دريغ از سوت پايان سنگ‌بازي

شرايط عجيب بازي استقلال خوزستان و پرسپوليس تهران اين سوال را در ذهن به وجود آورد كه دقيقا در چه شرايطي يك بازي فوتبال بايد متوقف شود؟ كاري نداريم كه مسبب اتفاقات غدير اهواز چه كساني بودند يا ريشه اين‌جور ناآرامي‌هاي زشت از كجا نشات گرفته. چرا كه بررسي ريشه‌اي ماجرا نياز به بحث‌هاي عميق و جامع‌ دارد تا بتواند كمكي به حل شدن اين معضل بكند. اينكه امروز تصميم بگيريم مدير كانون هواداران پرسپوليس مقصر است يا آتش انتقام‌خواهي هواداران اهوازي، مي‌شود همان پيدا كردن يك نفر براي شكستن كاسه كوزه‌ها بر سرش. بگذريم.

وقتي صحنه‌هاي بازي استقلال خوزستان و پرسپوليس را در ذهن مرور مي‌كنيم و ترس رخنه كرده در چشمان بازيكنان‌ از احتمال برخورد سنگ با بدن‌شان را به ياد مي‌آوريم، مجبوريم به اين فكر كنيم كه چرا داور اصرار به ادامه بازي داشت؟ مگر نه اين است كه ما فوتبال بازي مي‌كنيم كه لذت ببريم و در اين مسير كسب لذت هيچ چيزي، مطلقا هيچ چيزي، ارزش صدمه ديدن حتي يك نفر را هم ندارد. ببينيد در فوتبال روز دنيا هر روز چه قوانين سخت‌گيرانه‌تري در مورد سالم ماندن تماشاچيان و بازيكنان وضع مي‌شود. چه در زمان مصدوميت‌ها چه در زمان فشار تماشاچيان. لااقل همه دستگاه‌هاي ذي‌ربط فوتبال در دنيا تمام تلاش‌شان را مي‌كنند كه در محيط ورزشگاه اتفاقي نيفتد. بيرون ورزشگاه هم همين تلاش انجام مي‌گيرد اما واقعا كنترل تماشاچيان خارج از استاديوم در محيط شهر، هنگامي كه به صورت دسته‌جمعي با هم درگير مي‌شوند، بسيار سخت است.

