يك بام و دو هواي روسي

گروه اقتصادي| قيمت نفت برنت همچنان بر مدار كاهشي قرار دارد. در آخرين روز از هفته معاملاتي، قيمت طلاي سياه با 67 سنت كاهش (تا ساعت 17 روز جمعه 23 اسفند) به 32 دلار و 55 سنت رسيد. كاهش‌هاي متوالي قيمت نفت پس از آخرين نشست اوپك باعث شد نفت در آستانه ثبت ركورد شديدترين افت هفتگي قرار گيرد. اين رخداد در سه دهه گذشته بي‌سابقه بوده است. هر چند به نظر مي‌رسد با اقدامات اخير سعودي‌ها در افزايش توليد نفت به بيش از 12 ميليون بشكه در روز همچنين ارايه تخفيف به مشتري‌هاي خود درصدد ورود به حياط پشتي روس‌ها و انباشت بازار از نفت سعودي است. با اين اقدامات‌، نفت زير 30 دلار دور از ذهن نخواهد بود.
هيجان در بازار همچنان وجود دارد
آژانس بين‌المللي انرژي در آخرين گزارش خود از كاهش رشد تقاضاي نفت در بيش از يك دهه اخير خبر داد. اين سازمان معتقد است همكاري چهارساله غيرعضو با اوپكي‌ها در نقطه «شيوع كرونا» به پايان رسيد. با انتشار خبرهاي رسمي از وجود كوويد-19 در چين بزرگ‌ترين كاهش
سه ماهه اول سال در يك دهه اخير در بازاهاي آسيايي ايجاد شد. هر چند با گسترش به ساير قاره‌ها و افزايش شمار مبتلايان، برآوردها حاكي از كاهش تقاضاي نفت براي سه ماهه دوم سال است. با وجود اينكه تجهيزات و بيمارستان‌هايي كه براي درمان بيماران كرونا در چين تاسيس شده بود، عملا بدون استفاده ماند و شمار مبتلايان در روز به زير 10 نفر رسيد، اما بازگشت روند طبيعي تقاضاي نفت در چين به نظر نمي‌رسد به اين زودي‌ها اتفاق افتد، بنابراين تنها راه جلوگيري از افت شديد قيمت، تمديد توافق كاهش توليد به مقدار بيشتري است. هر چند اين طرح با شكست مواجه شد و عربستان به عنوان مهم‌ترين توليد‌كننده نفت اوپك‌، تصميم به افزايش توليد تا بيش از 12 ميليون بشكه نفت گرفت. اقدامي كه به تعبير كارشناسان «باز كردن شير نفت» در جهان است و مي‌تواند تا حدي روسيه را از مخالفتش با طرح كاهش بيشتر توليد، پشيمان كند. به نظر مي‌رسد جهان در جنگ قيمتي‌اي قرار دارد كه هيچ پايان سريعي براي آن قابل تصور نيست.
روسيه همچنان مصر بر عدم توافق
با وجود اينكه تصميم روسيه و مخالفتش با طرح كاهش توليد عصبانيت كشورهاي توليدكننده را برانگيخت و قيمت نفت را تا آستانه ورود به كانال 20 دلار كاهش داد‌، همچنان مقامات اين كشور معتقدند تصميم اخير بهترين تصميم در شرايط فعلي است. پاول سوروكين، معاون وزير انرژي روسيه در مصاحبه‌اي كه با رويترز داشت ضمن تاكيد بر طبيعي بودن ريزش قيمت نفت در شرايط فعلي، افزود: «ريزش قيمت نفت در هفته جاري غيرقابل اجتناب بود و كاهش توليد ديگر منطقي نبود، زيرا معلوم نيست اپيدمي كرونا تا چه حد روي تقاضا براي نفت تاثير خواهد گذاشت.» او در اين خصوص ادامه داد: «كاهش بيشتر توليد كه تحت آن مسكو بايد توليدش را ۶۰۰ هزار بشكه در روز كاهش مي‌داد چالش‌برانگيز است. تا زماني كه همه درك كنند تقاضا چه ميزان كاهش پيدا خواهد كرد، كاهش توليد هيچ ثمري ندارد.» سوروكين گفت: ما تا زماني كه ندانيم كف تقاضا چه ميزان خواهد بود، نمي‌توانيم با وضعيت كاهش تقاضا مبارزه كنيم. او در همه ديدارهاي الكساندر نواك، وزير انرژي روسيه با اوپك حضور داشته است. گفتني است روسيه تا پيش از جلسه 5 و 6 مارس اوپك‌، طي تماس‌هاي متعدد تلفني بر عدم تغيير توافق فعلي كاهش توليد تاكيد كرد اما هيچ كدام از اعضا و حتي غيراوپكي‌ها نيز با آن موافقت نكردند. پس از شكست در مذاكرات اوپك و غيراوپك، برخي منابع به رويترز خبر دادند كه روسيه درصدد است تا در نشست 18 مارس كميته فني اوپك كه قرار است به صورت ويديويي برگزار مي‌شود، نماينده‌اي بفرستد. هر چند عربستان هرگونه حضور يا فرستادن نماينده به اين نشست را به صورت كلي رد كرد. به نظر مي‌رسد سعودي‌ها، مخالفت روسيه با طرح كاهش بيشتر توليد را به نوعي پشت پا زدن به همكاري چهار سال اخير مي‌دانند و حاضر نيستند در جلسه‌اي با حضور روس‌ها شركت كنند.
