درباره كيخسرو پورناظري به بهانه انتشار آلبوم تازه‌اش
ژنِ خوبِ ملودي‌پردازي
نيوشا مزيدآبادي
كيخسرو پورناظري- موسيقيدان و نوازنده تنبور- چند روز پيش از تازه‌ترين اثر صوتي خود در فرهنگسراي نياوران رونمايي كرد. «از چرخ دوار» حاصل تك‌نوازي‌هاي پورناظري پدر است كه با شيوه نوازندگي خاص خود و نيز تشكيل گروه «شمس» تاثير فراواني بر نگاه به موسيقي تنبور و نوازندگان بعد از خود گذاشت.
كيخسرو پورناظري در سال‌هاي پس از انقلاب 57 كه ملي‌گرايي نوعي از سنت‌گرايي بود، ساز تنبور را از پستوي جمع‌خانه‌ها بيرون كشيد و از آن در آنسامبل ايراني بهره برد. او در آلبوم «صداي سخن عشق»، «مطرب مهتاب رو» و «حيراني» با آواز شهرام ناظري، استعداد ويژه‌اي را كه در آهنگسازي داشت به كار برد تا بتواند تنبور را در كنار ديگر سازهاي ايراني بنشاند. همنشيني كه پيش از او رايج و مرسوم نبود و درنهايت منجر به توليد آثاري شد كه مردم سراسر ايران را متوجه اين ساز باستاني كرد.
اگرچه در همان سال‌ها -و حتي كمي بعدتر- بسياري از منتقدان به شيوه نوازندگي و نگاه شهري شده كيخسرو پورناظري به ساز تنبور خرده مي‌گرفتند اما او با استفاده از ملودي‌هاي روان و ماندگار، توانست قطعاتي براي اين ساز بنويسد كه مسيري تازه در شيوه تنبور نوازي به‌وجود آورد؛ مسيري كه امروزه، فرزندانش به همان سبك و سياق و البته شهري‌تر و پاپيولارتر پيش گرفته‌اند. كيخسرو پورناظري در تمام اين سال‌ها ملودي‌هايي ساخت و پرداخت كه در حافظه شنيداري علاقه‌مندان به موسيقي ايراني نقش پررنگي بسته است. او نه تنها در خانواده‌اي اهل موسيقي، شعر و فرهنگ رشد و نمو يافت بلكه در مسير هنري خود نيز راستي‌انديشي را چراغ راه كرد. شايد همين راستي‌انديشي ذاتي است كه ماندگاري آثار او را در اذهان موسيقايي مردم بيشتر مي‌كند. خودش در يكي از گفت‌وگوهايش مي‌گويد: «من اين‌طور نگاه مي‌كنم كه قطعه‌اي كه ساخته مي‌شود، آيا زيبا هست يا خير؟ اگر زيبا بود، ارزش هنري دارد، اگر نه به درد چيزي نمي‌خورد. اگر نسل جوان كار زيبا و دلنشيني بسازد، كارش را درست انجام داده است و اگر فقط تكنيك و سرعت باشد، خيلي نمي‌پسندم. موسيقي بايد درونمايه داشته باشد و يك پيوندي با درون؛ اگر داشت به بيرون هم منتقل مي‌شود و اگر نه يك سر و صدايي است كه زود فراموش مي‌شود.» حالا اينكه چقدر پورناظري پدر توانسته اين نگاه را به انديشه موسيقايي فرزندان خود نيز تعميم دهد مجال مفصل ديگري را مي‌طلبد اما هرگز نمي‌توان منكر ژن خوب او در ملودي‌پردازي شد. ژني كه امروزه رد آن را در آثار فرزندانش مي‌بينيم كه اگرچه تكنيك زده، پرسرعت و خالي از احساسات دروني شده است اما تا مدتي شنونده‌هاي زيادي را با خود همراه مي‌كند.