كهنسالي
حسن لطفي
حدود 50 سال پيش وقتي سيمون دوبوار كتاب سالخوردگي (كهنسالي) را منتشر كرد، خيلي از مردم كشورمان دوران جواني و نوجواني را
پشت سر مي‌گذاشتند.
بعضي‌ها كه اهل كار خير بودند دعاي پير شوي پشت سرشان بود و نمي‌دانستند تا چشم بر هم بزنند به دوره سوم يا بهتر بگويم دوره چهارم زندگي‌شان مي‌رسند.
به گفته سيمون دوبوار در آن سال‌ها 12درصد مردم فرانسه سني بالاي 65 سال داشتند و از اين نظر كشورشان در مقام اول قرار داشت. اينكه دليل اين نويسنده مدافع حقوق زنان از نوشتن اين كتاب بالا بودن اين درصد يا عبور خودش از مرز 60 سالگي بوده چندان برايم مشخص نيست، اما كتاب كه در بردارنده نگاه نويسنده و صاحب‌نظران ديگري است، هميشه برايم يادآور دوران پيري است؛ دوراني كه به گفته دوبوار و برخي افراد همراه با ضعف، نگراني و دلهره است.
ضعفي كه به خصوصيت جسم آدمي مربوط است و نگراني و دلهره‌اي كه ريشه در نگاه جامعه و فرهنگش به كهنسالي دارد. كاهش درآمد و بالا رفتن هزينه‌ها جاي خودش، گاهي اوقات تكرار اين باور كه وقتي پير شدي بايد از ميكده بيرون بروي، زمينه‌ساز خانه‌نشيني و احساس ضعف براي بعضي سالخوردگان مي‌شود. البته اگر قبل از آن مشكلات پيري دور و بري‌ها فرد كهنسال را وادار به بيرون بردن او از ميكده (خانه و كاشانه‌اش) نكرده باشند (محمود دولت‌آبادي در داستان كوتاه بر چكاد برفو نگراني‌اش از اين اتفاق را به خواننده نشان داده است.
هر چند كه زمان داستان گذشته و جامعه‌اي عشايري است اما خواننده نمي‌تواند از تصور خانه سالمندان هنگام خواندنش فرار كند) يا ديگران و زمانه فضا را براي او غيرقابل تحمل نكرده باشند (چيزي مثل فيلم جايي براي پيرمردها نيست ساخته جوئل و اتان كوئن يا قتل‌هاي زنجيره‌اي مهين قديري در قزوين كه فقط سراغ پيرزن‌ها مي‌رفت). البته اين همه برخورد جامعه با كهنسالان نيست.
اين‌طور كه از ظواهر برمي‌آيد كهنسالان در دنياي سياست و ديانت شرايط بهتري دارند. نمونه دم دستش احمد جنتي است كه به تازگي در 93 سالگي دوباره دبير شوراي نگهبان شد؛ شورايي كه تاثير زيادي در انتخاب يا رد شخصيت‌ها براي حضور در پست‌هاي كليدي و حياتي كشور دارد و زنده‌ياد اكبر هاشمي‌رفسنجاني را به‌دليل كهولت سن از حضور در عرصه رقابت رياست‌جمهوري باز داشت. در هر صورت احمد جنتي در دنياي نگراني و دلهره كهنسالان نمونه موفقي براي پويايي در پيري است. پويايي‌اي كه مي‌تواند نگراني برخي كانديداهاي مجلس، رياست‌جمهوري و... را به‌دنبال داشته باشد. البته از آنجايي كه پولي كه يكي گم مي‌كند، يكي ديگر (پيداكننده پول) را خوشحال مي‌سازد، مسلما بقاي اين كهنسال منتخب مي‌تواند نگراني عده‌اي كه هميشه نسبت به ديگران دلواپسند را كم كند.