مناظره دموكرات‌ها در آيووا برگزار شد
وعده بازگشت به برجام
ميثم سليماني
سه‌شنبه شب 6 نامزد رياست‌جمهوري حزب دموكرات در آيووا مناظره برگزار كردند؛ مناظره‌اي كه بخش عمده‌اي از آن بر محوريت سياست خارجي چرخيد، به خصوص اينكه موضوع ايران نيز در اين روزها به شدت حايز اهميت شده است و هيچ‌كس نمي‌تواند به راحتي از كنار آن عبور كند. انتخابات داخلي حزب دموكرات كه كمتر از 3هفته ديگر از آيووا آغاز مي‌شود در ميان تعداد زيادي از نامزدهاي دموكرات تنها 6 نفر از ميزان راي لازم براي حضور در اين رقابت برخوردار بودند. پس از ترور سردار سليماني با دستور دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده موجي از انتقادها از سوي دموكرات‌ها به سمت او براي اين اقدام سرازير شد چرا كه بسياري نگران آن هستند كه امريكا شروع‌كننده جنگ ديگري در خاورميانه باشد كه هيچ‌گونه چشم‌انداز روشني براي آن وجود ندارد.
در چنين شرايطي نيز نامزدهاي حزب دموكرات وارد مناظره آيووا شدند. موضوع سياست خارجي عملا از جمله موضوعات مورد علاقه جو بايدن محسوب مي‌شود چرا كه او اكنون جان كري وزيرخارجه سابق تيم اوباما را نيز به كمپين خود ملحق كرده است. دو نفري كه از جنگ ويتنام يكديگر را مي‌شناختند و براي سال‌ها در سناي امريكا با يكديگر در حوزه سياست خارجي كار و فعاليت كردند. از طرفي ديگر در مناظره‌هاي گذشته دموكرات‌ها تمركز بسيار زيادي روي مباحث داخلي از جمله بيمه، ماليات، اشتغال و خدمات درماني داشتند و شايد بايدن تا حدي در اين زمينه به شدت تحت فشار قرار داشت چرا كه رقبا بيش از او در اين زمينه فعاليت داشتند. اما موضوع سياست خارجي توانست براي او جاي تنفس ايجاد كند. او حتي در وب‌‌سايت خود سياست‌هاي مربوط به چين را نيز منتشر كرده است اين در حالي است كه نامزدهاي ديگر برنامه مدوني در حوزه سياست خارجي ارايه نداده‌اند.
با اين حال در مجموع همه نامزدها به‌شدت از اقدام دونالد ترامپ در ترور سردار سليماني انتقاد و از برجام نيز حمايت كردند. با اين حال هركدام از نامزدها به شيوه خود دست به اين اقدام زدند. در اين مناظره بايدن نشان داد كه بيشترين انگيزه را براي بازگرداندن وضعيت به قبل از دوره ترامپ دارد. او در اين مناظره عنوان كرد كه ترامپ متحدان ناتو را از خود دور كرده و قصد دارد اطمينان آنها را باز گرداند. او عنوان كرد كه بار ديگر به توافق پاريس و توافق برجام باز خواهد گشت و پيگيري يك معاهده كنترل تسليحاتي با روسيه را در اولويت جدي خود قرار مي‌دهد. به نوشته اكونوميست، بايدن نامزدي است كه بيشترين مطابقت را با سياست خارجي كلاسيك امريكا دارد كه طبق اصول پيش از ترامپ عمل مي‌كرد؛ با اين حال مخالفان او نيز در اين مناظره به شدت عليه بايدن انتقاد كردند. به خصوص نامزدهاي جناح چپ حزب دموكرات معتقد بودند كه بايدن نمي‌تواند در جايگاه يك تصميم‌گير قرار گيرد. شاهد آنها راي بايدن به شروع جنگ عراق در سال 2002 بوده است. اما از طرفي بايدن تلاش كرد در دوره اول دولت اوباما بر خلاف سياست‌هاي مداخله‌گرايانه هيلاري كلينتون عمل كند. به عنوان مثال او به هيچ عنوان از تصميم هيلاري كلينتون براي مداخله نظامي در ليبي حمايت نكرد. بايدن هرچند خواهان پايان جنگ‌هاي افغانستان و خاورميانه است اما نمي‌خواهد به شكل همه‌جانبه همه نيروها را خارج كند. از طرفي براي مقابله با هجوم روسيه علاقه‌مند به فروش اسلحه به اوكرايني‌ها است.
