گروه هنر و ادبيات
انتشار ويروس كرونا همچنان در ابعادي گسترده‌تر و روزافزون ادامه دارد و به علت استمرار شرايط بحراني و انتقال بيماري در كشور تعطيلي تمامي برنامه‌هاي فرهنگي، هنري و سينمايي سراسر كشور تا پايان سال تمديد شد. در پي بروز بعضي نگراني‌ها و علامت سوال‌هايي مبني بر اينكه سينماي ايران براي برون‌رفت از اين بحران و تلاطم چه اقداماتي بايد بينديشد، ما با تعدادي از اهالي سينما گفت‌وگو كرديم و نظرشان را در مورد اين مهم پرسيديم برخي معتقد بودند كه ميلياردها تومان خرج ساخت‌وساز سالن‌هاي سينما شده و تعداد زيادي كارمند در اين سينماها كار مي‌كنند. از طرف ديگر يك‌سري سالن‌هاي سينما به تازگي احداث شده است، جبران ضررهاي رسيده به سالن‌هاي سينمايي چه خواهد شد. بعضي از اهالي سينما هم معتقد هستند در سال آينده همه بايد آرامش خود را حفظ كنند. تهيه‌كنندگان سعه صدر بيشتري داشته باشند تا برنامه‌ريزي درستي براي اكران عمومي فيلم‌ها صورت گيرد و فيلم‌ها در شرايط نرمال به اكران عمومي درآيند. برآيند نظرات چند سينماگر پيش روي شماست.
بيمه تقبل كند
مرتضي شايسته، مديرعامل «هدايت فيلم» و تهيه‌كننده سينما كه سال آينده پخش تعدادي آثار سينمايي را بر عهده دارد، معتقد است هر چه سريع‌تر بايد اتاق فكري با حضور تهيه‌كننده‌هاي آثار سينمايي، سينماداران پخش‌كنندگان فيلم‌ها، تشكيل شود تا براي مشكلات پيش روي سينما فكري اساسي صورت گيرد چون همان‌طور كه مي‌دانيم اوضاع سينما متعادل نيست و به شدت در حالت اورژانسي قرار گرفته؛ او مي‌گويد: «تا به امروز نزديك به يك ماه از تعطيلي سينماها مي‌گذرد و به احتمال قوي تا اواخر فروردين هم اين تعطيلي‌ها ادامه دارد و پرسش مهمي كه پيش مي‌آيد، اين است كه تكليف اين وقفه‌هاي پي درپي سينما چه خواهد بود؟
به اعتقاد شايسته ميلياردها تومان خرج ساخت‌وساز سالن‌هاي سينما شده و تعداد زيادي كارمند در اين سينماها كار مي‌كنند. از طرف ديگر يك‌سري سالن‌هاي سينما به تازگي احداث شده است.
او مي‌گويد: «اين را هم اضافه مي‌كنم كه با تعطيلي پروژه‌ها و فيلم‌هاي سينمايي نزديك به 8 تا 9 هزار نفر اهالي سينما بيكار شده‌اند، اوضاع مالي اين افراد قرار است چه شود؟ البته كه تعدادي از دست‌اندركاران و عوامل توليد فيلم‌ها به شبكه نمايش خانگي روي آورده‌اند، اما با اين وجود باز هم تعداد زيادي افراد در سينما بيكار هستند. به باور شايسته مشكلات ناشي از تعطيلات سينما به امروز و فردا خلاصه نمي‌شود و ظرف 3 ماه آينده اهالي سينما با چنين موضوعات غامضي دست و پنجه نرم مي‌كنند پس بايد فكري كرد.
