آژاكس؛پرچمدار تيكي‌تاكا در عصر جديد
اريك تن‌هاگ به دنبال تكامل فوتبال
بهرام سرگوسرايي
جك رينولدز، سرمربي افسانه‌اي آژاكس آمستردام را بنيانگذار و پيشگام توتال فوتبال در دنيا مي‌دانند. فلسفه فوتبال او در حال حاضر پايه و اساس تاكتيك تمام تيم‌هاي مطرح دنياست و جابه‌جايي بازيكنان بين پست‌هاي مختلف در جريان بازي يك امر بسيار بديهي و ابتدايي است و كمتر تيم حرفه‌اي در جهان اين اصل را ناديده مي‌گيرد. هر چند توتال فوتبال يك مفهوم بسيار گسترده‌تر است، اما پايه و اساس آن همين جابه‌جايي بازيكنان است و اين فلسفه آن‌قدر موفق بوده كه كمتر مربي در جهان مي‌تواند از استفاده آن طفره برود. بعد جك رينولدز، رينوس ميشل اين سبك را بهبود بخشيد و يوهان كرايف بود كه اين سبك را كامل كرد و با اضافه كردن مباحثي آن را پيچيده‌تر و تيمش را تبديل به يك مدل بي‌نظير از توتال فوتبال كرد. تيكي‌تاكا اسمي بود كه براي سبك بازي تيم كرايف برگزيده شد. بعد از بارساي رويايي يوهان كرايف اين فلسفه در تار و پود باشگاه بارسلونا و سپس فوتبال اسپانيا جاي گرفت. مربي‌هايي مثل لويي فن‌خال و آرسن ونگر با تكيه به همين سبك فوتبال به افتخاراتي دست يافتند. اما كسي كه توانست تيكي‌تاكا را به اوج كمال و شكوفايي برساند، پپ گوارديولا بود. بعد از چندين سال، سرانجام يك مربي آمد كه با فلسفه فوتبالش جهان فوتبال را انگشت به دهان نگه داشت و همه را به تحسين وا داشت. بارساي پپ گوارديولا با استفاده از اين سبك و روش موفق شد جام‌ها را يكي پس از ديگري درو كند و سه‌گانه‌ها و شش‌گانه‌هاي تاريخي او با اين تيم بهترين دوران تاريخ بارسلونا را رقم زد. پپ بعد از جدايي از بارسلونا سعي كرد در بايرن مونيخ اين فلسفه را پياده كند، اما آن‌طور كه انتظار داشت اين سيستم در آن تيم موفقيت‌آميز پياده نشد و او از فتح ليگ قهرمانان با اين تيم بازماند. اما دوران حضور پپ گوارديولا در بارسلونا يك ثمره بسيار مهم براي فوتبال اروپا داشت و آن هم پرورش ستاره‌اي جديد در دنياي مربيگري به نام اريك تن‌هاگ بود.
اريك تن‌هاگ در طول سه سال فعاليت گوارديولا در بايرن‌مونيخ، سرمربي تيم دوم بايرن بود و از پپ چم و خم اين سبك بازي را فرا گرفت. او جلسات متعددي با پپ داشت و صحبت‌هاي اين دو در مورد فوتبال ساعت‌ها طول مي‌كشيد. تن‌هاگ بعد از جدايي پپ از بايرن مونيخ، از تيم دوم باواريايي‌ها جدا مي‌شود و به اوترخت در ليگ هلند مي‌پيوندد و سرمربي اين تيم مي‌شود. او اوترخت را براي اولين‌بار در طول تاريخش به رده پنجم اورديوزي رساند. در سال دوم مربيگري‌اش در اين تيم اوترخت را به رده چهارم رساند و اين تيم براي اولين‌بار وارد يك تورنمنت اروپايي شد و در پلي‌آف ليگ اروپا به ميدان رفت. بعد از اين بود كه مديران آژاكس در ميانه فصل قبل تن‌هاگ را به عنوان مربي جديد خود معرفي كردند و او به يكي از آرزوهاي بزرگش رسيد. تن‌هاگ دقيقا همان چيزي بود كه آژاكس مي‌خواست و آژاكس تيمي بود كه تن‌هاگ مي‌توانست فلسفه فوتبالش را در آن پياده كند.
آژاكس تن‌هاگ، حالا بعد از آزار رئال مادريد در دو بازي رفت و برگشت و ديكته كردن برتري خودش به اين تيم، در ديدار رفت مقابل يوونتوس بار ديگر ثابت كرد كه يك تيم بزرگ با بازيكناني بزرگ است. ماتياس دي‌ليخت، تنها 20 سال دارد و كاپيتان اول اين تيم است. ميانگين سني تيم بسيار پايين است و بازيكنان بمب انگيزه هستند. مي‌توان اين‌طور گفت كه هر بازيكن آژاكس به اندازه 2 بازيكن تيم‌هاي ديگر انرژي صرف مي‌كند و بازيكنان تا پاي جان براي تيم‌شان مي‌دوند. آنها در بزرگ‌ترين ويترين دنيا خودشان را به نمايش مي‌گذارند و حالا هر كدام‌شان حداقل 3 مشتري دست به نقد دارند. شايد سال آينده تيم آژاكس را در اين مرحله نبينيم، اما به احتمال فراوان تك‌تك اين بازيكنان را در تيم‌هاي بزرگ در همين مرحله خواهيم ديد و اين احتمال وجود دارد كه سرمربي اين تيم هم حتي به يك تيم بزرگ ديگر بپيوندد.
آژاكس، مدل اريك تن‌هاگ، يكي از تيم‌هاي فراموش‌نشدني تاريخ فوتبال است و ثمره‌اش را ساليان سال در تيم‌هاي ديگر خواهيم ديد. سبك بازي اين تيم نمايشي جديد از تيكي‌تاكا است و شايد بعد از بارسلوناي 2010 ديگر چنين تيمي نديده بوديم. سرعت انتقال و بازپس‌گيري توپ در اين تيم به حدي بالاست كه تيم بزرگي مانند يوونتوس فرصت چنداني براي بازي‌سازي نداشت و كاملا مغلوب و مقهور شيوه بازي آژاكس شده بود. كريستيانو رونالدو باز هم با نبوغ و آمادگي جسماني فوق‌العاده خودش توانست تيمش را از مخمصه نجات بدهد و شايد اگر ستاره بزرگي مانند او نبود، آژاكس مي‌توانست به راحتي از پس تيم آلگري بربيايد. اگر آژاكس در ديدار برگشت موفق به عبور از سد يووه بشود، مي‌توان به آنها فراتر از يك پديده و مهمان ناخوانده در نيمه‌نهايي نگاه كرد و شايد هيچ تيمي دوست نداشته باشد مقابلش به ميدان برود. اگر سيتي كام‌بك بزند و اگر آژاكس برنده بازي برگشتش باشد، در نيمه‌نهايي شاهد ديدار جذاب و تماشايي تن‌هاگ- گوارديولا خواهيم بود و پرچمداران تيكي‌تاكا بايد مقابل هم صف‌آرايي كنند.