تركيه با ايران هم مسير شد

گروه ديپلماسي|رابطه ميان ايران و عربستان در دولت يازدهم همچنان گرفتار سكون و حتي حركت به سمت تنش است. در شرايطي كه حسن روحاني، در نخستين روزهاي حضور در راس قوه مجريه خبر از نيت دولتش براي تعامل با تمام دنيا و ايجاد رابطه حسنه با همسايگان سخن گفته و به شكل اختصاصي از عربستان هم نام برد اما هنوز از جانب رياض تحرك مثبتي براي تنش‌زدايي از رابطه ميان تهران – رياض صورت نگرفته است. درك سردرگمي عربستان سعودي در مقابل ايران چندان سخت نيست. ايران در نقطه عطف تاريخي در مسائل منطقه‌اي قرار دارد و افزايش شگفت‌انگيز قدرت سياسي و نظامي ايران در منطقه به نوعي آل سعود را كه خود را رقيب هميشگي ايران در ژئوپولتيك منطقه مي‌داند، نگران كرده است. در حال حاضر به دليل موفقيت استراتژي ايران در پرونده‌هاي سوريه و عراق مي‌توان گفت كه تهران دست برتر امنيتي را در منطقه در اختيار دارد. در حال حاضر اصلي‌ترين مساله‌اي كه به اختلاف جدي ميان ايران و عربستان تبديل شده است، پرونده يمن و تجاوز نظامي عربستان به اين كشور با همراهي برخي كشورهاي منطقه‌اي و حمايت كشورهاي فرامنطقه‌اي است. تحولات يمن در شش ماه اخير، كشورهاي اروپايي را به‌شدت ترسانده است. خلأ سياسي كه در يمن ايجاد شده نياز به تدبيري ديپلماتيك داشت كه با تجاوز نظامي عربستان به اين كشور در روزهاي ابتدايي فروردين ماه شكل و شمايل ديگري به خود گرفت. در شرايطي كه عربستان سعودي، ايران را متهم به دخالت سياسي در يمن مي‌كند اما آنچه كه در يمن در چندماه گذشته رخ داده و منجر به در اختيار گرفتن قدرت سياسي در پايتخت به دست حوثي‌ها شد در حقيقت به قدرت ذاتي انصارالله بازگشته و اين در حالي است كه رابطه حسنه ميان ايران با انصارالله و حوثي‌ها به بيش از 30 سال پيش باز مي‌گردد و در اين مدت ايران هيچگاه از اين رابطه به عنوان ابزاري براي دخالت در عرصه سياست داخلي يمن استفاده نكرده است. عربستان در حالي به همراه اعضاي شوراي همكاري خليج فارس به استثناي عمان به يمن حمله كرده است كه يمن صحنه‌اي نيست كه نيرويي بدون داشتن پايگاه محلي بتواند در آن اقدام كند. عربستان سعودي خود را درگير جنگ در كشوري كرده است كه عبدالله صالح، رييس‌جمهور سابق اين كشور كه با خيزش‌هاي مردمي از كار بركنار شد در خصوص آن گفته بود: در يمن حكومت كردن مانند رقصيدن روي سر افعي است. جمهوري اسلامي ايران پس از از سرگيري جديد ناآرامي‌هاي سياسي در يمن تاكيد داشت كه عبور از ساز و كارهاي سياسي براي حل بحران در صنعا اشتباهي جبران‌ناپذير است. با اين همه عربستان سعودي در روزهايي كه وزير امور خارجه ايران در تعطيلات نوروز در لوزان مشغول رايزني‌هاي هسته‌اي با 1+5 بود به يمن حمله كرد و اكنون پس از گذشت 17 روز از آغاز اين بمباران هوايي، كشورهاي منطقه شاهد عدم به نتيجه رسيدن گزينه نظامي در يمن و ايجاد انشقاق در متحدان منطقه‌اي عربستان هستند. جمهوري اسلامي ايران از روز 14 فروردين رسما ديپلماسي منطقه‌اي خود براي حل بحران در يمن را با اعزام مرتضي سرمدي، قائم مقام وزارت امور خارجه به پنج كشور عمان، عراق، تونس، الجزاير و لبنان آغاز كرد. همزمان محمد جواد ظريف هم راهي عمان و پاكستان شد تا با مقام‌هاي دو كشور در خصوص پرونده يمن گفت‌وگو و رايزني داشته باشد. سفر دو روزه محمد جواد ظريف به پاكستان منجر به اعلام بي‌طرفي اسلام‌آباد درپرونده يمن و خشم عربستان سعودي و امارات از اين حركت اسلام‌آباد شد. پيش از سفر ظريف به پاكستان، رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه هم در سفري يك روزه به تهران رفت و در آن زمان گفته شد كه ايران و تركيه بر سر راهكاري مشترك براي پايان دادن به بحران در يمن به تفاهم‌هايي دست يافته‌اند. تفاهم‌هايي كه روز گذشته از زبان وزير امور خارجه تركيه شنيده شد. مولود چاووش اوغلو، وزير امور خارجه تركيه در كنفرانس خبري مشترك با همتاي سوداني‌اش در آنكارا ضمن ابراز تاسف نسبت به بحران كنوني در يمن در نتيجه حملات عربستان گفت: ما با ايراني‌ها توافق كرديم تا براي يافتن يك راه‌حل بلندمدت براي پايان دادن به جنگ در يمن با يكديگر همكاري نزديك داشته باشيم. تودي زمان در ادامه نوشت: دولت تركيه ابتدا از حملات نظامي عربستان عليه حوثي‌ها در يمن حمايت كرد اما اكنون به نظر مي‌آيد اين سياست خود را تغيير داده و براي دستيابي به يك راه‌حل صلح‌آميز براي پايان دادن به جنگ يمن تلاش مي‌كند. چاووش اوغلو همچنين اظهار كرد: فاجعه انساني يمن تنها در صورتي پايان مي‌يابد كه فورا به اين جنگ پايان داده شود. در سفر رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور كشورمان به تهران دوطرف بر همكاري نزديك با يكديگر در اين زمينه تاكيد كردند. ما براي پايان دادن به اين بحران با يكديگر همكاري خواهيم كرد. همچنين ارتباط ما با ديگر كشورهاي حاشيه خليج (فارس) ادامه خواهد داشت. هدف ما اين است كه به هرج و مرج كنوني در يمن پايان دهيم و امنيت و آرامش را به اين كشور بازگردانيم.