انتقادها به «معامله قرن» ادامه دارد
پايان سازش
شهاب شهسواري
كمتر از يك هفته بعد از رونمايي از طرح تبليغاتي رييس‌جمهور امريكا موسوم به «معامله قرن» كه در ميان كف زدن‌ها و هورا كشيدن جمعيت مشتاقي از ميان يهوديان صهيونيست ساكن امريكا و هيات همراه نخست‌وزير رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين منتشر شد، به تدريج جو تبليغاتي اين طرح صلح از بين رفته است و مخالفت‌ها با آن كم‌كم از پس پرده بيرون مي‌افتد. يكي از مهم‌ترين واكنش‌ها به اين طرح، عملي شدن تهديد محمود عباس به قطع كامل همكاري‌هاي امنيتي و اطلاعاتي با رژيم اشغالگر و دولت امريكا بود. تشكيلات خودگردان فلسطين كه از دو سال پيش و همزمان با اعلاميه ترامپ مبني بر به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت رژيم اشغالگر، روابط ديپلماتيك خود را با واشنگتن قطع كرده بود، حالا تصميم گرفته است كليه روابط امنيتي و اطلاعاتي خود را نيز با اين دولت قطع كند. اين همكاري‌ها كه بر اثر توافق‌هاي پيشين ميان تشكيلات خودگردان فلسطيني در قالب توافق‌هاي اسلو آغاز شده بود، عملا كنترل مسائل امنيتي كرانه باختري رود اردن را در اختيار اشغالگران قرار مي‌داد. در شرايطي كه همزمان با رونمايي از اين طرح، كشورهاي قدرتمند عربي مانند مصر، عربستان سعودي و امارات متحده عربي با موضع‌گيري‌هاي مبهم خواهان بررسي اين طرح از سوي فلسطينيان شده بودند، روز شنبه در قاهره و در نشست اضطراري اتحاديه عرب كه با سخنراني تند و آتشين محمودعباس برگزار شد، تقريبا هيچ يك از كشورهاي عربي جرات نكردند علنا از اين طرح صلح حمايت كنند. در عوض بر اساس بيانيه مشتركي كه با اجماع در جلسه اتحاديه عرب منتشر شد، همه كشورهاي عربي خواهان عدم همكاري با اجراي اين طرح شدند. انتقادها از طرح موسوم به معامله قرن، نه تنها در ميان اعراب، بلكه به درون سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين هم سرايت كرده است و حتي چپگراهاي رژيم اشغالگر هم نسبت به اجراي اين طرح و نهادينه شدن آپارتايد بر اثر اجراي آن، اعتراض كرده‌اند. عصر روز شنبه صدها نفر از طرفداران جناح چپ حاكميت رژيم اشغالگر، در خيابان‌هاي تل‌آويو اعتراض خود را به اين طرح اعلام كردند. همزمان با افزايش انتقادات از طرح ترامپ در ميان اعراب، روسيه نيز به جمع منتقدان اين طرح پيوسته و آن را خلاف قطعنامه‌هاي شوراي امنيت دانسته است. محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني اعلام كرده است خواهان ارجاع موضوع به شوراي امنيت خواهد شد و به گفته مقام‌هاي فلسطيني، هيات تشكيلات خودگردان در سازمان ملل متحد در حال زمينه‌سازي براي برگزاري يك جلسه شوراي امنيت براي محكوميت اين طرح است. با اين حال دني دنون، نماينده رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين در سازمان ملل متحد تاكيد كرده است كه در حال رايزني با كلي كرفت، سفير ايالات متحده امريكا در سازمان ملل متحد است تا هر اقدامي از طرف فلسطينيان عليه اين طرح توسط امريكا وتو شود.
سفر رييس سيا به فلسطين اشغالي
بر اساس گزارش رسانه‌هاي اسراييلي، رييس آژانس اطلاعات مركزي امريكا (CIA) پنجشنبه هفته گذشته و يك روز بعد از رونمايي از طرح معامله قرن در سفري محرمانه به بيت‌لحم، محل استقرار تشكيلات خودگردان فلسطيني رفته است. به گزارش راديو عبري زبان كان، جينا هسپل، رييس CIA در اين سفر با برخي مقام‌هاي تشكيلات خودگردان در مورد برنامه آنها در واكنش به رونمايي از معامله قرن گفت‌وگو كرده است. هر چند به ادعاي اين راديو، هسپل موفق به ديدار با محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان نشده، اما با ماجد فرج، رييس دستگاه اطلاعات تشكيلات خودگردان فلسطيني گفت‌وگو كرده است. به گزارش اين راديوي رژيم اشغالگر، رييس دستگاه اطلاعات تشكيلات خودگردان در همين ديدار به رييس CIA اطلاع داده است كه بعد از رونمايي از طرح موسوم به «معامله قرن» تشكيلات خودگردان كليه همكاري‌هاي اطلاعاتي و امنيتي خود را با امريكا قطع خواهد كرد و ديگر تمايلي به در ميان گذاشتن اطلاعات با CIA ندارد.محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني، روز شنبه در نشست اضطراري وزراي خارجه اتحاديه عرب در قاهره، اين خبر را علني كرد و گفت كه تمامي همكاري‌هاي اطلاعاتي و امنيتي تشكيلات خودگردان با رژيم اشغالگر و دولت امريكا قطع خواهد شد. عباس همچنين تاييد كرده است كه در طول روزهاي منتهي به رونمايي از طرح موسوم به «معامله قرن» حاضر به پاسخگويي به تماس‌هاي دونالد ترامپ نشده است. رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني تاكيد كرد: «به من گفتند كه ترامپ مي‌خواهد يك نسخه از معامله قرن را براي من بفرستد تا من بخوانم، پاسخ دادم كه نمي‌خواهم. بعد گفتند كه مي‌خواهد از طريق تلفن با من صحبت كند، به آنها گفتم نه، به من گفتند كه مي‌خواهد نامه بنويسد، گفتم كه آن را دريافت نمي‌كنم.» به گفته محمود عباس، دليل اين عملكرد او اين بود كه حدس مي‌زد در صورت پاسخ به ترامپ، رييس‌جمهور امريكا ادعا كند كه پيش از رونمايي از اين طرح با فلسطيني‌ها در مورد محتواي آن رايزني كرده است.
