درنگي بر موضوع انتشار ترجمه‌هاي سرقتي در اينترنت
جز آه اهل فضل به كيوان نمي‌رسد
اسماعيل ساغري
اظهارنظر روز گذشته پيمان خاكسار، مترجم درباره فروش اينترنتي آثارش بار ديگر موضوع سوءاستفاده از نبود نظارت كافي در حوزه نشر الكترونيكي را مطرح كرد.
موضوع از اين قرار است كه عده‌اي سودجو و فرصت‌طلب با زيرنظر گرفتن بازار نشر و ترجمه‌هايي كه پس از زحمت و مشقت فراوان مترجمان منتشر مي‌شود، پرفروش‌ها را انتخاب مي‌كنند و بعد با خريد يك نسخه از آن، كار را حروف‌چيني مي‌كنند، با نام يك مترجم ديگر، شخصي فرضي يا حتي واقعي، به ارشاد مي‌فرستند، مثل هر كار قانوني ديگر مجوز مي‌گيرند و با قيمت‌هاي پايين منتشر مي‌كنند. چنان‌كه خاكسار گفته بعضي از اين آثار سرقتي و جعلي، حتي نصف قيمت واقعي به فروش مي‌رود.
خاكسار به ايسنا گفته كتاب‌هاي سرقت شده از روي ترجمه‌هاي پرفروشش را در ليست تخفيف‌هاي يك سايت فروش كالا ديده است: «... ديدم كه كتاب «جزء از كل» را در تخفيف‌هايش گذاشته است. كليك كردم و حيرت كردم، حدود ۱۲، ۱۳ «جزء از كل» مي‌فروخت كه ناشران و مترجماني گمنام داشتند. بعد ديدم كه براي «ريگ روان»، «اتحاديه ابلهان» و ديگر ترجمه‌هاي پرفروشم هم همين اتفاق افتاده است.»
او گفته سرقت در ترجمه بسيار از گذشته بدتر شده است و وقتي خبرنگار از او پرسيد كه آيا اطمينان دارد كه نسخه‌هايي كه به فروش مي‌رسد، نسخه‌هاي سرقتي از ترجمه اوست، اين‌طور پاسخ داد: «من چه بگويم؟ يك ناشر ناشناس با مترجمي كه اصلا هيچ كتاب ديگري را ترجمه نكرده، «جزء از كل» را بعد از گذشت پنج سال از ترجمه آن ترجمه و منتشر مي‌كنند.» عجيب‌ترين و در عين حال جالب‌ترين بخش حرف‌هاي خاكسار آنجاست كه در مورد جعلي بودن نام مترجمان مي‌گويد و اينكه هدف صرفا فروش كتاب است و نه عرضه كار يك مترجم چون مترجماني كه نام‌شان روي جلد كتاب مي‌آيد، غالبا وجود خارجي ندارند: «پيش از اين يكي از ترجمه‌هاي اين‌چنيني را ديده بودم كه نام مترجم روي جلد با داخل شناسنامه كتاب متفاوت بود و غالبا ترجمه من بود. البته ترجمه واو به واو هم از ترجمه‌هاي من و
به نام ديگران منتشر شده است كه جلوي آن را گرفتند، چون آن نشر نه فقط كتاب من بلكه چند كتاب را به همين شيوه چاپ كرده بود. وضعيت افتضاح است و اصلا نمي‌دانم ديگر بايد چه كار كرد. تعداد ترجمه‌هايي كه از «عقايد يك دلقك»، «صد سال تنهايي» و... در بازار هست، باورنكردني است.»
قدر مسلم آنچه در اين ميان اهميت و موضوعيت بيشتري پيدا مي‌كند، مساله نظارت كافي و راهگشايي است كه نبودش اين تخلف‌ها و بهتر است بگوييم تقلب‌ها را رقم زده است. قدر مسلم بايد مكانيزمي طراحي شود كه طبق آن، نهاد متولي صدور مجوز كتاب آثار جعلي و سرقتي را از آثار واقعي و توليدشده بازشناسي كند.
روزنامه اعتماد به‌زودي به‌طور مفصل به اين موضوع خواهد پرداخت.