هجدهمين رمان آيريس مِرداك به فارسي ترجمه‌شده
نويسنده‌اي براي همه
امير مهنا
ترجمه فارسي رمان «هنري و كيتو» كه محبوب‌ترين رمان آيريس مِرداك، فيلسوف و رمان‌نويس ايرلندي محسوب مي‌شود در ايران منتشر شده است. رمان «هنري و كيتو» نوشته آيريس مِرداك كه سال گذشته رمان مهم «دريا؛ دريا» از او به فارسي برگردانده شده و مورد استقبال قرار گرفته بود، با ترجمه زهره مهرنيا روانه بازار نشر شد. «هنري و كيتو» هجدهمين رمان آيريس مِرداك است كه سال 1976 منتشر شده و اگر «دريا؛ دريا» از نظر ادبي مهم‌ترين رمان اين فيلسوف و رمان‌نويس ايرلندي تلقي شده، «هنري و كيتو» محبوب‌ترين و پرفروش‌ترين اثرش محسوب مي‌شود. منتقدان آن را در گونه تريلر طبقه‌بندي كرده‌اند چون تعليق و هيجان در آن حرف اول را مي‌زند. آيريس مِرداك سال 1919 به دنيا آمد و سال 1999 درگذشت. او در دانشگاه آكسفورد به مطالعه علوم كلاسيك و تاريخ باستان رو آورد و در فلسفه، شاگرد ويتگنشتاين بود. سال‌ها در همان دانشگاه به تدريس فلسفه پرداخت و آثار اوليه‌اش، رساله‌هايي نظري بودند كه بيشتر از هر چيز تحت‌تاثير اگزيستانسياليسم و ژان پل سارتر بود. مِرداك رمان‌نويسي را از دهه 1950 ميلادي آغاز كرد و تا پايان عمرش 26 رمان نوشت كه مضامين اصلي‌شان مساله خير و شر، روابط ميان زن و مرد و ضمير ناخودآگاه انساني بودند. آيريس مِرداك يكي از بزرگ‌ترين نويسندگان انگليسي‌زبان قرن بيستم به حساب مي‌آيد. او در سال ۱۹۸۷ لقب «زن شواليه » را از آن خود كرد. از اواسط دهه ۱۹۹۰ مرداك از بيماري آلزايمر رنج مي‌برد. آخرين رمان او «مشكلات جكسون» نام دارد كه يك كتاب رواني هيجان‌انگيز است. در بخشي از رمان اخير او مي‌خوانيم: «فكر كنم اين مركز همه چيز است؛ حقيقت‌گويي. هميشه تلاش كن حقيقت را كشف كني. از دروغ پرهيز كن؛ حتي دروغ‌هاي نصفه و نيمه، همين دروغ‌هاي نصفه و نيمه روح آدم را مي‌كشد. مي‌داني، آن‌قدري كه فكر مي‌كني آدم سطح پاييني نيستم...» دنياي داستاني مرداك، دنيايي قابل تحمل و باورپذير است. او در كارهايش به مخاطب عام گرايش دارد همواره سعي كرده هر كس از هر طيفي را در لذت خواندن از داستان‌هايش سهيم كند. مرداك نويسنده‌اي براي همه است، اما شيوه و ساختار كارهايش نشان از اين واقعيت دارد كه او امر نوشتن را امري فوق‌العاده جدي مي‌داند و
بر همين اساس منتقدان و داوران ادبي جوايز معتبر جهاني، هميشه به كارهايش توجهي ويژه نشان داده‌اند. كتاب‌هاي مرداك كه در رديف پرفروش‌هاي جهاني قرار دارند تاكنون به چندين زبان زنده ترجمه شده‌اند و همان‌گونه كه آرزو داشته، توانسته‌اند با طيف وسيعي از مخاطبان ارتباط پيدا كنند. نوع نگاه مرداك و تفكيك نكردن ادبيات زنانه و مردانه، از او نويسنده‌اي منصف ساخته كه به راحتي مي‌توان به كارهايش اعتماد كرد. وجه سرگرمي كارهاي مرداك را هم بايد به ديگر خوبي‌ها افزود. خواننده در مواجهه با كارهاي اين نويسنده هيچ‌گاه به تكرار نمي‌رسد چون هر لحظه از داستان‌هاي او ريشه در نوعي تفكر از جنس خلاقيت دارند.