«حيدرعلي مسعودي» در گفت‌وگو با «اعتماد»:
شيوع كرونا دستاوردهاي اقتصادي ترامپ را از بين برد
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در سخنراني سالانه خود در برابر كنگره، مانند بسياري ديگر از سخنراني‌ها و گفت‌وگوهايش از دستاوردهاي اقتصادي خود سخن گفت و با ارايه آمار و ارقام مثبت از عملكرد اقتصاد امريكا، وضعيت اين كشور را از هر زمان ديگر بهتر توصيف كرد. اكنون، چند ماه بعد از اين سخنراني، شيوع بيماري كوويد 19 نه‌تنها امريكا بلكه همه جهان را با چالش بزرگي مواجه كرده است، آمارهايي كه 3 ماه پيش نويدبخش دستاوردهاي مثبت براي ترامپ بودند، امروز منفي شده‌اند و روزبه‌روز دورنماي بدتري براي آينده امريكا نويد مي‌دهند. حيدرعلي مسعودي، كارشناس مسائل امريكا، معتقد است كه عملكرد دولت دونالد ترامپ در واكنش به شيوع ويروس كرونا و آثار اقتصادي اين بيماري در امريكا، ضربه شديدي به كارزار انتخاباتي او وارد كرده است و مي‌تواند بر نتيجه انتخابات آبان‌ماه امسال در امريكا موثر باشد. در ادامه متن كامل گفت‌وگوي «اعتماد» را با حيدرعلي مسعودي، استاد دانشگاه شهيد بهشتي مطالعه مي‌كنيد:
شيوع ويروس كرونا تا چه اندازه مي‌تواند بر نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري امريكا موثر باشد؟
يكي از اصلي‌ترين تبعات بحران شيوع ويروس كرونا در كنش مردم و رفتارهاي انتخاباتي را مي‌توان در قالب تاثيرات نمادين و روانشناختي توضيح داد. يكي از مهم‌ترين رويدادهايي كه در واكنش به شيوع اين ويروس رخ داد اين بود كه در بدو بحران، كاخ سفيد اهميت كافي به اين بحران نداد. در واقع مي‌توان گفت كه از زمان تشخيص اولين مورد بيماري ناشي از اين ويروس درون خاك امريكا تا زماني كه دولت اقدامات جدي‌تري براي توليد كيت‌هاي تست كرونا و اجراي طرح فاصله‌گذاري انجام داد، دست كم يك تاخير 6هفته‌اي وجود داشت كه به گفته بسياري از كارشناسان در واقع از دست دادن زمان طلايي پيشگيري از بحران محسوب مي‌شد. اين سوءتدبير يك ضربه جدي به اعتماد عمومي در امريكا وارد كرد. راي‌دهنده امريكايي كه در ماه نوامبر مي‌خواهد پاي صندوق راي برود، در ذهن خود مرور خواهد كرد كه اين دولت و هيات حاكمه فعلي به رهبري دونالد ترامپ، آيا توان مقابله با بحران‌هاي مشابه در آينده را در چنين شرايطي خواهد داشت؟ آيا دونالد ترامپ مي‌تواند مديريت كارآمدي داشته‌باشد يا نه؟ سوءتدبير دولت ترامپ در بدو شيوع ويروس كرونا يك ضربه جدي اوليه به وجهه سياسي دونالد ترامپ نزد افكار عمومي زد كه مي‌تواند در رفتار انتخاباتي طرفدارانش موثر باشد. دومين مساله، تشديد شكاف‌هاي اجتماعي در امريكاست، شكاف‌هايي كه ميان رنگين‌پوستان و سفيدپوستان در امريكا وجود دارد و شكاف اقتصادي در اين كشور، سابقه طولاني دارد، اما شيوع اين بيماري باعث تشديد و عمق يافتن بيشتر اين شكاف‌ها شده است. بايد توجه كرد كه بخش مهمي از قربانيان و مبتلايان به اين ويروس از جامعه سياه‌پوستان امريكا هستند و به دليل گستردگي فقر در جامعه سياه‌پوستان، فقدان امكانات بهداشت و سلامت كافي در محلاتي كه عمدتا رنگين‌پوستان در آن زندگي مي‌كنند، پوشش كمتر بيمه درماني در ميان جوامع رنگين‌پوست و درصد بالاتر فقرا و بي‌خانمان‌ها در ميان اقليت‌هاي نژادي، باعث شده كه آثار همه‌گيري اين بيماري در ميان اين اقليت‌ها گسترده‌تر باشد. همزمان با تعميق اين شكاف‌ها بايد در نظر داشت كه رقيب انتخاباتي دونالد ترامپ در انتخابات پيش رو در ميان جامعه سياه‌پوستان از اقبال بالايي برخوردار است و محبوبيت بالايي دارد. درون حزب دموكرات هم جهش جو بايدن، نامزد اصلي دموكرات‌ها براي انتخابات از زماني آغاز شد كه انتخابات درون‌حزبي در ايالت‌هايي برگزار شد كه درصد مشاركت اقليت‌هاي نژادي به ويژه سياه‌پوستان در آن بيشتر است. در چنين شرايطي هنگام برگزاري انتخابات سراسري هم تصور مي‌شود با افزايش شكاف‌هاي اجتماعي در امريكا، فعاليت و بسيج اقليت‌هاي نژادي و سياه‌پوستان براي راي به رقيب دونالد ترامپ گسترده‌تر باشد.
دونالد ترامپ تاكنون همواره بر دستاوردهاي اقتصادي دولتش تاكيد مي‌كرد، به تصور شما آيا ركود اقتصادي حاصل از شيوع اين بيماري كه باعث شده است بسياري از آمار و ارقام اقتصادي دچار افت شوند، دست كارزار انتخاباتي ترامپ را خالي خواهد كرد؟
اخيرا اندرو كومو، فرماندار ايالت نيويورك گفته‌بود كه عواقب بحران بيماري كرونا از عواقب عمليات تروريستي 11 سپتامبر هم وسيع‌تر است. چنين مقايسه‌هاي نماديني از ابتداي شيوع اين بيماري به شكل گسترده‌اي رواج داشته است، بسياري عواقب شيوع اين بيماري را با بحران مالي سال 2008-2007 مقايسه مي‌كنند. شعارهاي اصلي دونالد ترامپ بر مبناي دستاوردهاي اقتصادي، كاهش نرخ بيكاري و امثال اين بود. در همين چند ماه اخير ميليون‌ها نفر از نيروي كار امريكا، شغل خود را از دست داده‌اند. قطعا خيل بيكاران باعث افزايش فشار بر صنعت بيمه خواهد شد. مزيت اصلي و دستاوردهاي ترامپ در زمينه اشتغال قطعا بر اثر اين بحران كمرنگ‌تر خواهد شد. اما واقعيت اين است كه بحران فعلي، يك بحران في‌نفسه اقتصادي نيست. شيوع بيماري كرونا را بيشتر مي‌توان در دسته بلاياي طبيعي مانند سيل و زلزله و امثالهم يا بحران‌هاي زيست‌محيطي دسته‌بندي كرد كه از بيرون اقتصاد بر آن اثر مي‌گذارد. ماهيت طبيعي و غيراقتصادي عامل اصلي بحران مي‌تواند يك نكته مثبت براي ترامپ باشد، چرا كه در حال حاضر نظام اقتصادي و پولي جهان، تا حدي از ثبات و قدرت لازم