قيمت نفت خام روز گذشته روند كاهشي خود را ادامه داد و تا لحظه نوشتن اين گزارش (ساعت 16) به 62 دلار و 10 سنت رسيد. پس از 11 روز از حمله پالايشگاه آرامكو و از بين رفتن 5 درصد عرضه جهاني نفت، قيمت تنها اندكي بالاتر از قبل حمله به تاسيسات آرامكو در «بقيق» عربستان است. با وجود كاهش قيمت اما به نظر مي‌رسد جهان وارد دوره‌اي شده كه حتي از بين رفتن 5 درصد از عرضه نفت در جهان همچنين زمانبر بودن بازگشت عربستان به قبل از حملات نيز تاثيري بر قيمت نفت نخواهد گذاشت يا تاثير كوتاه‌مدتي بر آن خواهد گذاشت.
حمله به پالايشگاه آرامكو در زمان تعطيلي بازار نفت اتفاق افتاد اما تنها ساعاتي پس از باز شدن بازارهاي جهاني معامله نفتي، قيمت حدود 15 درصد افزايش يافت اما پس از اعلام عربستان مبني بر جبران كمبود 5 درصدي عرضه تا پايان سپتامبر، قيمت نفت سير نزولي خود را در پيش گرفت و از 72 دلار به 62 دلار در روز گذشته رسيد. آمارهاي كشتيراني نشان مي‌دهد پس از حمله، صادرات عربستان به‌طور متوسط 5/1 ميليون بشكه در روز كاهش يافته است.
كاهش قيمت نفت در حالي است كه پيش‌بيني‌ها حاكي از زمانبر بودن فرآيند بازگشت آرامكو به مدار توليد و جبران 5.7 ميليون بشكه كسري روزانه نفت است. برخي منابع آگاه خبر دادند كه تعميرات و ساخت قطعه‌هاي آسيب ديده در البقيق تا سال 2020 و 2021 به طول خواهد انجاميد. چندي پيش خبري تحت عنوان واردات نفت توسط عربستان از كشورهاي امارات و كويت بر خروجي برخي رسانه‌هاي خارجي قرار گرفت. اين خبر نگران‌كننده نشان مي‌دهد كه عربستان در برآورد خسارت پالايشگاه خود اطلاعات درستي را منتشر نكرده و روند بازيابي توليد به قبل از حمله، مدت‌ها طول مي‌كشد. اين در حالي است كه چندي پيش عبدالعزيز بن سلمان، وزير انرژي عربستان و امين ناصر، مديرعامل آرامكو پس از برآورد خسارت به آرامكو از بازگشت چند روزه اين پالايشگاه به مدار توليد خبر داده بودند. سران عربستاني معتقدند تا زماني كه آرامكو به مدار توليد بازگردد، تمام تعهدات نفتي به واسطه ذخاير استراتژيك اين كشور قابل پاسخگويي است و مشتريان عربستان به خصوص آسيايي‌ها بدون نفت نمي‌مانند.
وام عربستان از بانك‌ها
روز گذشته خبري مبني بر درخواست وام يك ميليارد دلاري آرامكو از بانك‌ها نيز باعث بدبيني تحليلگران نسبت به اعلام خسارت برآورد شده از سوي مقامات آرامكو شد. درخواست وام قرار است هفته جاري به بانك‌ها فرستاده شود. هر چند هنوز جزييات پروژه‌هايي كه براي وام عنوان شدند، مشخص نيست. اما به نظر مي‌رسد آرامكو برآوردش از خسارت و بازگشت به قبل از حمله را كمتر از واقعيت تخمين زده است. اين امر مي‌تواند پيامدهاي شديدي هم براي ارزش‌گذاري و عرضه سهام در بورس داخلي بگذارد و هم بازار نفت را براي مدتي حداقل تا پايان سال جاري ميلادي، در ابهام فرو ببرد. پيش از اين حملات قرار بود سهام اين شركت نفتي براي عرضه در بورس آماده شود ولي برخي سرمايه‌گذاران اين شركت عقيده دارند اين كار تا پايان 2019 امكان‌پذير نخواهد بود.
تبعات حمله تا نوامبر ادامه دارد
تبعات حمله پهپادي به آرامكو در بازار نفت همچنان ادامه دارد در اين راستا ريچارد ماليسون، تحليلگر بازار انرژي يك شركت تحقيقاتي در لندن معتقد است انتظار بازار بر ادامه اخلال و محدوديت در عرضه نفت حداقل تا نوامبر ادامه پيدا خواهد كرد. او در خصوص تعمير آرامكو نيز گفت: ادعاي سعودي‌ها مبني بر بازگشت به مدار توليد تا انتهاي ماه جاري ميلادي در واقع تلاشي براي آرام كردن بازار است وگرنه شرايط در آرامكو به گونه ديگري است. فوق‌العاده بودن شرايط در بزرگ‌ترين پالايشگاه آسيا به گونه‌اي است كه آژانس بين‌المللي انرژي كه از روزهاي ابتدايي حمله به آرامكو بر كافي بودن ذخاير استراتژيك در بازار نفت تاكيد داشت، اعلام كرد بازار نفت در شرايط فوق‌العاده قرار دارد و بايد با همكاري جهاني از اين دوره عبور كرد.