شايد برخي از بازگشت به روش‌هاي قديمي واشنگتن خوشحال باشند و از آن قدرداني كنند. برخي از اين بازگشت‌ها اما آسان و كم‌هزينه نخواهد بود. بازگشت به توافق پاريس كاملا سهل‌الوصول است. اما ممكن است شرايط تا 2021 براي بازگشت به برجام در ايران كاملا هموار نباشد. اقداماتي كه دونالد ترامپ در به رسميت شناختن اراضي اشغالي فلسطيني به نفع اسراييل انجام داده به راحتي بازگشت‌پذير نيست و به راحتي نمي‌توان به سياست دو دولتي بازگشت. رقابت با قدرت‌هاي بزرگ از جمله چين نيز ادامه دارد و مشخص نيست كه دونالد ترامپ مي‌تواند به توافقي كه مي‌خواهد با چيني‌ها دست پيدا كند. از طرفي دونالد ترامپ با اعمال تعرفه‌هاي يكجانبه بسياري از اتحادهاي امريكا با ساير كشورها را با چالش مواجه كرده است؛ به نحوي كه سوزان رايس سفير پيشين سازمان ملل در زمان اوباما در يك كنفرانس امنيتي كه روز 8 ژانويه برگزار شد هشدار داد كه بازسازي اتحادها با شيوه معامله‌گرايانه و زورگويي ترامپ بسيار چالش‌برانگيز خواهد بود.
با اين حال بايدن بر لزوم نگه داشتن نيروهاي ويژه امريكا در مكان‌هايي مانند عراق دفاع كرد اما سناتور ايمي كلوبوچار ديگر نامزد دموكرات‌ها وعده داد كه نيروهاي امريكايي منطقه را ترك خواهند كرد ساير نامزدها قول دادند كه سربازان رزمي را از منطقه خارج كنند اما تعريف دقيقي از اين ماجرا ارايه ندادند.
سناتور اليزابت وارن گفت: ما بايد از ارتش خود بخواهيم مسائلي را كه نمي‌توان از نظر نظامي حل كرد در مسير حل آن به شكل غير نظامي قدم برداريم.
سناتور برني سندرز در اين مناظره عنوان كرد كه امريكايي‌ها از جنگ‌هاي بي‌پايان خسته شده‌اند، جنگ‌هايي كه براي ما تريليون‌ها دلار هزينه داشته است. وي افزود كه امروز در امريكا زيرساخت‌هاي ما در حال از بين رفتن است، نيمي از مردم ما در شرايط سخت زندگي مي‌كنند، 87 ميليون نفر در كشور از خدمات درماني برخوردار نيستند و شب‌ها حدود 500 هزار نفر در خيابان‌ها مي‌خوابند. او در ادامه تاكيد كرد كه سازمان ملل و وزارت امور خارجه را براي حل تعارضات بين‌المللي به صورت ديپلماتيك بازسازي خواهد كرد.
اليزابت وارن از سوي ديگر تاكيد بسيار زيادي بر استفاده از ابزارهاي اقتصادي به جاي سربازان جنگي داشت. او عنوان كرد كه در افغانستان هيچ‌كس راه‌حل و نقطه پاياني براي آن ندارد. ما بايد نيروهاي جنگي خود را بيرون ببريم. پيت بوتجج شهردار اينديانا نيز گفت نمي‌توان بدون داشتن يك تعهد بي‌پايان نيروهاي زميني ما درگير در منطقه بمانند. بوتجج در مورد ترامپ گفت: همان رييس‌جمهوري كه گفت قصد پايان دادن به جنگ‌هاي بي‌پايان را دارد، اكنون سربازان بيشتري به خاورميانه اعزام مي‌كند.
فقط بايدن و كلوبوچار بودند كه روز سه‌شنبه به صراحت و با برنامه در خصوص سرنوشت سربازان امريكايي در منطقه سخن گفتند. با اين وجود نكته‌اي كه از همه‌چيز مهم‌تر است همه نامزدهاي حاضر در اين مناظره به بازگشت به برجام در صورت پيروزي در انتخابات تاكيد كردند.