گروه اقتصادي
معاملات بورس روز گذشته در حالي به كار خود پايان داد كه شاخص كل با افت ۲۸ هزار و ۵۲۷ واحدي در كانال دو ميليون و ۳۲ هزار و ۷۶۴ واحد باقي ماند و شاخص هم‌وزن نيز با ۰.۹۱ سقوط نهايتا در كانال ۶۶۴ هزار و ۳۸۱ واحد آرام گرفت. نمادهاي فولاد، فملي و فارس بيشترين اثر منفي و نمادهاي شخارك، بفجر و پكرمان بيشترين اثر مثبت بر شاخص را ثبت كردند.
همچنين در بازار فرابورس ايران نيز وضعيت قرمز بود.نماگرهاي فرابورس كه روز شنبه هم شاهد روند منفي بودند روز گذشته نيز ارتفاع خود را از دست دادند. شاخص كل فرابورس با ۰.۹۴ افت در محدوده ۲۰ هزار و ۹۹۶ واحد به كار خود پايان داد و شاخص هم‌وزن نيز با هزار و ۰.۹۵ درصد كاهش ارتفاع كار خود را در كانال ۱۱۶ هزار و ۹۹۶ واحد به پايان رساند.
اما در روزي كه كليت ۹۴ درصدي نمادها منفي بودند، ۵۲۲ نماد در صف فروش قفل شدند و در نهايت نيز ۶۳۷ ميليارد تومان نقدينگي حقيقي از معاملات خرد خارج شد. ارزش كل معاملات در اين روز با افت ۱۰ هزار و ۹۲۰ ميليارد توماني همراه شد و ۱۹ درصد از ارزش كل معاملات مربوط به معاملات خرد بود.
افت بازار روز گذشته در حدي بود كه ديگر خريداري در بازار وجود نداشت و فعالان بازار معتقد بودند كه حتي بازارساز نيز حاضر به حمايت نيست. از طرفي طرح بانك مركزي با انتشار اوراق 30 درصدي براي كنترل تورم و نرخ دلار هيچ بازدهي نداشته و نرخ درهم در بازار اين روزها اعداد بالاتر از 19 هزار تومان قرار گرفته است.
بازار توافقي ارزي كه وعده آمدن آن در نيمه دوم شهريور ماه مطرح بود و در حال حاضر به گفته فرزين به صورت آزمايشي در حال اجراست نيز نتوانست حال بازار را خوب كند. حتي خبرهاي عرضه خودرو در بورس كالا براي ايجاد موج خريد با ليدري گروه خودرويي هم نتوانست كاري را از پيش برد.
تاثير افزايش دامنه نوسان از يك به سه درصد
فرزين آقابزرگي، كارشناس ارشد بازار سرمايه در خصوص ريزش‌هاي روز گذشته (سيزدهم آبان ماه) شاخص بورس به «اعتماد» گفت: ريزش‌هاي بورس در روز گذشته بيشتر به تهديدهاي دو طرفه ايران و اسراييل برمي‌گردد كه پيام ادامه جنگ و مخاصمه در بازار را مي‌دهد، هر چند به نظر مي‌رسد كه شرايط به ترتيبي پيش برود كه هر دو طرف به اين مساله تمايلي نداشته باشند كه به نوعي اميدواريم اين تنش‌ها برطرف شود. اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه افزود: در روزهاي گذشته شاهد آن بوديم كه حزب‌الله لبنان و اسراييل هم تا حدودي به يك نقطه مشترك براي آتش‌بس نزديك شدند و اين خبر هم اعلام شد، اما با صحبت‌هايي كه در يكي، دو روز گذشته از سوي اسراييل و ايران صورت گرفت اين موضوع مهم‌ترين عامل براي ايجاد نگراني‌ها در بازار كشور بوده است. آقابزرگي تصريح كرد: با توجه به باز بودن محدوده نوسان سه درصد اين هيجان تشديد هم شده است و آن زمان كه اين نوسان يك درصد بود كمتر با اين مساله مواجه بوديم، اما افزايش دامنه نوسان از يك درصد به سه درصد شايد به‌زعم برخي سهامداران چندان خوشايند آنها نباشد.
كمبود نقدينگي در بازار و انتشار اوراق بدهي
اين كارشناس بازار سرمايه افزود: علت اصلي ريزش‌هاي بازار سرمايه در روز گذشته هم همين موضوع بود و قاعدتا فشار بر صف‌هاي فروش و كمبود نقدينگي در طول دو هفته گذشته نيز روي بازار اثرگذار بوده است.
آقابزرگي با اشاره به انتشار اوراق به ميزان ۶۰ هزار ميليارد تومان از سوي دولت ادامه داد: در سال آتي هم اين رقم متاسفانه ۷۰۰ هزار ميليارد تومان اعلام شده است؛ البته بر اساس سخنان آقاي پورمحمدي، رييس سازمان برنامه و بودجه كشور اين ميزان از اوراق را بانك‌ها خريداري خواهند كرد. اما آن‌گونه كه تجربه نشان داده است كه معمولا بانك‌ها بخشي از منابع‌شان را از طريق تبديل دارايي‌هاي مالي و سهام و فروش در بورس تامين مي‌كنند تا توان خريد آن را داشته باشند. اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه با اشاره به افزايش نرخ دلار در روزهاي اخير نيز خاطرنشان كرد: طبيعتا نزديك‌تر شدن فاصله بين ارز نيما و ارز بازار آزاد در اين رشد بي‌تاثير نبوده و در مجموع درآمد و سود شركت‌ها عمدتا صادرات‌محور است و همين مساله ارزآوري را افزايش مي‌دهد، اما در كنار رشد ارزش جايگزيني و ارزش روز دارايي‌ها و ارزش پول ملي را هم كاهش مي‌دهد كه اين امر باعث مي‌شود ارزش هر دارايي را بيشتر از قبل نشان دهد.