براي رويارويي با عواقب اين بحران برخوردار هستند، هر چند سال گذشته نشانه‌هايي مبني بر ركود اقتصادي و احتمال كاهش رشد اقتصاد جهاني مطرح مي‌شد، اما تا پيش از شيوع ويروس كرونا، اقتصاد جهاني با هيچ بحران بلافاصله‌اي مواجه نبود. به نظر مي‌رسد كه ثبات لازم در نظام پولي و اقتصاد جهاني براي مقابله با بحران ناشي از شيوع كرونا وجود دارد. دولت امريكا هم با تصويب بسته‌هاي نجات مالي دست كم نشان داد آمادگي كافي براي ارايه محرك‌هاي مالي براي تقويت تقاضا و مقابله با تبعات اقتصادي اين بحران را دارد. اما نهايتا پيش‌بيني مي‌شود كه كسب و كارها در سراسر جهان به‌ويژه در امريكا، بر اثر عواقب اين بحران شكل و شمايل جديدي پيدا كنند. پيش‌بيني مي‌شود كه هزينه توليد به دليل رعايت پروتكل‌هاي مقابله با اين بيماري افزايش پيدا كند، تا حدي كه كسب و كارهاي كوچك و متوسط توان جبران افزايش هزينه توليد را نداشته‌باشند و شركت‌هاي بزرگ سهم كسب و كارهاي كوچك و متوسط را در بازار بگيرند، چرا كه شركت‌هاي بزرگ تاب‌آوري بيشتري در مقابل افزايش هزينه توليد دارند. در نتيجه اين تحول پيش‌بيني مي‌شود كه كسب و كارهاي كوچك و متوسط كه سهم بزرگي در اقتصاد امريكا داشتند، سهم خود را در اقتصاد از دست بدهند و به همين دليل موجي از بيكاري در امريكا شكل بگيرد. هر چه سريع‌تر اين اثر در اقتصاد امريكا نمايان شود، دونالد ترامپ در مناظره‌هاي پيش روي انتخاباتي با رقيب دموكراتش، جو بايدن، بيشتر خلع سلاح مي‌شود.
يكي از اصلي‌ترين موضوعات مورد بحث ميان دموكرات‌ها موضوع بيمه درماني است، در شرايطي كه دموكرات‌ها در دوره باراك اوباما با ايجاد بيمه درماني اوباماكر، نوعي از پوشش بيمه درماني دولتي را ايجاد كردند، اما دونالد ترامپ تلاش كرد تا اين ساختار را تعديل كند. فكر مي‌كنيد آينده بيمه درماني تا چه اندازه بر رقابت‌هاي انتخاباتي تاثيرگذار باشد؟
قطعا وقوع رويدادي كه مستقيما به سيستم بهداشت و درمان امريكا مربوط است، بحث در اين مورد را دامن خواهد زد. بحران سلامتي باعث شده است شكاف‌ها، كمبودها و نارسايي‌ها در نظام درماني و بيمه درماني امريكا از گذشته علني‌تر و مشهودتر شود. در چنين شرايطي موضوع بيمه درماني به يكي از نقطه ضعف‌هاي كارزار انتخاباتي دونالد ترامپ تبديل مي‌شود. تصور مي‌شود كه مساله اصلاح نظام درماني به شعار اصلي دموكرات‌ها در انتخابات پيش رو تبديل شود و برنامه‌هايي براي پركردن شكاف‌هاي موجود در شبكه درمان و بيمه‌هاي درماني در امريكا، پوشش فراگيرتر بيمه در ميان طبقات محروم‌تر و فقيرتر جامعه، پوشش بيمه فراگيرتر براي افرادي كه داري بيماري‌هاي زمينه‌اي هستند و بسياري از مسائل اينچنيني، در صدر شعارهاي دموكرات‌ها قرار مي‌گيرد.
