رابطه سيب‌زميني و سرجان ملكم
سيب‌زميني كه امروز از اركان مهم آشپزي فرنگي و البته ايراني است به سال ۱۵۳۰ به دست اروپاييان رسيد و تازه پس از به سر آمدن يك قرن در اروپا، خوردنش اندك رواجي يافت. نادر ميرزاي قاجار مي‌نويسد: «در فرنگ... اين خوردني تا در اين سال‌هاي نزديك نبود... سال‌هاي دراز بزرگان فرانسه اين خوردني نيكو نخوردندي. اين را خورش ارزانيان دانستندي. تا يكي از شهريان فرانسه اين خوي زشت به يكسو نهاد.» پيش از فرانسويان، ايرلندي‌ها و انگليسي‌ها به ارزش سيب‌زميني پي بردند و اين محصول جان مردمان فقير در دوره‌هاي قحطي و كم‌محصولي شد. آن مردي كه نادر ميرزا از او نامي نمي‌برد و به ذكر «يكي از شهريان» در مورد او بسنده مي‌كند، آنتوان آگوستن پرمانيته دانشمند گياه‌شناس بود كه با تلاش بسيار سرانجام توانست فرانسويان را به «يكسو نهادن خوي زشت» ِ سيب‌زميني نخوردن، راضي كند. از قرار معلوم فرانسويانِ آن روزگار مردمان سختگيري بوده‌اند و با مقاومت بي‌جهتِ خود به دل مرحوم آنتوان آگوستن پرمانيته خون‌ها كردند تا سرانجام به قول نادر ميرزا «اكنون توان گفت كه بيشتر خورش فرنگان از اين سيب است.» سيب‌زميني در ايران هم داستاني دارد؛ سرجان ملكم - با ملكم خان اشتباه نشود - از ديپلمات‌هاي حكومت انگليسي هند بود كه سه بار بين سال‌هاي ۱۸۰۰ تا ۱۸۱۰ با سمت‌هاي مختلف از مترجم تا سفير به ايران آمد، فارسي را نيك مي‌دانست و ماموريتي لابد استعماري داشت. سِر جان در سفر دوم به ايران براي فتحعليشاه قاجار هداياي زيادي از جمله بذر سيب‌زميني براي دربار ايران آورد. اين بذرها اول بار در روستاي پشند - در غرب تهران - كشت شد و حاصلش سيب‌زميني پشندي. تا سال‌هاي سال سيب‌زميني را «آلوي ملكم» مي‌ناميديم. بعدتر اما نام آلو براي سيب‌زميني منسوخ شد و فرنگ رفته‌ها عينا واژه فرانسوي Pomme de terre يا همان سيبِ‌زميني را براي اين محصول نجاتبخش برگزيدند كه اندك اندك همگاني شد. اما در هند و پاكستان و صفحات جنوبي ايران هنوز همان آلو است. سيب‌زميني در ايران، خيلي زود جايگاهي درخور يافت و به مذاق مردمان خوش نشست. ايرانيان سيب‌زميني را كشت كردند و در خوراك‌هاي خود به كار گرفتند و از آن خورش‌ها و كوكوهاي خوشمزه گوارا ساختند. سيب‌زميني در روزگارِ كمي محصول و كشت، قاتق نان مردمان شد و شكم‌شان را سير كرد و همچنان بر سر سفره‌هاي ايراني محبوب و عزيز باقي مانده است چنان كه پخته پوست گرفته‌اش با ترشي ليته و نمك و گلپر وعده خوراك لذيذي به دست مي‌دهد.