سوريه، مهم‌ترين معضل در روابط روسيه و اسراييل
ترجمه: هديه عابدي
در چند سال اخير روسيه به دنبال حفظ روابط حسنه با رژيم اسراييل بوده است. روابط ميان اين دو معمولا چند وجهي بوده و نسبت به تغييرات خاورميانه و سرزمين‌هاي اطراف آن حساس است. در ابعاد نظامي به ويژه در مورد سوريه، چندين سال است كه هماهنگي پيوسته‌اي ميان نيروهاي نظامي روسيه و اسراييل وجود دارد. نمونه‌اي از اين هماهنگي را مي‌توان در خط مرزي مشاهده كرد كه براي جلوگيري از درگيري ناخواسته ميان نيروهاي روسيه و اسراييل در سوريه ترسيم شده است. افسران روس‌زبان در هر دو طرف مرز حاضر هستند تا جلوي هرگونه تقابل ناخواسته را بگيرند. روسيه و اسراييل علاوه بر جلوگيري از هرگونه درگيري ميان نيروهاي اسراييل و سوريه، به دنبال اجتناب از رويارويي نيروهاي خودشان نيز هستند و حتي اجازه يك درگيري تاكتيكي را هم نمي‌دهند.
از نگاه اسراييل، حضور روسيه در سوريه، مسكو را به نيروي مقتدري در خاك اين كشور و مرجعي براي طرح خواسته‌هاي اسراييل در سوريه تبديل كرده است. حضور روس‌ها در منطقه باعث مي‌شود مسكو بر هر توافقي در آينده تاثيرگذار باشد. از ديدگاه روسيه، اسراييل و اقدامات نظامي آن تاثير مستقيمي بر ثبات منطقه و نظمي دارد كه روسيه به دنبال ايجاد آن در سوريه است، حال تحت حكومت بشار اسد يا هر شخص ديگري كه روسيه از آن حمايت كند. كرملين نيز به خوبي مي‌داند اسراييل قادر است برنامه‌هاي روسيه در سوريه را افشا كند. با اين حال، هم روسيه و هم اسراييل تعهداتي در قبال طرف ديگر دارند كه به آن عمل نكرده‌اند.
اسراييل از روسيه انتظار دارد كه از هدف اصلي آن، يعني دور كردن نظاميان ايران از سوريه و خصوصا از مرز اراضي اشغالي با سوريه، حمايت كند. روسيه نيز انتظار دارد اسراييل هزينه كمك‌هاي مسكو به حملات هوايي تل‌آويو عليه سوريه را بپردازد. اتحاد اسراييل با امريكا شرايطي را ايجاد مي‌كند كه در آن روسيه، اسراييل را پلي براي رسيدن به واشنگتن مي‌بيند و توقع دارد كه تل‌آويو در همين راستا عمل كند.
تاكنون، تنها به صورت نمادين به اين انتظارات پاسخ داده شده است. و بخشي از آن به دليل ديدگاه دستگاه امنيتي امريكا در مورد روسيه و البته اعمال محدوديت بر منافعي است كه اسراييل مي‌تواند در شرايط فعلي از واشنگتن به دست آورد. در تابستان امسال، مشاوران امنيت ملي امريكا و روسيه تحت حمايت شوراي امنيت ملي اسراييل، در قدس تشكيل جلسه دادند. اين ديدار بي‌سابقه به دليل موضوعات استراتژيك مورد بحث و اهميت ملاقات اين دو قدرت جهاني در قدس، مورد توجه گسترده رسانه‌ها قرار گرفت، اما بدون هيچ توافقي پايان پذيرفت.
روسيه تاكنون استراتژي اسراييل در سوريه را به طور غيررسمي پذيرفته و آن را درك كرده است، اما تل‌آويو هنوز آن طور كه مسكو انتظار دارد، در قبال اين مساله و ديگر لطف‌هاي روسيه قدرشناس نبوده است.
يكي از اين اقدامات، تلاش روسيه براي بازگرداندن اجساد سربازان اسراييلي در جنگ 1982 در منطقه‌اي از سوريه بود. از نگاه روسيه، اسراييل هنوز نتوانسته است لطف مسكو را جبران كند. اين موضوع باعث شده نيروهاي روس مستقر در سوريه روز به روز نسبت به حملات هوايي اسراييل ضديت بيشتري پيدا كنند. انتظار روسيه براي دريافت پاداش لزوما به خاورميانه محدود نمي‌شود. براي مثال، مسكو تمايل دارد سوريه تحت حكومت اسد بار ديگر به عنوان يك دولت مشروع پذيرفته شده و آن را در نهادهاي منطقه‌اي مانند اتحاديه عرب راه بدهند و بسيار برايش ارزش دارد اگر امريكا متوجه اهميت اين موضوع شود.
روسيه همچنين به دنبال آن است كه از كشورهاي جهان به خاطر رفتارهاي سازنده‌اش در سوريه پاداش بگيرد. اين پاداش مي‌تواند در قالب تسهيل تحريم‌ها يا اتخاذ رويكردي محتاطانه‌تر از سوي غرب در منطقه شوروي سابق باشد. اين انتظارات به احتمال زياد نااميدي دستگاه امنيتي روسيه را افزايش داده و فشار بيشتري بر اسراييل وارد مي‌كنند. با اينكه احتمالا همكاري در تمامي سطوح ادامه مي‌يابد، نارضايتي فزاينده (در ميان نيروهاي روس) از همكاري نظامي روسيه با اسراييل باعث كاهش تمايل مسكو به تحمل اقدامات تل‌آويو در منطقه خواهد شد.
تاكنون روسيه به اين دليل با اسراييل همكاري كرده است كه تل آويو به اولويت‌هاي آن احترام گذاشته و در ارتباط با نيروها و تجهيزات مسكو در سوريه بسيار محتاط بوده است. با اين حال اگر مسكو پاداش‌هايي كه خود را سزاوار آن مي‌بيند، دريافت نكند مي‌توان اين انتظار را از آن داشت كه منافع اسراييل را تنها تا جايي در نظر بگيرد كه با منافع خودش منافاتي نداشته باشد. تصميمات آينده روسيه تنها در صورتي در راستاي منافع اسراييل خواهد بود كه كرملين را به اهدافش برساند. هرگونه تغيير در سياست روسيه در پاسخ به درخواست‌هاي اسراييل نيازمند بررسي مجدد همكاري با اسراييل است و اينكه تل‌آويو تا چه اندازه مي‌تواند در دستيابي روسيه به منافع خود تاثيرگذار باشد.
منبع: مسكو تايمز