او با اشاره به اينكه بايد در سينما گروه همفكري وجود داشته باشد تا درباره مشكلات دور از انتظار تصميم‌گيري‌هاي اساسي انجام دهند به اين نكته اشاره مي‌كند كه كسي چه مي‌داند ممكن است در تهران سيل بيايد يا زلزله‌اي رخ دهد آيا بايد براي روزهاي بحراني فكري كرد يا اينكه همين طور دست روي دست بگذاريم و كاري نكنيم؟
حال پرسشي كه در اين شرايط بحراني مطرح مي‌شود، راهكار براي برون‌رفت از اين وضعيت است كه تهيه‌كننده «بوي كافور عطر ياس» به پرداخت خسارت از جانب بيمه (تعطيلي) اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «به اعتقاد من وقتي ساخت فيلمي متوقف مي‌شود يا دست‌اندركاران سينما بيكار مي‌شوند بايد اداره بيمه در اين ماجرا ورود پيدا كند و خسارات اهالي سينما را بپردازد بالاخره بيمه براي همين روزها بايد به كار بيايد. سينماهايي نظير كوروش، مگامال، زندگي، پرديس ملت و... در اين شرايط شديدا متضرر شده‌اند. شايسته از اهالي سينما درخواست مي‌كند: «كليه سالن‌هاي سينما، محصولات سينمايي مانند فيلم و سريال و... همچنين دست‌اندركاران توليد اين است كه مانند همه كشورهاي دنيا بيمه باشند و تحت پوشش بيمه قرار بگيرند تا بيمه در چنين شرايط بحراني به دادشان برسد.»
دولت ورود پيدا كند
مهدي صباغ‌زاده معتقد است براي گذر از شرايط بحراني كنوني بايد هر چه مي‌توانيم در آگاه‌سازي مردم جامعه بكوشيم تا آنها بدانند با چه مشكل و بلاي عظيمي در كشور مواجه هستند و به نوعي آنها را وادار كنيم تا در خانه بمانند تنها از اين طريق است كه مي‌توان از بحران و بيماري همه‌گير و مسري عبور كرد و وقتي سلامت جامعه و مردمان آن حاصل شود در اين صورت است كه مي‌توان به بازگشايي و رونق سينما اميدوار بود. به اعتقاد او زمان اوج جنگ هم براي مدتي كشور با تعطيلات مواجه بود، اما براي حفظ جان مردم اين وقفه‌ها نياز بود. پيشنهادي كه صباغ‌زاده براي حل مشكلات اهالي سينما در دوران ركود دارد را اين‌گونه توضيح مي‌دهد: «در شرايط بغرنجي به سر مي‌بريم كه همه خانواده سينما با آن درگير هستند و سينما هم صاحب خانواده بزرگي است همان‌طوري كه دولت در شرايط سيل يا زلزله به كمك مردم مي‌آيد به نظر مي‌رسد الان هم زماني است كه دولت بايد به اهالي سينما كمك كند تا حجم تحمل مشكلات را كمي آسان‌تر كند.»
وي درباره اينكه آيا مي‌توان نقشه جامعي براي اكران سال آينده متصور بود، مي‌گويد: «از آنجايي كه همه اهالي سينما معتقدند فيلم خوب ساخته‌اند و منصفانه هم بخواهيم در نظر بگيريم ميلياردها تومان براي ساخت فيلم‌شان خرج كرده‌اند ولي از شانس بدشان به شرايط بحراني اكران خورده‌اند همچنين سينماها و تهيه‌كننده‌ها ضرر و زيان زيادي را متحمل شده‌اند به نوعي كه توليد در سينما انجام نمي‌شود و همه چيز در سكون است، نمي‌توان گفت چه فيلمي را چگونه اكران كرد و هيچ نقشه‌اي نمي‌توان ارايه داد.»
فرصت تاخير نداريم
محمد آفريده از مديران سابق سينما با نگاهي اخلاقي به بحث بحران كرونا در كشور و با يادآوري عبارت «در خانه بمانيد و مرتب دست‌ها را بشوييد»، مي‌گويد: « نه در خانه مانديم و نه دست‌ها را شستيم و وضعيت سينما و فرهنگ ما الان چيزي شبيه به همين اپيدمي ويروس كرونا شده است.
شايد اگر بيشتر مراقبت مي‌كرديم، بيشتر دل و ديده‌ها را به آب مي‌زديم و بيشتر با هم مهربان مي‌بوديم هيچ آسيبي به ما نمي‌رسيد. اما قول و قرارهاي‌مان فراموش شد. قرار بود براي رضاي خدا كار كنيم كه نكرديم. قرار بود بدون حب و بغض به همه عادلانه فرصت كار و فعاليت بدهيم كه نداديم، قرار بود به هم اعتماد كنيم كه نكرديم و قرار بود كه همه در دل خانواده و ميان خود مهربان باشيم كه نبوديم، هر چه بيشتر جلو رفتيم، بيشتر دنيا و منافع زودگذر آن ما را از هم جدا كرد. كاش در خانه‌هاي‌مان مي‌مانديم و كاش بيشتر دل و جان‌مان را مي‌شستيم.»