به نظر مي‌رسد دموكرات‌ها در امريكا تاكنون توانسته‌اند تا اندازه‌اي اختلاف‌هاي سياسي را كنار بگذارند و در مورد تصويب بسته‌هاي نجات و محرك مالي در كنگره به توافق‌هايي دست پيدا كنند. فكر مي‌كنيد چنين شكلي از اتحاد ملي براي مبارزه با يك بحران سلامتي، تا چه اندازه بر رقابت‌هاي انتخاباتي موثر باشد؟
من معتقدم كه اختلاف نظرها ميان دو حزب اصلي امريكا از بين نرفته است. در همان دوراني كه مباحث در مورد تصويب كمك‌هاي اقتصادي و مالي در كنگره مطرح شد، رقابت‌ها و اختلاف نظرها ميان دموكرات‌ها و جمهوري‌خواهان مشهود بود. دموكرات‌ها تاكيد داشتند كه اولويت اصلي كمك‌ها بايد خانواده‌ها باشد، در حالي كه جمهوري‌خواهان معتقد بودند جهت‌گيري اصلي اين كمك‌ها بايد به سمت شركت‌هاي بزرگ و صنايع باشد تا بتوان اقتصاد امريكا را حفظ كرد. اين اختلافات زيربنايي ميان دو حزب رقيب در امريكا وجود دارد و از بين نرفته است. جو بايدن و حزب دموكرات تلاش خواهد كرد آثار شيوع اين بيماري و مسائل جديدي كه چه در حوزه درمان و چه در حوزه اقتصاد رخ داده است به يك چالش جدي براي دونالد ترامپ در رقابت‌هاي انتخاباتي بدل كند و من پيش‌بيني مي‌كنم كه جو بايدن، تمام تلاش خود را در مناظره‌ها و رقابت‌ها براي به چالش كشيدن ترامپ به كار گيرد.
مسائل سياست خارجي در شرايط كنوني چه اندازه در نتيجه انتخابات پيش روي امريكا موثر خواهد بود؟
به شكل سنتي مسائل سياست خارجي چندان در انتخابات امريكا تعيين‌كننده نيستند. در دهه‌هاي اخير، مطرح شدن چالش‌ها و مسائل سياست خارجي در مناظره‌ها و كارزارهاي انتخاباتي، چندان در تعيين نتيجه انتخابات موثر نبوده‌اند. مسائلي مانند اشتغال، بيمه درماني و مسائل اجتماعي بيشتر تعيين‌كننده نتيجه انتخابات است. سلطه‌اي كه بحران كرونا در حال حاضر نه‌تنها بر رسانه‌هاي امريكا بلكه بر رسانه‌هاي جهان دارد، به نظر مي‌رسد كه تا انتخابات امريكا هم ادامه پيدا كند، مگر اينكه در ماه‌هاي باقي‌مانده تا انتخابات، بازيگران بين‌المللي طرف امريكا اقدام‌هاي تعيين‌كننده يا Game Changer انجام دهند. مثلا اگر كره شمالي بخواهد توسعه سلاح‌هاي هسته‌اي يا آزمايش‌هاي موشك قاره‌پيما را از سر بگيرد، در چنين شرايطي ممكن است تا اندازه‌اي بتواند تاثيرگذار باشد، اما اگر از هم‌اكنون بخواهيم پيش‌بيني كنيم، چندان دورنمايي در مورد اثر مسائل سياست خارجي در انتخابات امريكا وجود ندارد.
بحران سلامتي باعث شده است كه شكاف‌ها، كمبودها و نارسايي‌ها در نظام درماني و بيمه درماني امريكا از گذشته علني‌تر و مشهودتر شود. در چنين شرايطي موضوع بيمه درماني به يكي از نقطه ضعف‌هاي كارزار انتخاباتي دونالد ترامپ تبديل مي‌شود.
راي‌دهنده امريكايي كه در ماه نوامبر مي‌خواهد پاي صندوق راي برود، در ذهن خود مرور خواهد كرد كه اين دولت و هيات حاكمه فعلي به رهبري دونالد ترامپ، آيا توان مقابله با بحران‌هاي مشابه در آينده را در چنين شرايطي خواهد داشت؟
قطعا خيل بيكاران باعث افزايش فشار بر صنعت بيمه خواهد شد. مزيت اصلي و دستاوردهاي ترامپ در زمينه اشتغال قطعا بر اثر اين بحران كمرنگ‌تر خواهد شد.