ترامپ تمايلي به تشديد بحران
با ايران در خليج‌فارس ندارد
عبدالرضا فرجي‌راد، استاد ژئوپليتيك در گفت‌وگو با سايت شوراي راهبردي روابط خارجي با اشاره به تنش در روابط امريكا و عربستان و اعلام خروج بخشي از تجهيزات و نيروي نظامي امريكا از عربستان گفت: ترامپ در سه سال و نيم گذشته به خوبي سعودي‌ها را دوشيد، به‌ويژه اينكه بن‌سلمان، وليعهد عربستان، نقطه‌ضعف‌هاي بزرگي را از خود به جاي گذاشت كه باعث شد بهانه‌هايي دست ترامپ داده شود. در كنار اين مسائل، عربستان اشتباهات زيادي ازجمله در روابطش با ايران كرد و در پي تيره شدن روابط و نگراني از تهديداتي كه از جانب ايران متصور بود، مجبور شد خود را به امريكا وابسته كند. فرجي راد با بيان اينكه در شرايطي كه دوره ترامپ رو به پايان است، امريكا با چند مساله مواجه شده، توضيح داد: قيمت نفت به شدت كاهش يافته و دو و نيم ميليون نيروي خدماتي شركت‌هاي استخراج نفت شيل ممكن است بيكار شوند، موضوعي كه براي امريكا به‌ويژه در آستانه انتخابات، بسيار اهميت دارد. ترامپ اصرار داشت عربستان توليد را كاهش دهد، اما عربستان اين اقدام را مقداري دير انجام داد. از سويي اقتصاد دنيا به دليل شيوع كرونا با ركود و كاهش مصرف نفت مواجه بود. اقدام عربستان هم عاملي براي پايين آمدن بيشتر قيمت نفت شد. اين مساله ترامپ را بسيار عصباني كرد چراكه بن‌سلمان دستوري را كه آن زمان بايد اجرا مي‌كرد، با تاخير عملي كرد. اين موضوع بهانه‌اي براي ترامپ شد تا عربستان را مواخذه كند؛ به‌ويژه آنكه نماينده‌هاي سنا و كنگره هم بر اين مساله تاكيد داشتند كه بايد با عربستان برخوردي داشت. وي در تشريح ديگر مسائلي كه مقامات سعودي در شرايط فعلي با آن مواجه هستند، اضافه كرد: سعودي‌ها هميشه به امريكايي‌ها باج‌هايي به‌صورت پول، هدايا يا با خريد تسليحات و دريافت خدماتي براي آموزش‌هاي نظامي مي‌دادند. با پايين آمدن شديد قيمت نفت ديگر سعودي‌ها پول‌هاي هنگفت 110 ميليارد دلار و 50 ميليارد دلار براي امضاي قرارداد ندارند و خودشان با كسري شديد بودجه مواجه هستند؛ بنابراين ترامپ مي‌داند كه مانند سه سال گذشته به‌راحتي نمي‌تواند سعودي‌ها را بدوشد. اين تحليلگر مسائل بين‌الملل با بيان اينكه كاهش قيمت نفت باعث شده ديگر محصولات امريكايي هم در بازار سعودي يا در بازار خليج‌فارس كم‌تر خريدار داشته باشد، چراكه آنها هم با كاهش منابع مالي مواجه هستند، افزود: از طرفي سرمايه‌گذاري‌هاي آنها در امريكا و ارتباطات بانكي گسترده و فعاليت‌هاي اقتصادي هم كه داشتند، كاهش‌يافته است بنابراين در نظر ترامپ آنها ديگر منبع درآمدي خوبي نيستند. فرجي راد با اشاره به عدم تمايل ترامپ براي تشديد بحران در خليج‌فارس در ارتباط با ايران با توجه به نزديك بودن به برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري ادامه داد: در واقع او احتمال مي‌دهد كه حضور امريكا در اين كشورها مي‌تواند به اين مساله شدت ببخشد و به علاوه اين حضور هزينه‌هاي سنگيني دارد كه سعودي‌ها با توجه به كسري بودجه‌اي كه دارند، نمي‌توانند