اولين محموله نفتي نروژ به آسيا در هفته جاري ارسال مي‌شود
نروژ و بازار نفت آسيا
گروه اقتصادي
هفته گذشته و پس از اعلام پيش‌بيني برخي شاخص‌هاي اقتصادي در سال آينده، برخي رسانه‌ها به تفسير و بررسي وضعيت كشورها پرداختند. بلومبرگ يكي از رسانه‌هايي بود كه در گزارشي به تاييد اين موضوع پرداخت كه ايران به واسطه تحريم‌ها توانسته سهم نفت از اقتصادش را كاهش دهد. اين رسانه بين‌المللي معتقد است پس از قطع معافيت‌هاي نفتي، بودجه ايران واقع‌بينانه‌تر و با وابستگي كمتري به نفت و عايدي‌هاي آن تدوين شده است. اين امر مي‌تواند تكانه‌هاي اقتصادي را كه از تحريم نفتي نشات مي‌گيرد، به ميزان زيادي كاهش دهد؛ هر چند بايد به اين نكته اشاره كرد كه ادعاي بلومبرگ برگرفته از پيش‌بيني صندوق بين‌المللي پول در خصوص نرخ رشد اقتصادي جهان و كشورها است. اين نهاد بين‌المللي ضمن اشاره به اين موضوع كه رشد اقتصادي ايران تا پايان 2019 به منفي 9.5 درصد مي‌رسد، برآورد كرد اين روند در 2020 كمي بهبود مي‌يابد و وضعيت ايران با فرض وجود تحريم‌ها، بهتر مي‌شود.
در ماه‌هاي اخير گزارش‌هاي زيادي مبني بر كاهش شدت اثر تحريم‌ها بر اقتصاد ايران منتشر شد و نشان دادند كه ايران به صورت اجباري به سمت كاهش سهم نفت در بودجه رفته است، اما كاهش سهم نفت در بودجه،خود كاري دشوار است كه نياز به ايجاد زيرساخت‌هايي براي توليد درآمدهاي جايگزين است .
روز گذشته اطلاعاتي مبني بر صادرات نفت از ميدان بزرگ «يوهان اسوردروپ» در درياي شمال و به وسيله نروژ منتشر شد. اين گزارش نشان مي‌دهد نروژ كه پانزدهمين توليدكننده نفت در جهان است، سعي در جلب اعتماد مشتريان آسيايي و آفريقايي توليدكنندگان نفت خاورميانه دارد. هر چند مي‌توان دليل ديگر گرايش نروژ به فروش محموله‌هاي بزرگ نفتي به ساير كشورها را در كاهش عرضه نفت به دليل اختلال در پالايش نفت توسط آرامكو نيز دانست اما نبايد از اين نكته غافل شد كه ورود هر كشوري به بازار نفت يا افزايش عرضه نفت توسط توليدكنندگان مهم، به كاهش سهم اوپك از بازار نفت مي‌انجامد؛ نكته‌اي كه مي‌تواند بر آينده اوپك، تاثيرگذاري آن بر عرضه و قيمت نفت تاثيرات فراواني بگذارد.هر چند تاكنون دولتمردان و سياستگذاران با افزايش صادرات غير نفتي سعي در جبران كاهش عايدي‌هاي نفتي و جبران كسري آن دارند، اما بايد به اين مساله جدي‌تر نگريست چرا كه موضوع تنها سهم ايران در بازار نفت نيست قدرت چانه‌زني در جهان نيز مطرح است.
