انزواي امريكا در شوراي امنيت
آيا فرانسه و آلمان طرف
روسيه و چين مي‌ايستند؟
مترجم: گلي اصغري
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده دو سال پس از خارج كردن امريكا از توافق هسته‌اي با ايران اكنون تلاش مي‌كند، تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل عليه ايران را بر اساس همان توافق بازگرداند اما اين تلاش‌ها مي‌تواند منجر به انزواي واشنگتن در ميان متحدان خود شود.
خبرگزاري بلومبرگ در گزارشي نوشت: شايد روزي هيچ كس فكرش را نمي‌كرد كه متحداني چون آلمان و فرانسه در شوراي امنيت سازمان ملل طرف روسيه و چين را بگيرند و امريكا را منزوي كنند اما اگر ترامپ بخواهد تهديد خود را عملي كند، ممكن است اين اتفاق بيفتد.
مايك پمپئو، وزير امور خارجه دولت ترامپ روز يكشنبه در توييتي اعلام كرد: اگر شوراي امنيت در جلسه روز سه‌شنبه خود به قطعنامه امريكا مبني بر تمديد تحريم تسليحاتي عليه ايران راي ندهد، ماموريت اصلي خود يعني حفظ صلح و امنيت بين‌الملل را به سخره گرفته است.
روسيه و چين اعلام كرده‌اند از حق وتوي خود براي جلوگيري از تصويب قطعنامه استفاده خواهند كرد. اما ديپلمات‌ها مي‌گويند بعيد است امريكا بتواند حتي 9 راي از 15 راي اعضاي شوراي امنيت را براي تصويب قطعنامه خود به دست آورد. بنابراين احتمالا پكن و مسكو اصلا مجبور نمي‌شوند از حق وتو استفاده كنند.
كلي كرفت، سفير امريكا در سازمان ملل، هفته گذشته در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: واشنگتن به هر شكل ممكن جلوي لغو تحريم تسليحاتي ايران را خواهد گرفت.
منابع آگاه مي‌گويند: اعضاي شوراي امنيت اميدوارند با تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي ايران براي يك دوره زماني مشخص جلوي بروز بحران در اين شورا را بگيرند و با وجود عدم تصويب قطعنامه امريكا به نحوي اين كشور را راضي نگه دارند.
مكانيسم ماشه
اما اگر اين تلاش‌ها شكست بخورد، اوضاع در شوراي امنيت به نقطه جوش مي‌رسد: پمپئو و كرفت گفته‌اند امريكا مي‌تواند بند مربوط به «مكانيسم ماشه» را كه در توافق هسته‌اي با ايران گنجانده شده است، فعال كند و اين كار را خواهد كرد. بر اساس اين بند، اعضاي برجام مي‌توانند تحريم‌هاي سازمان ملل كه در قبال اعمال برخي محدوديت‌ها عليه برنامه هسته‌اي ايران لغو شده بود را بازگردانند.
اگر اين اتفاق بيفتد، تحريم‌هايي كه امريكا در حال حاضر در قالب كمپين «فشار حداكثري» خود عليه ايران اعمال كرده است چند برابر مي‌شود.
اين امر كمتر از 3 ماه مانده به انتخابات رياست‌جمهوري امريكا فشار اين كشور عليه ايران را به شدت افزايش مي‌دهد، درست مشابه كاري كه دولت ترامپ طي چند ماه اخير با چين كرده است.
وندي شرمن، مذاكره‌كننده ارشد امريكا در دولت باراك اوباما مي‌گويد: اگر ترامپ بخواهد چنين اقدامي را صورت دهد و ديگر اعضاي شوراي امنيت پشت آن را خالي كنند، آن وقت دولت امريكا بار ديگر خود را به انزوا كشانده و شكست مي‌خورد.
شرمن مي‌گويد: امريكا با خروج از توافقي كه ترامپ آن را «بدترين توافق تاريخ» مي‌خواند از حق خود براي استفاده از مكانيسم ماشه صرف‌نظر كرده است.
پيشنهادات يك طرفه
احتمال انزواي امريكا در شوراي امنيت زماني آشكار شد كه پمپئو در ماه ژوئن در يك ويديوكنفرانس تلاش كرد، اعضاي اين شورا را براي حمايت از تمديد تحريم تسليحاتي عليه ايران ترغيب كند.
كشورهاي اروپايي موافق بودند كه لغو اين تحريم‌ها براي غرب دردسرساز مي‌شود اما تهديد امريكا مبني بر استفاده از مكانيسم ماشه را رد كردند.
در جريان آن تماس ويديويي، سفير فرانسه گفت: اروپا از پيشنهادات يك‌جانبه‌اي كه منجر به بازگشت تحريم‌ها شود، حمايت نخواهد كرد چراكه اين امر تنها منجر به انشقاق بيشتر ميان اعضاي شوراي امنيت و فراتر از آن خواهد شد و هيچ كمكي به منع اشاعه سلاح‌هاي اتمي در جهان نخواهد كرد.
حال سوال اينجاست كه آيا استفاده امريكا از مكانيسم ماشه باعث مي‌شود، ايران اقدامات گسترده‌تري را در نقض تعهدات خود ذيل توافق هسته‌اي اتخاذ كند؟ پس از خروج امريكا از برجام، ايران به مدت يك‌سال به انجام تعهدات خود پايبند ماند اما در نهايت با اشاره به شكست رهبران اروپايي در عمل به تعهدات خود مبني بر دور زدن تحريم‌هاي امريكا در نهايت تصميم گرفت، برنامه هسته‌اي خود را از سر بگيرد.
ممكن است رهبران ايران منتظر بمانند تا جو بايدن رقيب دموكرات ترامپ، او را در انتخابات ماه نوامبر شكست دهد. بايدن آمادگي خود براي مذاكره با رهبران ايران را اعلام كرده است. ترامپ روز جمعه در نشستي خبري گفت: ايران بي‌صبرانه منتظر است من از كاخ سفيد بروم اما اگر پيروز شوم، خيلي سريع با ايراني‌ها به توافق مي‌رسم.اين در حالي است كه آيت‌الله سيدعلي خامنه‌اي، رهبر معظم جمهوري اسلامي، سال گذشته امكان هر گونه مذاكره با امريكا را رد كرد و گفت: تا وقتي امريكا به شيوه فعلي خود ادامه دهد، مذاكره مثل سم مي‌ماند.