چندي پيش رويترز در گزارش خود به نقل از منابعي آگاه خبر داد كه 75 درصد توليد از دست رفته آرامكو طي هفته آينده بازمي‌گردد. در اين راستا عبدالعزيز بن سلمان، وزير انرژي عربستان و امين ناصر، مديرعامل آرامكو نيز در اظهاراتي مشابه اعلام كرده بودند كه توليد مراكزي كه مورد حمله قرار گرفت تا پايان سپتامبر، ظرفيت قبل از حمله خود را بازمي‌يابند.
با وجود اظهارات اميدوار‌كننده دو مقام سعودي، اما بسياري از تحليل‌ها بر ناتواني عرب‌ها در بازگرداندن توليد به قبل از حمله تاكيد دارند. كارشناسان معتقدند با وجود خسارت‌هايي كه اين پالايشگاه از حملات ديده، بسيار بعيد است تا پايان سپتامبر به مدار توليد بازگردد. در اين راستا وال‌استريت‌ژورنال در گزارشي عنوان كرد كه فرآيند تعمير و ساخت قسمت‌هاي آسيب ديده طول مي‌كشد و بعيد است اين كشور بتواند در كمتر از 6 ماه به مدار توليد بازگردد.
طولاني شدن بازگشت روزانه 5.7 ميليون بشكه نفت زماني رنگ واقعيت به خود مي‌گيرد كه برخي گزارش‌ها حاكي از آن است كه اين پالايشگاه در حال خريد نفت از كشورهاي همسايه به خصوص امارات و كويت براي تامين نياز پالايشگاه‌هاي خارجي است. گفته مي‌شود امارات يك محموله نفتي بين 2 تا 3 ميليون بشكه‌اي به عربستان ارسال خواهد كرد.
از سوي ديگر شركت بازرگاني آرامكو به خريد نفت خام از عمان نيز ادامه مي‌دهد و به گفته برخي منابع آگاه، قرار است در هفته‌هاي آتي اين شركت، ميعانات نفتي بيشتري نيز از اين كشور وارد كند. اولويت آرامكو بر حفظ مشتريان آسيايي مانند كره جنوبي، چين و ... است. اين پالايشگاه نفتي تعهدات زيادي به كشورهايي همچون بحرين، مالزي و كره جنوبي دارد كه براي تامين آن نمي‌تواند به ذخاير خود اكتفا كند. از اين رو درصدد است با خريد نفت از ساير كشورها بتواند مشتري‌هاي بزرگ خود را نگه دارد.
واردات بنزين به عربستان
با وجود فعال بودن نيمي از توليد عربستان و ذخاير استراتژيكي اين كشور براي جبران كمبود، اما آمارها و گزارش‌هاي بين‌المللي حاكي از آن است كه سعودي‌ها علاوه بر خريد نفت از ساير كشورها براي انجام تعهدات نفتي، تغييري نيز در ميزان مصرف پالايشگاه‌هاي داخلي ايجاد كرده‌اند. تحليلگران نفتي معتقدند از روزهاي ابتدايي حمله، سعودي‌ها آن مقدار نفتي كه پالايشگاه‌هاي داخلي مصرف مي‌كنند، به خارجي‌ها مي‌فروشند. از سوي ديگر رويترز مدعي شد يك هفته پس از حمله پهپهادها به آرامكو، صادرات بنزين از اروپا به خاورميانه و آسيا افزايش يافت. اطلاعات كشتيراني نشان مي‌دهد كه بيش از ۴۰۰ هزار تن سفارش بنزين و تركيبات مخلوط با بنزين براي بارگيري بين ۲۱ تا ۲۶ سپتامبر از شمال غرب اروپا به خاورميانه ثبت شده است.
كاهش حساسيت قيمت به عرضه
بانك امريكايي مريل لينچ پيش‌بيني كرده كه با وجود بالا بودن تنش در خاورميانه، اما به دليل نامعلوم بودن آينده، جنگ تجاري، كاهش توليد و رشد اقتصادي اروپا و ژاپن بعيد است قيمت نفت با يك جهش ناگهاني ديگر به بالاي 70 دلار برسد. با وجود اعلام خبرگزاري‌ها مبني بر طولاني شدن تعمير و بازسازي آرامكو و زمانبر بودن بازگشت آن به مدار توليد، اما قيمت نفت به زير 65 دلار رسيد تا نشان دهد با وجود كاهش يك شبه نفت از بازار، حساسيت قيمت نسبت به عرضه كاهش داشته است. البته اين امر مي‌تواند نشات گرفته از كاهش رشد اقتصادي جهان در سال‌هاي آتي باشد.