ميدان‌هاي نفتي نروژ، رقيب نفت خاورميانه
13 مهر سال جاري خبري تحت عنوان توليد نفت از ميدان بزرگ يوهان اسوردروپ در درياي شمال منتشر شد. اين ميدان كه سومين ميدان بزرگ نفتي در سواحل نروژ است در سال 2010 كشف شد. ميدان يوهان اسوردروپ توانايي بازيابي 2.7 ميليون بشكه نفت در روز را دارد. يك شركت نروژي به نام «اكينور» قرار است كار توليد از اين ميدان نفتي را انجام دهد. اين شركت اعلام كرد كه انتظار دارد فاز نخست توليد نفت از اين ميدان تا تابستان 2020 در سطحي معادل 440 هزار بشكه در روز تثبيت شود. البته «اكينور» اميدوار است تا قبل از سال 2022 بتواند توليدات نفتي از اين ميدان را به 660 هزار بشكه در روز برساند. به نظر مي‌رسد با وجود اينكه نروژ در سطح اقتصادهاي با رفاه و سطح معيشت بسيار بالا قرار دارد، اما قرار است در آينده‌اي نه‌چندان دور وارد بازار نفت شود.اين خبر در نوع خود شايد جالب توجه باشد چرا كه اولا برداشت نفت از اين ميدان و توسعه آن، مهم‌ترين پروژه نروژ براي يك ميدان نفتي فراساحلي است كه حدود چهار دهه از عمر آن مي‌گذرد و قرار است ظرفيت توليدي از مهم‌ترين ميدان فراساحلي‌اش را افزايش دهد. اما مهم‌ترين نكته اين خبر، اين است كه نروژ نفت خود را به مشتري‌هايي مي‌فرستد كه تا پيش از اين نفت خود را از كشورهاي خليج فارس و ايران تامين مي‌كردند. اما پس از تحريم نفتي ايران همچنين حمله به آرامكو و دامنه‌دار شدن تنش‌ها در منطقه خليج فارس، كشورهاي خريدار نفت ايران به سمت ساير توليدكننده‌هاي نفتي رفته و از آنها تامين انرژي مي‌كنند.
آسيا مقصد جديد نفت نروژ
برخي اطلاعات حاكي از اين موضوع است كه در هفته جاري محموله‌اي يك ميليون بشكه‌اي نفت خام به ارزش 60 ميليارد دلار به مشتري‌هاي آسيايي خود بفرستد. كشورهايي مانند كره، چين و ژاپن مقصد نفت نروژ هستند. با توجه به اينكه نروژ كشوري بدون وابستگي به نفت و عايدي‌هاي آن است، مي‌تواند هر بشكه نفت را با قيمت‌هاي پايين‌تري به فروش رساند. اين نكته در كنار ادامه يافتن افزايش ظرفيت توليد در «يوهان اسوردروپ» سبب ايجاد نوعي كشش براي خريداران آسيايي مي‌شود.
اين امر مي‌تواند جايگاه بسياري از توليدكنندگان نفتي همچنين كشورهاي آفريقايي را كه به آسيايي‌ها نفت صادر مي‌كردند، تغيير دهد.
طبق آمارهاي رسمي برزيل و آنگولا در هشت ماه سال جاري ميلادي حدود 8 و 10 درصد از واردات نفت به چين را پوشش مي‌دادند. اين در حالي است كه سهم نروژ تنها 0.04 درصد بود.تحليلگران معتقدند با وجود قطع برخي منابع نفتي كه از خاورميانه به جهان صادر مي‌شد همچنين كاهش نيمي از توليد آرامكو، به نظر مي‌رسد شرايط بازار براي ورود يك شركت نروژي كه اقتصادي وابسته به نفت ندارد، كاملا مناسب است. در سال‌هاي اخير، نروژ معادل 50 درصد از كل توليد شمال و غرب اروپا را تامين مي‌كرد كه 2 درصد از كل تقاضاي نفت است. به نظر مي‌رسد با وجود مشكلات پيش آمده براي توليدكنندگان سنتي نفت كه در بازار به‌صورت بالفعل وجود دارند، نروژ بتواند نفت مشتري‌هاي اين سه كشور را تامين كند؛ نكته‌اي كه مي‌تواند آينده و سهم اين كشورها در بازار نفت را دچار ابهام كند.