لايحه حوادث غيرمترقبه
فاطمه ذوالقدر
با وقوع سيلاب و بارش‌هاي سنگين اخير، متاسفانه شاهد تلفات جاني و تخريب خانه‌ها و زراعت و تلفات دامي و خسارات سنگين مالي بر هموطنان عزيزمان بوديم. رخدادهاي طبيعي جزو لاينفك زندگي انسان‌هاست كه مديريت نادرست و دخالت‌هاي بيش از حد و بعضا موازي‌كاري در يكجا و عدم اقدام در جايي ديگر حادثه را به بحران تبديل مي‌كند. در اين ميان، اقدامات امدادرساني و تلاش براي عادي‌سازي وضعيت و رسيدگي به وضعيت آسيب‌ديدگان در حد شرايط موجود توسط ستاد مديريت بحران، نيروهاي مسلح، ارتش و سپاه، هلال‌احمر، كميته امداد و دستگاه‌هاي مربوطه و نيروهاي مردمي صورت گرفته است كه يكايك اين اقدامات شايسته قدرداني و تشكر است. ليكن كارآمدي و اثربخشي هرچه بيشتر اين تلاش‌ها و اقدامات، به بررسي و نظارت و همياري و همكاري همه دستگاه‌ها نياز دارد. در همين خصوص، براي پيگيري و بررسي اقدامات انجام شده در نقاط مختلف كشور با تعدادي از اعضاي فراكسيون اميد در جلسه ستاد مديريت بحران شركت كرديم، اما فرآيند اقدامات و نتيجه حاصله حكايت از آن داشت كه نظم و انسجام مديريتي از يكسو و دانش و توانايي مديريت بحران از سوي ديگر آن‌گونه كه نياز اين شرايط بحراني و آسيب‌ديدگان آن است، وجود ندارد. از جمله نيازها و الزامات براي مديريت بحران وجود قانون منسجم و شفاف براي تعيين تكليف و وظايف است كه در اين خصوص در بهمن ماه سالي كه گذشت، لايحه مديريت حوادث غيرمترقبه در مجلس شوراي اسلامي مصوب شد كه شرايط امروز ضرورت تسريع در ابلاغ و اجرايي شدن آن را مي‌طلبد. اين مصوبه، با موضوع ارتقاي توانمندي جامعه در امور پيش‌بيني و پيشگيري، كاهش خطر و آسيب‌پذيري در حوادث و بحران‌ها، پاسخ موثر در برابر مخاطرات طبيعي، تامين ايمني، تقويت تاب‌آوري با ايجاد مديريت يكپارچه در امر سياستگذاري...
برنامه‌ريزي، ايجاد هماهنگي و انسجام در زمينه‌هاي اجرايي و پژوهشي، اطلاع‌رساني متمركز، ساماندهي و بازسازي مناطق آسيب ديده و نظارت دقيق بر فعاليت دستگاه‌هاي ذي‌ربط درحوزه حوادث و سوانح و كمك به توسعه پايدار براي مديريت بحران كشور است.
هم‌اكنون طبق تجربيات نيروهاي متخصص سازمان‌هاي امدادرسان در حوادث غيرمترقبه بايد برنامه جهاني جامع مديريت بحران را كه داراي برنامه پايه براي شناسايي و ارزيابي خسارت است را با استفاده از توان عملياتي و واحدهاي عملياتي براي مرحله مقابله و امدادرساني در سيلاب‌هاي مخرب و ويرانگر آماده و مهيا كند.
آموزش مديران عاليرتبه بحران، برگزاري دوره‌هاي آموزش‌هاي همگاني براي كاركنان ادارات و عموم مردم از ديگر موارد ضروري و حايز اهميت است.
مي‌توان با اقناع افكار عمومي و توجيه مردم، آموزش خبرنگاران و اصحاب رسانه و ايجاد سامانه‌هاي هشدار زودهنگام سيل و مخاطرات آن را كنترل كرد و كاهش داد. همچنين مسوولان بايد مراقب باشند تا در اين ميان اقداماتي كه موجب آلام بيشتري براي مردم مي‌شود، صورت نگيرد؛ جهش قيمت بليت هواپيما در پي كنسلي قطار‌هاي مسير اهواز به تهران از جمله اين مسائل است.
هم‌اكنون نيز «فوريت» در رسيدگي جهت تامين و رفع نيازهاي خوراك و پوشاك و بهداشت براي مردم مناطق سيل‌زده خواست نمايندگان ملت است.
تامين تجهيزاتي مثل چكمه بلند و لباس مناسب و دستكش و تاكيد براي استفاده از غذاي سالم و رعايت موضوعات بهداشتي و ايمني براي كاهش آسيب‌ها و كنترل بيماري‌هايي كه در اين شرايط ناسالم ايجاد مي‌شود از جمله اين اقدامات است.
سرعت در كار و در لايروبي، قبل از سفت و خشك شدن گل و لاي‌ها از ديگر اقداماتي است كه بايد به فوريت انجام شود.
اين سيل با همه خشم و ويراني كه داشت و تاثري كه به واسطه از دست دادن هموطنان عزيزمان در آستانه سال نو داشت، سيراب شدن رودها و درياچه‌ها و باتلاق‌هاي خشك كشور را نيز به همراه داشت كه يك مديريت و برنامه‌ريزي كارآمد و بهنگام مي‌توانست آنچه باقي مي‌گذارد، شكر نعمت به دور از حزن و اندوه براي كشورمان باشد.
آنچه امروز ضرورت دارد درس‌آموزي از اين تجربه تلخ و پرهزينه در همه ابعاد آن است، تجربه‌اي كه ضرورت برخورد قاطع با ساخت و سازهاي غيرمجاز و بدون مجوز و كوه‌خواري و جنگل‌تراشي را تمنا مي‌كند، ساخت و سازهايي كه با دست‌اندازي به ساحت و حريم طبيعت باعث افزايش خسارات امروز شدند.