادامه قرار است طی روزهای آینده برای ملاقات و گفتوگو با مقامات مصری و اسرايیلی راهی این دو کشور شود. هدف از این سفر آنگونه که در گزارش رویترز آمده تلاش برای جلوگیری از تشدید تنشهایی است که میتواند به یک درگیری گستردهتر در منطقه تبدیل شود. بنا به این گزارش، سفر دورهای ژنرال سی.کی براون، ريیس ستاد مشترک ارتش ایالاتمتحده درحالی از روز شنبه آغاز شده که بار دیگر در آستانه رویارویی تمامعیار قرار دارد.
در همین ارتباط، کاخ سفید روز جمعه مدعی شد مذاکرات آتشبس در قاهره «سازنده» بوده و تا اوایل این هفته ادامه خواهد داشت. ایالاتمتحده و متحدان خاورمیانهای این کشور همچنان به اسرايیل و حماس برای دستیابی به توافق فشار میآورند. ویلیام برنز، ريیس سیا و برت مک گورک، مشاور ارشد جو بایدن، ريیسجمهور امریکا در امور خاورمیانه، مدیریت رایزنیها را عهدهدار شدند. این مذاکرات روز پنجشنبه در بحبوحه اختلافات قابلتوجه بین اسرايیل و حماس بر سر اصرار اسرايیل بر حفظ نیروها در دو کریدور راهبردی در غزه آغاز شد. جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید مصرانه مدعی شد پیشرفتهایی حاصل شده است. او مدعی شد: ما به تمایل هر دو طرف نیاز داریم تا با هم کنار بیایند و برای اجرای آتشبس تلاش کنند. کربی جزيیات بیشتری ارايه نکرد، اما او اصرار داشت که در گفتوگوهای آتشبس «تعجیل بسیاری» وجود دارد.
به گزارش رویترز، روز جمعه، بایدن در میانه تعطیلات خانوادگی آخر هفته خود در دره سانتا ینز، ایالت کالیفرنیا، با امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی و عبدالفتاح السیسی، ريیس جمهور مصر گفتوگو کرد. پس از ترورهای هدفمند اخیر رهبران حماس و حزبالله به دست اسرايیل و تهدید ایران و حزبالله به خونخواهی، نگرانیها از وقوع جنگ منطقهای گستردهتر دو چندان شده است. اسرايیل و حماس بر سر گذرگاه فیلادلفی در کنار مرز غزه با مصر و محور نتزاریم شرقی-غربی در سراسر قلمرو غزه با یکدیگر اختلاف اساسی دارند. همچنین، حماس خواستار خروج کامل نیروهای اسرايیلی از غزه است. نتانیاهو مدعی است رژیم اسرايیل اصرار دارد گذرگاه فیلادلفی را برای جلوگیری از تسلیح ادعایی حماس و تکرار حمله 7 اکتبر به اسرايیل کنترل کند. به گزارش الجزیره، او همچنین گزارشها مبنی بر تمایل اسرايیل به پذیرش نیروی بینالمللی در این گذرگاه را تکذیب کرد.
به گزارش القاهره نیوز، حماس روز جمعه اعلام کرد که نتانیاهو از هرگونه فرصتی استفاده می کند تا مانع دستیابی به توافق آتشبس شود. براساس بیانیه دولت مصر، السیسی در تماس خود با بایدن بر اهمیت انعطاف اسرايیل و حماس برای تکمیل توافق برای نجات منطقه از بلای گسترش درگیریها تاکید کرد. جان کربی در پاسخ به این پرسش که «آیا نتانیاهو با حسننیت در حال مذاکره است یا خیر»، خاطرنشان کرد که بایدن روز چهارشنبه با نتانیاهو گفتوگویی «سازنده» داشت. سخنگوی کاخ سفید مدعی شد: اینکه ما و اسرايیلیها در قاهره هستیم نشانه پیشرفت در مذاکرات است. او همچنین گفت که حضور و مشارکت حماس نیز در مذاکرات نیاز است. کربی مدعی شد مذاکرات برای توافق تنها بر سر چند مورد جزيی در جریان است. به گزارش الجزیره، به نظر میرسد رهبران حماس پذیرفتهاند نمایندگان خود را برای مذاکرات بیشتر بر سر همین جزيیات به قاهره بفرستند. همچنین، العربیه به نقل از منابع آگاه از مذاکرات گزارش داد حماس به میانجیها در قاهره گفته است مخالف حضور اسرايیل در گذرگاه فیلادلفی و محور نتزاریم است. حماس همچنین تعهد خود به توافق پیشنهادی امریکا در 2 جولاي را به میانجیها اعلام کرده است.