اعظم طالقاني كه بود؟
فاطمه راكعي
از مطالعه‌اي كه در بيوگرافي و مصاحبه‌هاي خانم طالقاني داشتم، تاثير محيط مساعد براي رشد و بالندگي ايشان در خانواده پدري و بعدها در زندگي مشترك و كنار همسرشان را، پررنگ يافتم. ايشان در بخشي از مصاحبه خود مي‌گويند«بابا به من خيلي مي‌رسيد؛ هر كدام بچه‌ها را كه مي‌ديد انگيزه دارند، علاقه‌مندند و استعداد دارند و توانمند هستند، سعي مي‌كردند مستقيم تقويت كنند» و اعظم البته همه اين ويژگي‌ها را در خود جمع داشته و به همين سبب مورد عنايت ويژه سيدمحمود طالقاني بوده است. پدري شكوهمند كه شخصيت علي‌وارش، همزمان از مهر و مدارا و قهر و مبارزه آرمان‌هاي الهي، انساني و اجتماعي‌اش مي‌گويد. خوشبختانه زندگي مشترك خانوادگي اعظم نيز در رسانه ملي همراهي و درك مشفقانه همسر نيز زمينه و فعاليت‌هاي مختلف را در ادامه راه براي ايشان فراهم آورده است: «همسرم رييس سازمان برنامه بود در سمنان و كرمانشاه و من در زندان؛ ولي واقعا فداكاري مي‌كرد؛ خيلي نگران من بود و ناراحتي كشيد.» اما برمي‌گردم. سخن ارزشمند زنده‌ياد دكتر علي شريعتي كه مي‌گويد: فاطمه، فاطمه است و بعد از اين مقدمه مي‌گويم: اعظم، اعظم است، اگر چه دختر سيدمحمود طالقاني است و اگر چه همسر انساني فرهيخته و همراه بوده است.» در اين وضعيت تنهايي فهرست‌وار به يافته‌هايم در حد درك و دريافت خود از فرازهايي از انديشه، منش و شخصيت خانم طالقاني اشاره مي‌كنم: 1- برخورداري از نظام فكري منسجم و مستحكم مبتني بر فرهنگ ديني و منصوري همراه با مهر و مدارا و رواداري، احترام به فرهنگ‌ها- به تنوعات ديدگاه‌ها- آنچه امروزه از آن با عنوان اسلام نوانديشي و اسلام رحماني ياد مي‌كنيم.
2- توان، انرژي و تلاش شگفت‌انگيز و عزم ستودني براي حركت پيوسته در راستاي اهداف و آرمان‌هاي مترتب بر منظومه فكري و اعتقادي‌اي كه به آن اشاره شد.
3- تلاش و نقش‌آفريني در همه ابعاد وجودي فردي، خانوادگي و اجتماعي سياسي و مديريتي، بي‌آنكه بعضي از آنها برخي ديگر را تحت‌الشعاع قرار دهد.
4- اصرار و استمرار سرسختي و ثبات قدمي در پيگيري اهداف و آرمان‌ها و در پيمودن راهي كه آگاهانه انتخاب كرده است.
5- شجاعت ستودني در بيان مواضع، اعلام نقطه‌نظرها و اعتراض‌هاي مدني در مسائل مهم سياسي و اجتماعي كشور در دفاع از حقوق مدني و شهروندي آحاد جامعه و به ويژه جامعه زنان
6- تكيه و تاكيد بر فرهنگ و آموزش به عنوان پشتوانه و بستر لازم براي هر گونه تحرك و عمل سياسي - اجتماعي و اقدام به توانمندسازي زنان در حد توان و امكان.
نمونه‌هايي از تلاش‌هاي فرهنگي و ثابت‌قدمي بي‌گسست ايشان را در چاپ و نشر «پيام هاجر» و بعد «پيام ابراهيم» با وجود همه بي‌مهري‌ها در سال‌هاي پرفراز و نشيب سياسي كشور، مي‌بينيم و يك نمونه ديگر، تلاش‌هاي ايشان در تبيين مفاهيم واژه رجل و كانديداتوري مكرر ايشان در انتخابات‌هاي رياست‌جمهوري كشور
7- و بالاخره راهيابي به موقعيت‌هاي اجتماعي و سياسي و فرهنگي متين و وزين و تاثيرگذار در عرصه‌هاي مختلف از نمايندگي مجلس شوراي اسلامي گرفته تا مديريت نهادهاي مدني و تشكيلاتي و موسسات سازمان‌هاي مردم‌نهاد و دبيركلي حزب سياسي و مديريت و مسووليت نشريه اجتماعي، سياسي و فرهنگي و فعاليت تاثيرگذار در عرصه‌هاي مدني در سطح بين‌المللي.
و در پايان دوست دارم همه مهر و احترامم را تقديم كنم به تصوير پرشكوه زني بزرگ كه با پاهاي به‌ظاهر خسته و قدم‌هاي هميشه استوار از پله‌ها بالا مي‌رود تا براي چندمين بار با تكميل فرم نامزدي رياست‌جمهوري، برگي زرين را به تاريخ تلاش‌هاي نستوهانه زنان ايران براي دفاع از حقوق مسلم اجتماعي و انساني خود به ثبت رساند.
خلاصه متن سخنراني در بزرگداشت
اعظم طالقاني؛ 8 خرداد 98- كتابخانه ملي