انتقاد روسيه
روسيه كه مقصد اولين سفر بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير موقت رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين بعد از شركت او در مراسم رونمايي از طرح موسوم به «معامله قرن» در كاخ سفيد بود، اعلام كرده است كه اين طرح را مغاير با قوانين بين‌المللي مي‌داند. ديميتري پسكف، سخنگوي كاخ رياست‌جمهوري روسيه، روز يكشنبه در جمع خبرنگاران تاكيد كرد: «چندين قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل در مورد اين مساله وجود دارد و روشن است كه بسياري از وجوه برنامه پيشنهادي اخير با اين قطعنامه‌ها سازگار نيست. ما واكنش فلسطينيان را مشاهده كرديم و تاكنون واكنش تعدادي از كشورهاي عربي را نيز ديده‌ايم كه با فلسطينيان مخالف اين نقشه همراهي كرده‌اند. با توجه به واكنش‌ها مي‌توان فهميد كه احتمال موفقيت اين طرح مورد ترديد قرار دارد.»
تهديد داماد ترامپ
داماد رييس‌جمهور امريكا و مسوول تيم طراحي «معامله قرن» در مصاحبه با يك خبرنگار مصري تاكيد كرده است كه در صورت عدم پذيرش طرح تحميلي صلح او، اشغالگران به حدي به توسعه‌طلبي و شهرك‌سازي غيرقانوني ادامه خواهند داد كه ديگر راهي براي تشكيل يك كشور مستقل فلسطيني وجود نداشته باشد. جارد كوشنر، خويشاوند يهودي رييس‌جمهور امريكا كه طرح موسوم به معامله قرن را طراحي كرده است، مي‌گويد: «آنچه در طول سال‌هاي گذشته اتفاق افتاده، اين است كه اسراييلي‌ها در طول تمام دوران مذاكرات، پيوسته اراضي خود را توسعه داده‌اند.» به گفته كوشنر «اگر الان سرزمين‌هايي را كه اسراييلي‌ها در آن ساكن شده‌اند به آنها ندهيم، با شتابي كه اكنون در حال توسعه هستند، خيلي زود با وضعيتي مواجه مي‌شويم كه ديگر سرزميني براي تشكيل كشور فلسطيني باقي نمانده است.»
هنيه به غزه باز نمي‌گردد
اسماعيل هنيه، رييس دفتر سياسي حماس در طول روزهاي گذشته رايزني‌هاي خود را براي مقابله با طرح امريكا آغاز كرده است. او روز شنبه با رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه ديدار و گفت‌وگو كرد و با محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني هم در مورد همكاري‌ها براي جلوگيري از اجراي طرح «معامله قرن» تلفني صحبت كرد. در حالي كه هنيه در حال حاضر در تركيه است، يك رسانه نزديك به دربار سعودي نوشته است كه او فعلا قصدي براي بازگشت به نوار غزه ندارد و قرار است فعلا در قطر مستقر شود.
اسماعيل هنيه، رييس دفتر سياسي حماس تصميم دارد كه دست‌كم در طول دو سال آينده در خارج از نوار غزه مستقر شود. به نوشته روزنامه فرامنطقه‌اي شرق‌الاوسط، نزديك به دربار عربستان سعودي، به نقل از اطرافيان اسماعيل هنيه نوشته است كه اين مقام ارشد حركت مقاومت اسلامي فلسطين، قرار است دست‌كم در طول 2020 و احتمالا 2021 در قطر مستقر باشد و برنامه‌اي براي بازگشت به نواز غزه ندارد. اين روزنامه نوشته است كه شايعات در مورد عدم صدور مجوز بازگشت هنيه به غزه، توسط دولت مصر صحت ندارد و او شخصا تصميم گرفته است تا فعلا در قطر بماند. پيش از اين رسانه‌هاي اسراييلي نوشته بودند كه حكومت عبدالفتاح السيسي در مصر، نسبت به سفر اسماعيل هنيه به ايران و شركت او در مراسم تشييع پيكر شهيد سردار سپهبد قاسم سليماني ناراضي است. گروهي از منابع فلسطيني به شرق الاوسط گفته‌اند كه مصر مجوز بازگشت اسماعيل هنيه به نوار غزه را پس گرفته است، اما بعدا اين مساله در مذاكرات ميان دو طرف حل شد.اسماعيل هنيه از دو ماه پيش بعد از دريافت مجوز خروج از غزه از طريق گذرگاه رفح در مرز فلسطين اشغالي با مصر، به كشورهايي از جمله ايران، عمان، قطر، تركيه و مالزي سفر كرده است و همچنين قرار بود به روسيه نيز سفر كند، هر چند اين سفر فعلا عملي نشده است. به گفته نزديكان هنيه او قصد دارد در ادامه سفرهاي بين‌المللي‌اش به روسيه، لبنان، موريتاني و كويت هم سفرهايي داشته باشد.