كشفيات «اخبار مشاهير ادب معاصر در مطبوعات: از دوران قاجار تا عصر حاضر»
آنچه از شاعران مشروطه و آثارشان نمي‌دانيم
اسماعيل ساغري
دفتر اول از كتاب «اخبار مشاهير ادب معاصر در مطبوعات: از دوران قاجار تا عصر حاضر» را نشر علم منتشر كرده، در جريان تحقيقات خود براي اين كتاب به مطالب مهمي ميرزاده عشقي، ايرج ميرزا، اشرف‌الدين حسيني، فرخي يزدي و حيدرعلي كمالي رسيده است. مطالبي كه طبعا به جست‌وجوهاي تاريخ معاصر ادبيات جهت‌هاي تازه‌اي خواهد بخشيد.
او در گفت‌وگو با مهر در اشاره به فرازهاي كتاب خود به انتشار اشعار و ابياتي از ايرج ميرزا، ميرزاده عشقي، فرخي يزدي و اشرف‌الدين حسيني (نسيم شمال) اشاره مي‌كند كه در كتاب‌هاي اين شاعران اثري از آنها نيست. اينكه اين شعرها و ابيات حاوي چه كيفيتي به لحاظ ادبي هستند و در چه سطحي از اهميت ادبي قرار مي‌گيرند، يك بحث است و پايان يافتن غيبت اين بخش از فعاليت نوشتاري اين شاعران موضوعي ديگر.
نورمحمدي به نكته ديگري هم اشاره مي‌كند و آن مربوط به وجود تفاوت‌هايي است كه در نسخه‌هاي كشف شده از آثار اين شاعران در
- به‌اصطلاح- ورژن‌هايي است كه در كتاب‌هاي شعر آنها وجود دارد. تفاوت‌هايي كه نشان مي‌دهد اين شاعران روي نسخه‌هاي اوليه آن شعرها چقدر كار كرده‌اند و شعرهاي كتاب چه فرآيندي را پشت‌سر گذاشته‌اند تا آن نسخه نهايي محقق شده است. به عبارتي مي‌توان با كنار هم قرار دادن نسخه‌اي كه در مطبوعات آن سال‌ها از اين شعرها منتشر شده و آنچه بعد از آن در كتاب شعر آنها به چاپ رسيده، حدي از نتايج بازبيني و -به اصطلاح- «كار گِل» اين شاعران را لمس كرد. از ديگر اطلاعاتي كه كتاب «اخبار مشاهير...» ارايه مي‌كند، نمايشنامه‌اي است از ميرزاده عشقي كه «خرافات جادوگري» نام دارد اما نه در هيچ كتابي منتشر شده و نه متاسفانه هيچ جا هيچ اثري از آن وجود دارد. نمايشنامه‌اي كه اگر نسخه‌اي از آن پيدا شود، چه بسا به بخش‌هاي تاريك ديگري از شخصيت و افكار و ذهنيات ميرزاده نور بتاباند. در مورد ميرزاده عشقي، نكات ديگري هم در كتاب نورمحمدي هست كه اهميت دارد. مثل اينكه ساخت موسيقي اپرت «بچه گدا» اثر ميرزاده عشقي را «درويش خان» موسيقيدان مشهور عصر قاجار عهده‌دار بوده يا اينكه او دو مقاله با عنوان «نهضت الفبا» داشته كه در ديوان او نيامده است. همچنين روايت‌هاي مختلفي از ترور ميرزاده عشقي در كتاب نورمحمدي گردآمده كه در روشن‌تر شدن جريان ترور او اهميت دارد. به علاوه اين كتاب اشاره‌اي مستند دارد به چاپ مقاله‌اي در روزنامه ناهيد كه كنايه‌اي سنگين را به ملك‌الشعراي بهار حواله مي‌كند و به خاطر سرودن شعر «جمهوري‌نامه» به او مي‌تازد. اينكه اشرف‌الدين حسيني از پيشگامان و بنيانگذاران ادبيات كودك در ايران بوده، فرستاده شدن اشرف‌الدين به دارالمجانين دلايل سياسي نداشته و توطئه نظميه نبوده، اينكه بايد حيدرعلي كمالي را از پيشگامان صائب‌شناسي در ايران دانست و... از ديگر نكاتي است كه در اين كتاب مورد تاكيد قرار مي‌گيرد. از نورمحمدي تاكنون آثار مختلفي منتشر شده است. او جايزه باستاني پاريزي براي كتاب «باقرخان سعدالسلطنه حاكم قزوين در عصر ناصري» و جوايز فرهنگي ديگري را در كارنامه خود دارد.