به اعتقاد او ريشه اكثر گرفتاري‌هاي‌مان در بي‌اعتمادي است. آفريده مي‌گويد: «اگر برنامه‌ريزي‌هاي‌مان در فرهنگ و سينما درست از آب درنمي‌آيد، اگر مديريت‌هاي‌مان پويا و خلاق نيست و اگر منابع درست و عادلانه تقسيم نمي‌شود بايد ريشه همه اين مسائل را در بي‌اعتمادي گسترده مخصوصا در نگاه متوليان جست‌وجو كرد. ما با اين سرمايه‌هاي خدادادي و اين نيروهاي پيشتاز و اين جوانان خلاق، هيچ نشدني در اين مملكت نخواهيم داشت. بايد همگان ديده‌ها را بشورند و متواضعانه در برابر اين ملت خوب و سرمايه‌هاي پاك و با بركت اين سرزمين زانو بزنند. مطمئن باشيد در آن صورت هيچ آسيبي به اين كشور و اين فرهنگ و اين ملت نخواهد رسيد و بسياري از مشكلات و گرفتاري‌هاي ما برطرف خواهد شد. «ما بيش از اين فرصت تاخير نداريم.»
حوزه هنري سليقه‌اي رفتار نكند
در همين زمينه نظر كاوه سجادي حسيني كارگردان سينما را جويا شديم. او معتقد است مهم‌ترين اتفاقي كه سال آينده گريبان سينماي ايران را سخت خواهد فشرد چگونگي اكران فيلم‌ها همچنين تعداد بالاي فيلم‌ها براي اكران عمومي است.
او مي‌گويد: «براي توليد فيلم‌ها هزينه‌ها بالا شده و همه سينماگران مي‌خواهند هرچه زودتر به سرمايه اوليه فيلم‌شان برسند و سرمايه‌گذارها سود اوليه خود را به دست بياورند يا حداقلش اينكه به ضرر نرسند. از همين رو سال آينده ترافيك عجيبي براي نمايش فيلم‌ها به وجود مي‌آيد.»
از نظر سجادي حسيني حمايت سينماگران از هم بعد از عبور از شرايط بحراني به شدت اهميت دارد، به گفته او در حال حاضر شيوع ويروس كرونا يك شرايط جنگي يا شبه‌جنگي را بر كشور تحميل كرده است: «تجربه ثابت كرده آنچه در شرايط بحراني بيشتر از بخش‌هاي ديگر آسيب مي‌بيند هنر يا مشخصا سينماست.
در اين شرايط بحراني هم به سينما و تئاتر ضربه وارد مي‌شود و هر محفل فرهنگي هنري تعطيل شده.» راهكار اين كارگردان در اين شرايط اين است كه: «همه بايد آرامش خود را حفظ كنند. تهيه‌كنندگان سعه صدر بيشتري داشته باشند تا برنامه‌ريزي درستي براي اكران عمومي فيلم‌ها صورت گيرد و فيلم‌ها در شرايط نرمال به اكران عمومي درآيند. دولت وزارت ارشاد، بنياد سينمايي فارابي و همه ارگان‌ها بايد از اكران فيلم‌ها حمايت كنند تا حداقل بخشي از سرمايه فيلم‌ها برگردد.»
او همچنين به حمايت سينماهاي دولتي مثل حوزه هنري از فيلم‌ها اشاره مي‌كند: «اين سينماها بايد بيشتر پاي كار بيايند و بيشتر از فيلم‌ها حمايت كنند و رفتارهاي سليقه‌اي با فيلم‌ها را كنار گذاشته و كمتر تيغ سانسور را براي بعضي فيلم‌ها تيز كنند. اگر همه سينمادارها با هم هماهنگ باشند و در اكران هواي فيلم‌ها را داشته باشند اميدوارم اوضاع سينما رو به راه شود.» كارگردان «شب بيرون» در انتهاي صحبتش تاكيد مي‌كند: «شوراي صنفي نمايش سال آينده با همه فيلم‌ها همكاري بيشتري داشته باشد و فيلم‌ها را تنها براساس نام و اسم سازندگان اكران نكند.»