عربستان تصميمي براي بازگشت به مذاكره ندارد
جنگ عربستان و روسيه پس از اعلام افزايش ظرفيت توليد آرامكو وارد فاز تازه‌اي شد، چراكه رياض با وعده كاهش سهم روسيه از بازار نفت، مي‌خواهد اشباع بازار از نفت را در دستور كار خود قرار دهد. سياستي كه علاوه بر عدم برقراري نشست اوپك براي بررسي طرحي جديد، مي‌تواند پاياني بر اوپك نيز باشد. فشار وليعهد عربستان براي كنترل بازار جهاني نفت به قدري زياد است كه او از تمام ابزارهاي در اختيارش به عنوان اهرم سياستي استفاده خواهد كرد. روسيه رقيب تاريخي اوپك بود و در سال 2016 و با رسيدن قيمت نفت به 36 دلار، عربستان تصميم گرفت از اين رقيب تاريخي‌، به عنوان دوست و هم‌پيمان جديد استفاده كند تا سلطه بيشتري بر بازار داشته باشد. نكته ديگري كه در وارد كردن روسيه به اوپك بي‌تاثير نبود، همپوشاني ميان خريداران نفت روسيه و عربستان بود. براساس آمارهاي اداره اطلاعات انرژي، كشورهاي چين، هند، ژاپن، كره‌جنوبي و برخي كشورهاي اروپايي نظير فرانسه‌، آلمان و ايتاليا از مهم‌ترين مشتريان نفت هر دو توليدكننده هستند، بنابراين هر تغييري در ميزان عرضه و البته قيمت مي‌تواند بر تقاضاي كوتاه‌مدت و ميان‌مدت نفت از سوي اين خريداران تاثير بگذارد. به نظر مي‌رسد در اين ميان عربستان دست بالا را دارد، چراكه علاوه بر افزايش ظرفيت توليد خود قرار است به مشتريانش نيز تا 8 دلار تخفيف دهد. اين تصميم با استقبال هند و چين روبه‌رو شد، به‌گونه‌اي كه قرار است براي ماه آينده ميلادي حجم بيشتري نفت دريافت كنند. بر اين اساس ريلاينس كه بزرگ‌ترين مجتمع پالايشگاهي جهان را اداره مي‌كند و شركت بهارات پتروليوم هر كدام دو ميليون بشكه نفت بيشتري براي بارگيري در آوريل از عربستان‌سعودي خريداري خواهند كرد. نكته ديگر در اين خصوص افزايش شمار پالايشگاه‌هاي آسيايي براي خريد نفت ارزان از عربستان است. اما خبرها حاكي از آن است كه آرامكو به درخواست خريد برخي از اين پالايشگاه‌ها كه در تايوان قرار دارد، رد كرده است.
ميانجيگري ونزوئلا
روز گذشته اخباري مبني بر ميانجيگري نيكلاس مادورو، رييس‌جمهور ونزوئلا براي بازگرداندن روس‌ها و سعودي‌ها به ميز مذاكره منتشر شد. مادورو در اين خصوص گفت: «اين كشور با شركاي خود در گروه اوپك پلاس سرگرم رايزني براي گشودن مذاكرات جديدي ميان اوپك و كشورهاي غيراوپك است.» چندي پيش نيز مكزيك براي ميانجيگري ميان اوپك و غيراوپك اعلام آمادگي كرده بود و آرتورو هررا، وزير دارايي مكزيك ضمن اشاره به اين موضوع كه بايد در شرايط فعلي تمركز را بر بازار نفت گذاشت، پايان دادن جنگ قيمتي و التهاب بازار نفت را از مهم‌ترين اقداماتي دانست كه كشورهاي اوپك پلاس بايد انجام دهند. با وجود اينكه تقريبا هيچ كشوري به جز روسيه موافق عدم تمديد قرارداد كاهش توليد نبود، بايد منتظر ماند تا ديد تزارها چه زماني به ميز مذاكره بازمي‌گردند و آيا اجازه ورود قيمت به كانال 20 دلاري را مي‌دهند؟