خيرخواهي براي كشور، مردم و ...
علي شكوهي
اين روزها جناب سيدمحمد خاتمي سخت تحت فشار است. گاهي خودم را جاي ايشان مي‌گذارم و با مطالبات متعارض هواداران از سويي و با محدوديت‌هاي ايجاد شده از سوي حاكميت مواجه مي‌شوم و دشواري شرايط بين‌المللي و منطقه‌اي جمهوري اسلامي را هم در نظر مي‌گيرم و كمي درمي‌يابم او چه مي‌كشد و با چه مشكلاتي براي تصميم‌گيري مواجه است. قطعا سخت است اگر بسياري از دوستانت از تو بخواهند، مواضع تند و راديكال بگيري اما خودت به مصلحت نداني و بخواهي آنان را به عقلانيت و تدبير بيشتر دعوت كني. همچنين سخت است وقتي حاكميت از تو انتظار داشته باشد در درون نظام و در چارچوب سياست‌هاي تعيين شده از سوي مقامات عالي نظام حركت كني اما تو شاهد باشي كه كمترين نرمشي براي همراه كردن منتقدان و معترضان نشان داده نشده. در اين شرايط اگر خاتمي با نظام همراهي كند، يك سلسله تهمت‌ها نثارش مي‌شود و اگر بخواهد روي مواضع معترضان و منتقدان وضع موجود بايستد، اتهامات ديگري را بايد بشنود و از همه مهم‌تر اينكه در كشاكش اين دو دسته مواضع عمدتا نامعقول و بدون پشتوانه و در حالي كه قدرت تصميم‌گيري دست ديگران است بايد آنچنان پخته و سنجيده عمل كند كه اگر گره‌اي از مشكلات مردم باز نمي‌شود، دردي تازه بر جان كشور و مردم ننشيند. در همين چند روز گذشته شاهد بوديم كه جناب خاتمي در سخناني از ضرورت شركت مردم در انتخابات سخن گفت و تاكيد كرد كه «نبايد اصل انتخابات را زير سوال بُرد» و اينكه «قهر كردن با صندوق راي، انحلال مردم است» و اين نكته كه «انتخابات شرط كافي براي استقرار يك مردم‌سالاري نيست اما شرط لازم است.» در عين حال او تاكيد كرد «اصلاح‌طلبان نمي‌توانند به هر قيمتي وارد انتخابات شوند و ان‌شاءالله فضا باز شود و صلاحيت‌ها تاييد شوند.» او با اين تفسير كه به خاطر عملكرد حاكميت در قبال مردم و تنگ‌نظري و بسته بودن فضاي سياسي، شرايط اصلا مناسب نيست اما هر كسي كه بيشتر به اين مردم تعلق خاطر دارد و دلش براي مردم بيشتر مي‌سوزد بايد فداكارانه‌تر عمل كند، تاكيد كرد: «اصلاح‌طلبان و مردم ناراضي بايد فداكاري و از خودگذشتگي كنند و به خاطر ايران پاي صندوق‌ها بيايند تا جلوي خطر اصلي گرفته شود».اين سخنان كه خيرخواهي براي مردم و كشور و انقلاب در آن موج مي‌زند، متاسفانه از دو سو مورد بي‌مهري قرار گرفته است. بخشي از نيروهاي مدعي اصلاح‌طلبي و تحول‌خواهي كه حاكميت را بزرگ‌ترين دشمن خود تلقي مي‌كنند و به خاطر عمده كردن تعارض خود با حكومت، گاهي سر از همسويي با منافع دشمنان واقعي اين ملت هم در‌آورده‌اند، ناراحتند كه چرا جناب خاتمي بر شركت در انتخابات اصرار دارد و در حال گرم كردن تنور انتخابات است. آنان در تلاشند اين ادعا را مقبول جلوه دهند كه «دشمن ما همين جاست» و در مرحله بعد، راه اصلاحات دروني نظام را كاملا بسته قلمداد كنند تا راهي جز براندازي نظام جلوي چشم مردم نباشد. براي چنين افرادي طبعا تاكيد جناب خاتمي بر ضرورت شركت در انتخابات و اعتماد به صندوق راي، تلاشي براي حفظ نظام است و اين را اين طيف از مخالفان جمهوري اسلامي نمي‌پسندند. آنان براي انتخابات آتي مجلس، بناي بر تحريم گذاشته‌اند و تصور مي‌كنند اگر بتوان مردم را از شركت در انتخابات باز داشت در آن صورت مي‌توان انتخابات را به «رفراندوم مشروعيت حاكمان» تبديل كرد و آنگاه «شروع به تعامل، مخاطبه و مطالبه با اقتدارگرايان» كرد. بدترين واكنش به اظهارات و مواضع جناب خاتمي را بايد از سوي بعضي نهادهاي قدرت در كشور مشاهده كرد و آن ناديده گرفتن پيشنهادها و مواضع خيرخواهانه ايشان است. خاتمي كه خود و جريان اصلاحات را بخشي از نظام سياسي مي‌داند بر اين باور است كه از پيدايي جمهوري اسلامي تاكنون، اين جريان در درون نظام فعاليت كرده است، هرگز به اين نمي‌انديشد كه جريان اصلاحات را به بيرون نظام سوق دهد. اين كار را نه مطلوب مي‌داند و نه ممكن و نه نتيجه‌بخش بنابراين به جاي دامن زدن به شكاف مردم و احزاب سياسي با حكومت، درصدد كاهش اين تضادها به نفع انسجام ملي است. متاسفانه بعضي از نهادهاي مقتدر هنوز به اين مرحله نرسيدند كه به حمايت از اين رويكرد بپردازند و اقدام به انجام اصلاحاتي كنند كه موضع جناب خاتمي را در مقابل منتقدان تندرو و اصلاح‌طلباني كه به تدريج از حكومت فاصله مي‌گيرند، تقويت كند.
آنان بايد با مردم‌گرايي و اجراي بدون تنازل قانون اساسي و برگزاري يك انتخابات با حضور تمامي سليقه‌هاي سياسي، كاري كنند كه جناب خاتمي و ديگر اصلاح‌طلبان درون حكومت، دست برتر را به دست آورند. متاسفانه همچنان در حسرت اين ميزان از عقلانيت مي‌سوزيم. قدر امثال خاتمي را بايد دانست و در اين قدرشناسي بيش از همه، مسوولان بايد پيشقدم باشند. عقلانيت و تدبير و اعتدال است و امثال خاتمي منادي و مجري اين آرمان‌ها هستند. اگر مواضع معقول و مدبرانه و معتدل امثال خاتمي را در اين شرايط پاس نداريم قطعا در آينده با مشخص شدن نتايج اقدامات غلط و تندروانه و نامعقول، پشيمان خواهيم شد. تا دير نشده بايد به استقبال اين مواضع درست برويم.