اعتماد و مشاركت
محمد داوري
(جمعه) آخرين مهلت براي راي دادن به نامزدهاي فرهنگيان براي عضويت در شوراي عالي آموزش و پرورش بود و مهلتي كه توسط ستاد برگزاري انتخابات تمديد شده بود نيز به پايان رسيد تا مرحله نخست اين انتخابات كه نمايندگان استاني برگزيده مي‌شوند، اين‌گونه به پايان برسد و مرحله دوم آن در ارديبهشت ماه برگزار شود.
انتخاب سه نفر از فرهنگيان شاغل در مدرسه براي عضويت در عالي‌ترين نهاد حوزه آموزش و پرورش با رياست رييس‌جمهور آن هم با مشاركت و راي مستقيم فرهنگيان خود امري پسنديده و قابل ستايش است، چراكه مشاركت را واقعي‌تر مي‌كند و سه فرهنگي را كه مي‌توانست توسط شخص وزير معرفي شود و به‌صورت انتصابي به عضويت اين شورا در آيد را، در فرآيندي انتخابي برعهده خود فرهنگيان گذاشته است.
اين اقدام مشاركت‌محور پس از برگزاري انتخابات براي انتخاب نماينده فرهنگيان در صندوق ذخيره فرهنگيان به عنوان دومين اقدام وزير آموزش و پرورش بي‌ترديد صرف‌نظر از انگيزه‌ها و روش‌هاي اجرا، مي‌تواند از بخش‌هاي مثبت و قابل ستايش عملكرد وزير در كنار بخش‌هاي قابل نقد او مورد توجه كنشگران حوزه آموزش و پرورش و ابعاد آن مورد تحليل و تفسير قرار گيرد. لذا من هم به عنوان يك فعال رسانه‌اي، كنشگر صنفي و سياسي و يك فرهنگي چند نكته را در اين راستا مورد اشاره قرار مي‌دهم؛
1) فرآيند قابل تحسين: همان‌گونه كه در مقدمه هم مورد اشاره قرار گرفت، مشاركت دادن عناصر اصلي يك دستگاه در فرآيند تصميم‌سازي و تصميم‌گيري‌ها آن هم در يك نهاد بالادستي كه نقش سياستگذاري‌هاي كلان در حوزه آموزش و پرورش را دارد، قابل ستايش است به‌ويژه اينكه اين اقدام به شيوه انتخابي هم صورت مي‌گيرد، يعني تلاش مي‌شود اين مشاركت دموكراتيك هم باشد، چراكه اين اقدام هم فاصله صف و ستاد را مي‌تواند كاهش دهد و هم اينكه در صورت فعال و موثر بودن نمايندگان منتخب، سياستگذاري‌ها و تصميم‌سازي و تصميم‌گيري تاحدي منطبق با واقعيت‌هاي مدرسه كه اصلي‌ترين كانون آموزش و پرورش است، صورت خواهد گرفت، بنابراين بايد از اصل فرآيند مشاركت‌جو و دموكراتيك حمايت كرد.
2) فرآورده قابل ترديد: با وجود اينكه فرآيند مشاركت‌جويي و دموكراتيك انتخاب نمايندگان فرهنگيان قابل تحسين است اما به دلايل متعدد چندان به فرآورده چنين فرآيندي اعتماد وجود ندارد و بدنه فرهنگيان به نتيجه‌بخش بودن اين فرآيند خيلي اميدوار و خوش‌بين نيستند به همين دليل نيز تا جايي كه اطلاع حاصل شده است با وجود تمديد زمان ثبت‌نام داوطلبان نامزدي و تمديد مهلت راي دادن باز هم مشاركت جمعيت يك ميليون و هفتصد هزار نفري شاغل و بازنشسته بسيار پايين بوده است و اگر تلاش نامزدها نبود همين مقدار مشاركت هم حاصل نمي‌شد لذا ترديد در مورد فرآورده چنين فرآيندي يكي از نكات قابل تامل است كه بي‌ارتباط با تجربه انتخابات نمايندگان صندوق ذخيره نيست لذا به نظر مي‌رسد در فرآيندهاي مشاركتي مشابه بايد تجديدنظر جدي‌تري صورت گيرد.
3) اعتماد و مشاركت: جامعه فرهنگيان كشور مانند ساير صنف‌ها و قشرهاي جامعه از ضعف اعتماد رنج مي‌برند به ويژه اينكه شكاف صف و ستاد در آموزش و پرورش نه تنها كاهش نيافته بلكه با وجود فراز و فرودها روز به روز افزايش هم يافته است و اين شكاف بي‌اعتمادي هر طرح ستادي را با مشكل كاهش استقبال صف و هر پيشنهاد يا اعتراض صف را با مشكل عدم توجه ستاد مواجه مي‌كند لذا اعتراضات و پيشنهادهاي بدنه چندان راه به جايي نمي‌برد و در پشت در‌هاي تصميم‌سازي و تصميم‌گيري مي‌ماند و طرح‌هاي ستاد هم نرسيده به مدرسه بي‌اثر مي‌شوند لذا به نظر مي‌رسد آموزش و پرورش دچار بحران اعتماد است و تا اقدامات اعتمادسازي كه نتايج محسوس و ملموسي نداشته باشد و به عبارتي تا فرآيندهاي مثبت با فرآورده‌هاي قطعي صورت نگيرد نمي‌توان منتظر اتفاقات يا تحولات و تغييرات مفيد و موثري در اين حوزه بود.