مذاكرات پومپئو در كره شمالي بي‌نتيجه بود
دست‌هاي خالي
شهاب شهسواري
مايك پومپئو، وزير امورخارجه امريكا بعد از 2 روز مذاكره در پايتخت كره شمالي، بدون اينكه هيچ پيشرفت يا دستاورد جديدي از مذاكراتش منتشر شود، پيونگ‌يانگ را به مقصد توكيو ترك كرد. پومپئو كه براي سومين بار متوالي طي سه ماه گذشته به پيونگ‌يانگ سفر مي‌كند، به توكيو رفت تا در ژاپن نتيجه مذاكرات تازه خود را به اطلاع رهبران كره جنوبي و ژاپن برساند. پومپئو بعد از دو شب اقامت در كره شمالي و چند دور مذاكره با كيم يونگ چول، مقام بلندپايه امنيتي اين كشور، بعدازظهر روز شنبه اين كشور را ترك كرد. وزير خارجه امريكا پيش از ترك پيونگ‌يانگ در تماسي تلفني با دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا، او را در جريان پيشرفت مذاكرات قرار داد. مذاكرات پومپئو در پيونگ‌يانگ تنها 25 روز بعد از ديدار رهبر كره شمالي و رييس‌جمهور امريكا در سنگاپور انجام مي‌شود. در ديدار كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي با دونالد ترامپ، بيانيه‌اي 4بندي در مورد تعهدات دو كشور در مورد خلع سلاح كامل هسته‌اي شبه‌جزيره كره امضا شده‌بود. با اين حال بعد از گذشت نزديك به يك ماه از آن ديدار بي‌سابقه، هنوز هيچ پيشرفتي در جزييات برنامه خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي ايجاد نشده است. همزمان رسانه‌هاي امريكا و نهادهاي امنيتي اين كشور در گزارش‌هايي جداگانه از افزايش سرعت فعاليت‌هاي هسته‌اي كره شمالي خبر مي‌دهند كه باعث نگراني‌هايي در مورد ميزان جديت پيونگ‌يانگ در مورد تعهد به خلع سلاح اتمي شده است. رييس‌جمهور امريكا12 ژوئن بعد از ديدار با كيم جونگ اون گفته‌بود كه ادامه مذاكرات براي اجراي بيانيه دوجانبه رهبران امريكا و كره جنوبي توسط مايك پومپئو پيگيري خواهد شد كه از پيش از رسيدنش به مقام وزارت امورخارجه، ارتباط با پيونگ‌يانگ را آغاز كرده‌بود. سفر 48 ساعته مايك پومپئو به كره شمالي، سطح بالاترين تماس ميان پيونگ‌يانگ و واشنگتن، از زمان ديدار سنگاپور بود و در شرايطي انجام شد كه وزارت خارجه امريكا به‌شدت در مورد رسيدن به يك توافق عملي و دقيق با كره شمالي براي خلع سلاح هسته‌اي تحت فشار است. رسانه‌هاي امريكايي بيانيه كيم و ترامپ را يك «سند مبهم و بدون جزييات اجرايي و برنامه زمان‌بندي» معرفي كردند. استيون ناگي، استاد دانشگاه بين‌المللي مسيحي در توكيو به بلومبرگ مي‌گويد: «ترامپ تلاش كرد تا يك معامله سريع براي خلع سلاح هسته‌اي را به امريكا قالب كند، حالا پومپئو وظيفه غيرممكن را بر عهده دارد تا برنامه عملي خلع سلاح را بدون وجود كوچك‌ترين زمينه و تفاهم دوجانبه پيش ببرد.» در سفر پومپئو به كره شمالي، تيمي از ديپلمات‌ها و جاسوس‌هاي كهنه‌كار امريكايي از جمله آليسون هوكر، كارشناس مسائل شبه‌جزيره كره در شوراي امنيت ملي امريكا در كنار اندي كيم و سونگ كيم، كارشناسان كره شمالي در آژانس اطلاعات مركزي امريكا (سيا) در تيم همراهان پومپئو حاضر بودند. ويدئويي از مايك پومپئو كه بيرون ساختمان محل مذاكرات براي در امان ماندن از شنود كره شمالي در حال رايزني با سونگ كيم، كارشناس امنيتي سيا است، در شبكه‌هاي اجتماعي دست به دست مي‌شود كه نشان از سطح بي‌اعتمادي دو طرف نسبت به يكديگر دارد. اظهارنظرهاي مقام‌هاي كره شمالي و امريكا، پيش از ديدارهاي مايك پومپئو، نشان مي‌داد كه زمينه درك مشترك ميان مقام‌هاي دو طرف در پايين‌ترين سطح ممكن است. بر اساس گزارش خبرنگاراني كه همراه با مايك پومپئو به كره شمالي سفر كرده‌بودند، كيم يونگ چول، پيش از ديدار با پومپئو به او كنايه زده است كه ممكن است «براي يك روز ديدار و مباحثه بسيار جدي، به اندازه كافي استراحت نكرده‌باشد. » پومپئو در برابر به او اطمينان داد كه به خوبي خوابيده و استراحت كرده است. اما فقدان تفاهم ميان دو طرف در ادامه گفته‌هاي دو مقام مشخص شد جايي كه مقام امنيتي كره شمالي تاكيد كرد «همچنان مسائل زيادي وجود دارد كه بايد براي طرف مقابل روشن كند» و پومپئو هم پاسخ داد «مسائلي هم وجود دارد كه من بايد به وضوح روشن كنم.» پومپئو پيش از رسيدنش به پيونگ‌يانگ هم به خبرنگاران همراهش با لحن محتاطانه گفته بود كه اميدوار است «برخي از جزييات جامانده از توافق را پركند. » همزمان ارسال يك توييت از سوي