ذره‌اي دلم براي قدرت تنگ نشده است

آخرين بار كه سيدمحمد خاتمي در رسانه‌ها ديده شد، دوم اسفند ماه 98 بود. او در جماران راي خود را به صندوق انداخت و مگر در بعضي رسانه‌هاي خاص آن هم با هدف تخريب رييس دولت اصلاحات، تصويري از او اجازه انتشار پيدا نمي‌كرد. آخرين ديدار رسمي خاتمي هم به خرداد ماه 98 بازمي‌گردد. وقتي در نشستي با اعضاي كميسيون زنان بنياد باران حاضر شد و از آن روز تاكنون، همه ديدارهاي و اظهاراتش غيررسمي بوده و البته غيررسانه‌اي. اما به‌ رسم مالوف، فعاليت سالانه بنياد باران با حضور و سخنراني رييس‌جمهور اسبق آغاز مي‌شد اما از آنجا كه «كوويد-۱۹» از صدر تا ذيل زندگي اجتماعي و فردي تا كنشگري‌هاي سياسيون و سياست‌ورزي دولت‌ها را تحت ‌تاثير خود قرار داده، اولين نشست سال ۱۳۹۹ و يكصد و چهل و سومين نشست ماهانه اعضاي بنياد باران هم به ‌سبك و سياقي ديگر و به رسم ايام كرونا به ‌صورت مجازي برگزار شد. ابتدا جواد امام، مديرعامل بنياد باران در اظهارات كوتاهي از اين گفت كه نه ‌تنها فاصله‌گذاري سياسي كم نشد بلكه به مدد كرونا فاصله‌گذاري فيزيكي نيز افزوده شد و ابراز اميدواري كرد كه پس از پايان اين دوران به سمت همدلي و همبستگي گام ‌برداريم. پس از آن سيدمحمد خاتمي، رييس‌ عالي بنياد باران سخنراني خود را آغاز كرد. او سخنان خود را با تبريك ماه رمضان شروع كرد و در ادامه به ‌دليل همزمان شدن اين سخنراني با ميلاد امام حسن مجتبي(ع) از صلح ايشان سخن گفت. او امام حسن را «بزرگ‌ترين مظلوم تاريخ» توصيف كرد و گفت:«اين نه بدان معناست كه ما جز امام حسن(ع) مظلومي نداريم يا او حتي بزرگ‌ترين مظلوم است، نه؛ مظلوم در تاريخ زياد است. همه كساني كه خواستار رهايي انسان از بند هوس خويش و نيز هواي قدرت‌هاي حاكم بوده‌اند به خصوص آنان كه اين آزادي و رهايي را در بندگي خدا كه خير و كمال و حكمت مطلق است، مي‌ديده‌اند. همه كساني كه به انسان و ماهو انسان احترام مي‌گذاشته‌اند و كساني كه كرامت انسان را پاس مي‌داشته‌اند. كساني كه انسان‌ها را به شناخت خويش و احقاق حقوق فراوان پايمال شده خود دعوت مي‌كرده‌اند. كساني كه به عدالت فرا مي‌خوانده‌اند و بيداد را محكوم مي‌كرده‌اند، مظلومان بزرگ تاريخ هستند حتي اگر در قدرت باشند.» او همچنين در اين مورد اضافه كرد:«در دنياي اسلام چه حكومت‌هايي كه خود را به ‌نحوي منتسب به خلافت مي‌دانستند مانند آل بويه يا سلجوقيان يا اصلا مستقل از آنها، حكومت‌هايي كه عنوان ديني داشتند يا نداشتند، همه گرچه تفاوت‌هايي در صورت و ظاهر داشتند ولي ماهيتا همان بودند كه در آن زمان صدر اسلام تحقق پيدا كرد. يعني چرخشي بزرگ در تاريخ اسلام تحقق يافت و براي قرن‌ها تداوم پيدا كرد و هنوز هم به نحوي در دنيا تداوم دارد. مشكل كار امام حسن مجتبي اين بود كه او ‌بايد فضايي را فراهم مي‌كرد كه وجدان مسلمان و وجدان انساني به ماهيت اين خطر و مصيبت بزرگي كه رخ داده، پي ببرد». رييس دولت اصلاحات در بخش ديگري از سخنان خود به شيوع «كوويد-19» اشاره و تاكيد كرد كه:«اين بيماري بخش‌هايي از ما را از توهم و پندارهاي سخيف و خرافات كه گاهي رنگ و بوي دين به آن مي‌زنند، نجات داد و به ما گفت راهي كه داريم اين است كه از طريق همين دانش محدود بشري كه لحظه به لحظه بيشتر مي‌شود، مشكلات خود را در اين دنيا حل كنيم.» او البته با اشاره به بركات اين بيماري يادآور شد كه چون تمام انسانيت با يك مساله مواجه شد و حل آن نيز مربوط به يك بخش خاص نبود و نيست يا اگر حل شود براي همه انسان‌ها حل خواهد شد پس انسان‌ها با همديگر همدل‌تر و مهربان‌تر شده و حتي لحن سياستمداران نيز تغيير كرد. او در ادامه به طرح «آشتي ملي» اشاره كرد و گفت:«من سه، چهار سال پيش از سر خيرخواهي مساله «آشتي ملي» را مطرح كردم. مني كه هيچ نگاهي به قدرت ندارم و نخواهم داشت و يك ذره دلم براي قدرت تنگ نشده و فقط و فقط خدايم شاهد است براي اين مملكت، براي نظام و مردم آنچه به نظرم خير مي‌آيد، مطرح مي‌كنم و گفتم «آشتي ملي» كه مورد اعتراض هم قرار گرفت. معتقدم اگر اين آشتي مورد قبول واقع شده ‌بود شايد امروز بسياري از مشكلات را نداشتيم و وضع بهتري داشتيم.» رييس عالي بنياد باران با اشاره به كار ويژه دولت براي تحقق همبستگي تاكيد كرد كه «دولت بايد اولويت‌هايي براي حفظ اين همبستگي و ايجاد اميد در جامعه تعيين كند. اولويت دولت بايد مشاغل كوچك و توليدكنندگان خرد و همين مشاغل و خدماتي كه از كرونا بيشترين آسيب را ديدند، باشد. اتفاقا بيشتر مشاغل جزو اينها هستند و دولت بايد از هر راهي كه مي‌تواند آنها را مد نظر قرار دهد.»
