زنگ خطر براي همه
اصغر مهاجري
اتفاقي در جهان با محوريت دنياي غرب در حال شكل‌گيري است كه در حال حاضر به مركز كشورهاي پيرامون و همچنين كشورهاي در حال توسعه از جمله كشور ما شيوع پيدا كرده كه البته اين موضوع در مركز كلانشهر‌ها بيشتر نمود پيدا مي‌كند و اين موج آرام‌آرام به شهرهاي مياني و كوچك هم مي‌رسد. اين اتفاق كه از نظر من چرخش فرهنگي است اساس آن در مصرف خلاصه مي‌شود و بيشتر به سبك زندگي و ارزش‌هاي بنيادي مادي توجه دارد و براي مردم دنياي آرماني خاصي را ترسيم مي‌كند. حالا ممكن است اين دنياي آرماني براي عده‌اي در دسترس باشد و تبديل به واقعيت شود كه براي بخش اعظمي از جامعه در دسترس نيست ولي آنها به مصداق وصف‌العيش آن وصف را به تماشا مي‌نشينند. البته در لايه‌هاي خاصي از سبك زندگي كه براساس چرخش فرهنگي و مصرف كالاي فرهنگي است اين شرايط فراهم است. مثل جواناني كه بسترهاي لازم براي تشكيل خانواده را دارند اما ازدواج نمي‌كنند و بهانه‌هاي خوبي براي تاخير ازدواج دارند. چنين بسترهايي در بخش‌هايي از كشور ما اتفاق افتاده اما در بخش‌هايي ممكن است حتي با نگاه آرمايانگرايانه همراه باشد. اين را بگذاريد كنار بعضي افراد كه دسترسي‌هاي اوليه قابل دفاع زندگي را در دنياي واقعي ندارند. زماني كه مخاطب نيازهاي خود را در دنياي واقعي نمي‌بيند علاقه‌مند مي‌شود در دنياي خيال و توصيف اين صحنه‌ها را ببيند. اين نوع فيلم‌ها دنياي خيالي و فضاي توصيفي را براي مخاطب فراهم مي‌كند. اين محصول زماني است كه ما راهبرد مناسبي براي اوقات فراغت و برنامه‌هاي تفريحي مردم نداشته باشيم؛ در چنين زماني اين نوع فيلم‌ها كه شبيه فيلمفارسي‌هاي قديمي است رواج پيدا كرده و توليد و بازتوليد مي‌شود و چون از كانال‌هاي رسمي به مردم ارايه نمي‌شود به صورت گسترده و غيررسمي به وفور در اختيار مردم قرار مي‌گيرد. توجه به اين مساله مهم و زنگ خطري است كه ما قادر نشديم نياز مخاطب خود را شناسايي كنيم و بر اساس آن ذائقه نياز مخاطب توليدات با محتوا و مطلوب داشته باشيم. معنايش اين است كه مسوولان فرهنگي و سكانداران عقب مانده‌اند و توان توليد و بازتوليد نيازهاي افراد جامعه را ندارند و اين يعني بايد به خودمان بياييم و به خودمان تلنگر بزنيم. به عقيده من مادامي كه اين حوزه احساسا بي‌صاحبي كند و سكاندار نداشته باشد بدليجات جاي اصل را مي‌گيرد. به اين نكته بسيار اهميت دهيم كه در درازمدت تماشاي اين سريال‌ها براي مخاطب ممكن است حتي پيامد منفي ايجاد كند و او را از زندگي و دنياي واقعي دور كند كه پيامد آن افسردگي و خشم هم مي‌تواند باشد. جامعه‌شناس