شاهدان عيني بازي پنجشنبه شب در اهواز مي‌گويند كه سنگ پرتاب كردن تماشاچيان از همان دقايق ابتدايي بازي شروع شده بود. از وقتي كه بازيكنان براي گرم كردن وارد زمين شدند. حمله‌اي كه كشيده شد به زمان بازي. داور مسابقه، وحيد كاظمي چند بار در نيمه اول به خاطر پرتاب سنگ بازي را متوقف كرد و بعد ادامه بازي را از سر گرفت. اما انگار هيچگاه متقاعد نشد كه بازي بايد كاملا متوقف شود، تا زماني كه جان بازيكنان در ايمني كامل قرار بگيرد. اما خود همين داور از ترس اتفاقات غير‌قابل پيش‌بيني، تصميم گرفت بازي را هرچه سريع‌تر به پايان برساند. در حالي كه بازي در نيمه اول چند بار به خاطر رفتار تماشاچيان متوقف شد، «كولينگ‌بريك» داده شد و دو سه تا هم مصدوميت داشتيم، كاظمي تنها 4 دقيقه وقت اضافه گرفت كه همان 4 دقيقه را هم در‌نهايت لحاظ نكرد و حدود 40 ثانيه زودتر سوت پايان بازي را به صدا درآورد. اين ترس خودش را در نيمه دوم به شكلي ديگر نشان داد. اوت به نفع تيم پرسپوليس اعلام شد اما بازيكنان قرمزپوش نتوانستند به خاطر پرتاب شدن اشيايي كه سمت‌شان مي‌آمد كار را ادامه دهند، نتيجه اين شد كه داور بازي را چند ثانيه متوقف كرد، بعد با دراپ‌بال بازي را ادامه داد! پديده سنگ‌پراكني در ورزشگاه‌ها دارد به امري عادي تبديل مي‌شود. اتفاقي كه هم جان تماشاچيان و هم جان بازيكنان و در مجموع همه كساني را كه در ورزشگاه حضور دارند، تهديد مي‌كند. نمونه‌اش بازي دو سال پيش استقلال اهواز با پرسپوليس كه در ورزشگاه تختي برگزار شد و رسانه‌ها با تيتر «جوي خون در تختي اهواز» به آن واكنش نشان دادند. همان موقع هم خيلي‌ها گفتند كه چرا آن بازي ادامه پيدا كرد. مساله ساده‌اي است. بياييد فكر كنيم كه آن سنگ‌هاي بي‌هوا ول‌شده در آسمان چه بلايي مي‌تواند سر آدم‌ها بياورد. آن وقت مي‌بينيم كه توقف بازي به صورت كامل خيلي هم چيز عجيب و وحشتناكي نيست كه داور بازي بترسد از انجامش. به همين منظور بد نيست سري هم بزنيم به قوانين فيفا تا ببينيم قانونگذار در اين جور موارد چه اختياراتي به داور مسابقه داده است. در حوزه اختيارات داور به صراحت آمده: «داور با صلاحديد خود مي‌تواند، براي هرگونه نقض قانون، مسابقه را متوقف، به حالت تعليق يا ختم كند.» در ادامه نيز مي‌گويد: «يك داور (يا هر‌جا كه مربوط به كمك‌داور يا داور چهارم باشد) براي موارد زير مسوول نخواهد بود: هرگونه ضرر و زيان وارد به فرد، باشگاه، شركت، فدراسيون، انجمن يا هيات‌هاي مشابه كه ممكن است بر اثر تصميم داور كه براساس قوانين بازي يا روش‌هاي معمول لازم براي نگه‌داشتن بازي و كنترل مسابقه اتخاذ مي‌كند به وجود ‌آيد. از قبيل تصميمات زير: تصميم در مورد اجازه يا عدم اجازه برگزاري مسابقه با توجه به شرايط زمين بازي، اطراف آن يا هوا./ تصميم در مورد ناتمام گذاشتن مسابقه، به دليل شرايط جوي./ تصميم در مورد قطع يا عدم قطع مسابقه بر اثر دخالت تماشاگر يا هر مساله‌اي كه در جايگاه تماشاگر به وجود‌ آيد.» كه گزينه آخر مشخصا مي‌تواند مربوط به بازي تيم‌هاي استقلال خوزستان و پرسپوليس باشد.

قبول دارم كه توقف بازي كاري است كه كمتر توسط داور انجام مي‌شود. قبول دارم كه در چند سال اخير نمونه‌هاي كمي از اين دست مي‌توان يافت. مثلا در ليگ خودمان بايد به فصل 91-90 رجوع كنيم، زماني كه محمود رفيعي به دليل اهانت‌هاي پرسپوليسي‌ها به خودش، بازي پرسپوليس- داماش را نيمه‌تمام گذاشت. دو سال بعد در ليگ دسته ‌1 در بازي تيم‌هاي ابومسلم و آلومينيوم هرمزگان نيز داور به دليل اهانت تماشاچي‌ها و پرتاب سنگ بازي را ناتمام گذاشت. نمي‌دانم وحيد كاظمي به دليل ترس از زير سوال رفتن به دليل عدم توانايي براي كنترل بازي يا از دست ندادن شانس قضاوت ديدارهاي حساس در آينده يا چه چيز ديگري، بازي خطرناك پرسپوليس و استقلال خوزستان را متوقف نكرد. اما تقريبا مي‌توان مطمئن بود كه اگر او بازي را نيمه‌تمام مي‌گذاشت هيچ‌كس نمي‌توانست او را بابت تصميمش مواخذه كند.