مايك پومپئو در مسيرش به پيونگ‌يانگ باعث افزايش گمانه‌زني‌هاي در امريكا در مورد كوتاه آمدن دولت امريكا در برابر پيونگ‌يانگ شده است. به نوشته بلومبرگ مايك پومپئو در مسير پروازش به پيونگ‌يانگ در توييتر نوشت كه انتظار دارد دولت كره شمالي به «خلع سلاح كاملا تاييد شده نهايي پايبند باشد.» رسانه‌هاي امريكايي معتقدند كه اين ادبيات نسبت به عبارت پيشين مورد تاكيد از سوي دولت امريكا يعني «خلع سلاح كامل، قابل راستي‌آزمايي و غيرقابل بازگشت» كره شمالي متفاوت است. بعد از خروج پومپئو از كره شمالي نيز در حالي كه او در جمع خبرنگاران اعلام كرد: «تقريبا در تمام موضوعات محوري مذاكرات به پيشرفت‌هايي دست پيدا كرده است.» طرف كره‌اي ضمن اظهار «نارضايتي» از رفتار امريكا، «درخواست‌هاي يك‌جانبه» اين كشور را محكوم كرد. پيش از اين در بيانيه مشترك كيم و ترامپ هم اين عبارت جا افتاده بود و رييس‌جمهور امريكا در پاسخ به خبرنگاران در مورد حذف اين عبارت «فرصت ناكافي براي مذاكرات» را عامل آن دانسته بود. سخنگوي وزارت خارجه امريكا، هدر نائورت در برابر سوال خبرنگاراني كه از او در مورد تغيير ادبيات يا سياست دستگاه ديپلماسي امريكا در برابر خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي پرسيده بودند، پاسخ داد: «سياست ما تغيير نكرده است. انتظارات ما دقيقا همان چيزي است كه در بيانيه سنگاپور به صورت مشترك مورد تاييد قرار گرفت.»
آزمون سخت پومپئو
سفر بدون دستاورد به كره شمالي، اولين گام از يك هفته سخت و پرترافيك براي ديپلماسي امريكا است كه قرار است طي آن مهم‌ترين پرونده‌هاي جاري سياست خارجي اين كشور يكي پس از ديگر موضوع گفت‌وگوها باشند. پومپئو روز شنبه و بعد از ديدار با رهبران ژاپن و كره جنوبي در توكيو و توضيحاتش در مورد پيشرفت مذاكرات با كره شمالي به هانوي، پايتخت ويتنام سفر خواهد كرد. بعد از آن قرار است كه روزهاي دوشنبه و سه‌شنبه در امارات متحده عربي به تيم ديپلمات‌ها و مقام‌هاي وزارت خزانه‌داري امريكا در ابوظبي بپيوندد تا مذاكرات با امارات را در مورد تحريم‌هاي ايران و خروج امريكا از برجام پيگيري كند. بعد از ابوظبي نوبت به بروكسل مي‌رسد، جايي كه پومپئو قرار است به دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا بپيوندد تا در يكي از پرتنش‌ترين جلسات سران ناتو، امريكا و سران كشورهاي متحدش دور يك ميز بنشينند. هلسينكي مقصد بعدي رييس‌جمهور امريكا و وزير امورخارجه‌اش خواهد بود، شهري كه ميزبان اولين ديدار رسمي ميان رييس‌جمهور امريكا و ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه خواهد بود. بعد از گفت‌وگوهاي پوتين و ترامپ، رييس‌جمهور امريكا آخر هفته جاري براي ديداري رسمي به لندن سفر مي‌كند، جايي كه به دليل اعتراض‌هاي گسترده شهروندان به اين سفر، مسير تور ديدارهاي ترامپ، براي اولين‌بار در سفرهاي روساي جمهوري امريكا به لندن، به عنوان نزديك‌ترين متحد اين كشور به خارج از شهر لندن منتقل شده است. حال بايد ديد ديپلمات ارشد امريكايي بعد از گفت‌وگوهاي بي‌نتيجه‌اش در كره شمالي تا چه اندازه مي‌تواند در پرونده‌هاي ديگر پيش رو يعني تحريم‌هاي ايران، اختلاف‌ها با متحدان امريكا در ناتو، ديدار جنجالي با رييس‌جمهور روسيه كه متهم به دخالت در انتخابات اخير امريكا است و استقبال سرد لندن از رييس‌جمهور امريكا موفق باشد.
صرفه‌جويي 14 ميليوني
رييس‌جمهور امريكا بعد از ديدارش با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي در سنگاپور در جمع خبرنگاران گفته بود كه قصد دارد رزمايش‌هاي «تحريك‌آميز» و «بسيار گرانقيمت» در كره جنوبي را متوقف كند. هر چند اين رزمايش‌ها اكنون براي مدت نامعلومي تعليق شده است، اما به گزارش رسانه‌هاي امريكايي رقم اختصاص يافته براي هزينه‌هاي اين رزمايش‌ها، آنچنان هم زياد نيست. به گزارش شبكه خبري اي‌بي‌سي، كارلا گليسون، سخنگوي پنتاگون در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد هزينه‌هاي اين رزمايش‌هاي مشترك گفته است: «بر اساس محاسبه ما هزينه اين رزمايش‌ها حدود 14 ميليون دلار بود.» به گفته اين سخنگوي وزارت دفاع، مشاركت در رزمايش‌هاي بزرگي كه لازم است تعدادي نيروهاي امريكا براي شركت در آن از خاك امريكا به محل رزمايش منتقل شوند، ممكن است تا 20 ميليون دلار هزينه داشته باشد.