شاهد اوج بي‌مهري‌ها به سهامداران خرد بوديم
آقابزرگي گفت: وضعيت بازار سرمايه و بورس هم به دليل ناملايمات ظرف سه سال گذشته و بدترين عملكرد در زمان آقاي عشقي در سازمان بورس بدتر شد و شاهد بي‌مهري‌هاي زيادي به سهامداران بوديم كه منافع‌شان هم تامين نشد و ايستادگي‌هاي لازم و حمايت‌هاي كافي نيز حتي به صورت زباني، علني و شفاهي هم انجام نشد. اين كارشناس بازار سرمايه با بيان اينكه در طول سال‌هاي گذشته عمق بي‌اعتمادي و نااطميناني در بازار سرمايه بيشتر شد، افزود: متاسفانه كارنامه سازمان بورس در طول سه سال گذشته قابل دفاع نيست و طبيعتا افزايش نرخ دلار و كاهش ارزش پول ملي باعث رشد ارزش دارايي‌ها خواهد شد.
آقابزرگي با اشاره به انتخابات امريكا و تاثير آن بر بازار ايران و به خصوص بورس ادامه داد: اين انتخابات براي تمامي كشورها از اروپا گرفته تا چين و روسيه بسيار با اهميت و اثرگذار است و اين موضوع در روزهاي اخير به اوج خود رسيده و به نظر مي‌رسد كه شايد انتخاب نماينده جمهوري‌خواهان (ترامپ) تا حدودي به ثبات نظامي در دنيا بينجامد، اما با فرض غلبه دموكرات‌ها (كامالا هريس)، وضعيت فعلي كماكان ادامه خواهد يافت البته ممكن است چندان تشديد نشود.
او افزود: منازعات در اوكراين، تايوان و كشورهاي خاورميانه و... به همين ترتيب ادامه‌دار خواهد بود و شايد يكي از مسائلي كه باعث شد سيزدهم آبان ماه هم شاهد چنين وضعي در بورس باشيم به دليل پيشي گرفتن اندك حزب دموكرات نسبت به ترامپ است و اين موضوع را تداعي مي‌كند كه در صورت برنده شدن دموكرات‌ها اتفاق خاص و رويكرد مثبتي در جهت خنثي كردن اين منازعات در خاورميانه ديده نشود.
نيازمند استراتژي‌هاي منطقي از سوي مسوولان هستيم
محمدرضا مظفري، كارشناس بازار سرمايه نيز در خصوص افت‌هاي روز گذشته بورس به «اعتماد» گفت: همان‌طور كه مقامات بورسي هم اعلام كردند مهم‌ترين مساله ريسك سيستماتيكي است كه بازار داشته و دارد و اين روزها هم اوضاع بورس پيچيده‌تر از قبل شده است و متاسفانه در دولت قبل و دولت قبل‌تر هم كمكي به بازار نشد و تصميمات نابخردانه‌اي گرفته شد و زماني كه تصميم به انتشار اوراق سي درصدي گرفته شد بايد فكري براي بازار بورس مي‌شد كه نشد.
مظفري ادامه داد: بازار از دو طيف دولتي و شبه‌دولتي‌ها و حقيقي‌ها تشكيل شده است و هيچ كس اميدي در اين بازار ندارد و تا زماني كه اين ريسك سيستماتيك باشد همواره با افزايش ريزش شاخص‌هاي بورس روبه‌رو مي‌شويم و تنها زمان اين مشكل را حل مي‌كند.
او با اشاره به انتخابات امريكا گفت: اين انتخابات نه تنها در بورس ايران، بلكه بر تمامي بورس‌هاي دنيا و بر قيمت تمامي فلزات و كاموديتي‌ها و طلا و نقره، نفت و ... اثرگذار است و اينكه بازار ايران ارتباطي با بازارهاي دنيا ندارد به اين مساله نامرتبط است و تمامي تصميمات سياسي در امريكا بر اقتصاد ايران هم اثرگذار است. مظفري تصريح كرد: استراتژي‌هاي كلان مسوولان كشور از نرخ سپرده بانكي تا حل كردن تورم و شارژ كردن دلار و كاهش نرخ آن بايد به صورت يكجا گرفته شود.
سرمايه‌گذاري در بورس بايد با ديد بلندمدت باشد
مظفري با اشاره به ارزنده بودن بازار سرمايه گفت: تا زماني كه پول خصوصا پول هوشمند وارد بازار سرمايه نشود باز هم با كاهش شاخص‌ها روبه‌رو خواهيم بود.
او با تاكيد بر اينكه سهامداران آب از سرشان گذشته است، افزود: در طول چهار سال گذشته به اندازه‌اي سهامداران متضرر شده‌اند كه اصلا معاملات در اين بازار منطقي نيستند كه حتي فروش سهام منطقي باشد و بايد افراد سهامداري هم بكنند و چاره‌اي جز صبر وجود ندارد و با وجود اين دارايي ارزشمند (بورس) توصيه مي‌شود تا سهامداران ايستادگي كنند روزهاي خوب برگردد. مظفري با بيان اينكه مطمئنا ظرف سه روز آينده اتفاقاتي در بازار رخ خواهد داد، گفت: بهترين بازار با ديد بلندمدت بورس و بازار سرمايه است.