چرا نمي‌كوشيم اين آزادي دايمي باشد؟
رييس دولت اصلاحات در بخش ديگري از سخنانش به آزادي زندانيان به دليل شيوع كرونا نيز اشاره كرد و گفت:«ما چه زياني از آزادي زندانيان خود به خاطر كرونا ديديم؟ و چرا همه را آزاد نكرديم؟ و چرا نمي‌كوشيم كه اين آزادي را دايمي كنيم؟ اگر بنا باشد عفوي به خارج و داخل داده‌ شود، آيا زماني مناسب‌تر از الان داريم؟ آيا اين كار سبب همبستگي بيشتر نخواهد شد؟ آيا سبب دلبستگي‌ها به همديگر نخواهد شد؟ درست است كه دشمن داريم و دشمن در ايجاد مشكلات ما موثر بوده ولي عمدتا مشكلات ناشي از خود ماست و دشمن از اين مشكلات سوءاستفاده مي‌كند. از جدايي ملت و دولت سوءاستفاده مي‌كند. ما بايد جلوي اين سوءاستفاده را بگيريم و اين سوءاستفاده با همبستگي خنثي مي‌شود.» او ادامه داد:«رييس قوه قضاييه سال گذشته كار ابداعي انجام دادند و آن اينكه براي زندانيان به‌ خصوص كساني كه سياسي بودند و با تعبير اينكه ما ميان زندانيان سياسي و امنيتي تفاوت قائليم، تقاضاي عفو كردند. اين عفو را گسترده‌تر كنند تا كساني كه از حضور در اجتماع محروم مانده‌اند و آزادي‌هاي‌شان محدود شده نيز بتوانند به صحنه بيايند و در خدمت جامعه باشند. اينهاست كه مي‌تواند همبستگي در جامعه را قوي‌تر كند.»
نماينده  ۵۰ درصدي كه به صحنه نيامدند،   باشيد
سيدمحمد خاتمي در ادامه خطاب به نمايندگان مجلس گفت:«شما مي‌دانيد كه بيش از نيمي از كساني كه حق راي داشتند، پاي صندوق نيامدند. الان كه شما به مجلس راه پيدا كرديد، خواهشم اين است كه خودتان را تنها نماينده كساني كه به شما راي دادند، ندانيد و بياييد مطالبات و خواست‌ها و توقعات به‌ جاي آن بيش از 50 درصدي كه به صحنه نيامدند را نمايندگي كنيد. نماينده، نماينده كل ملت است. مردم بايد احساس كنند با اينكه پاي صندوق نيامدند اما خواست‌هاي آنها نيز مطرح است. اندك افرادي كه از غيرجناح شما به مجلس آمدند كه اگر اكثريت مردم به پاي صندوق مي‌آمدند شايد اوضاع اقليت و اكثريت عكس مي‌شد را منزوي نكنيد».
چه طرحي براي جامعه داريد؟
خاتمي در پايان به عملكرد گروه‌ها و احزاب به ‌ويژه اصلاح‌طلبان در دوران كرونا اشاره كرد و خطاب به آنها گفت:«شما كه مي‌گفتيد ما بايد جامعه‌محور باشيم و به فكر جامعه باشيم و كمتر به فكر ورود به قدرت باشيم، چه راهكاري داشتيد؟! خب اين الان جامعه!! آقايان و خانم‌هاي اصلاح‌طلب چه طرحي و برنامه‌اي براي رفع مشكلات مردم در اين كرونا ارايه و انجام داديد؟»