آن را به‌طور كامل پرداخت كنند. اين استاد ژئوپليتيك مجموعه‌اي از اين مسائل را عامل تصميم امريكايي‌ها براي كاهش تعداد موشك‌ها، تجهيزات و نيروي نظامي در عربستان عنوان كرد و درعين‌حال گفت: هرچند كه اين تصميم به‌صورت رسمي اعلام‌شده اما هنوز قطعي نيست. ممكن است اين اقدام نوعي فشار بر مقامات سعودي باشد تا در اين بحران اقتصادي امريكا و در مقطع انتخابات كه ترامپ نياز به پول دارد بتواند بخشي از منابع مالي امريكا را تامين كند. فرجي‌راد با بيان اينكه در اين شرايط اقتصادي، شركت‌هاي شخص ترامپ به عنوان يك سرمايه‌دار كه حدود چهار ميليارد درآمد داشت، صدمات جدي خورده و ممكن است براي مبارزات انتخاباتي‌اش آن قوت لازم را نداشته باشد، ادامه داد: اين فشارها باعث شده كه امريكايي‌ها تلاش كنند سعودي‌ها را محك بزنند تا ببينند آنها تا چه ميزان مي‌توانند كمك كنند اما به نظر مي‌رسد اين تصميم هنوز قطعي نيست و بايد ديد چه آبي از چشمه سعودي‌ها مي‌جوشد كه بتواند ترامپ را راضي كند. وي با اشاره به چشم‌انداز كوتاه‌مدت روابط امريكا و عربستان با وجود اين مسائل گفت: تصور نمي‌كنم بن سلمان كسي باشد كه بتواند در مقابل امريكا قد علم كند. او نقطه‌ضعف‌هاي بزرگي ازجمله در رابطه با قتل جمال خاشقچي از خود نشان داد. امريكايي‌ها مي‌توانند به‌راحتي با دستاويز قرار دادن آنها او را به دادگاه بين‌المللي كيفري ببرند، به‌ويژه اينكه تركيه هم روي اين قضيه كار مي‌كند. امريكا آن‌چنان در نيم دهه گذشته نفوذ اطلاعاتي و سياسي در عربستان به دست آورده و ارتباطاتي قوي شكل داده است كه مي‌تواند شاهزاده‌ها را در كنار هم جمع كند و با شكل دادن به اجماعي آنها را مدعي كند. علاوه بر آن مي‌تواند بيرون از مرزهاي عربستان و در كشورهاي غربي، فشارهاي رسانه‌اي ايجاد و اعتبار بن سلمان را خدشه‌دار كند. حتي در اين موقعيت مساله 11 سپتامبر را مطرح كند كه اخيرا هم دوباره مطرح‌شده و گفته‌اند رايزن فرهنگي عربستان كه در حال حاضر در مراكش است، آن زمان در سفارت عربستان در امريكا بوده و در ماجراي 11 سپتامبر نقش داشته است. اينها همه نوعي فشار است. فرجي راد تاكيد كرد: اگر فردي مانند ملك عبدالله بود كه از خود شخصيتي داشت و به فرهنگ سنتي و ملي معتقد بود و در داخل كشور هم طرفداراني داشت و شاهزاده‌ها قبولش داشتند، شرايط متفاوت بود اما همه شاهزاده‌ها در داخل عربستان دشمن بن سلمان هستند بنابراين امريكايي‌ها اگر بخواهند، مي‌توانند مانع پادشاهي او شوند. درواقع زماني كه وليعهدي مي‌خواهد انتخاب شود اگر امريكايي‌ها با «هيات بيعت» ارتباط برقرار كنند مي‌توانند به بن سلمان به عنوان پادشاه راي ندهد و مساله‌دارش كنند. هرچند بن سلمان در تلاش براي نزديك شدن به صهيونيست‌ها براي جلب حمايت آنها است، اما تصورم اين است كه تا امريكايي‌ها نخواهند، او نمي‌تواند اين موقعيت را به دست بياورد؛ لذا بايد با آنها هماهنگ باشد به همين دليل هم با نزديك شدن خانوادگي به داماد ترامپ و دختر او، سعي مي‌كند اين حمايت و پشتيباني را داشته باشد.