«اعتماد» احتمال تغيير نگاه حاكميت
نسبت به برخي مناسبات سياسي را بررسي مي‌كند
گشايشي در كار است؟
مرجان زهراني
فرقي نمي‌كند تصويري از گرد پيري نشسته بر صورت ميرحسين موسوي باشد، دست نوشته‌اي از زهرا رهنورد يا خط و خبري از معالجه و درمان مهدي كروبي. هر چه در تمام اين سال‌ها از محصورين منتشر شده تنها منجر به يادآوري تلخي‌هاي سال ۸۸ و شمردن روزهاي حصر شده براي همه آنهايي كه با فاصله و واسطه از احوال ساكنان كوچه اختر خبر دارند.
۳ هزار و ۵۱۴ روز از حصر مي‌گذرد. از سال گذشته نزديكان محصوران خبر دادند كه دايره ملاقات‌كنندگان اندكي گسترده شده است. اين روند گشايش در اين حصر ۱۰ ساله را نويد داد. فروردين امسال كه شيوع كرونا همه را خانه‌نشين كرد، گروهي از كنشگران سياسي نامه نوشتند و از رهبر انقلاب خواستند كه در اين ايام بيماري دست‌كم با گشودن درها، حصر را به قرنطينه خانگي تبديل كنند. در اين نامه كه به امضاي ۱۱ وزير سابق و بيش از ۵۵ نماينده سابق مجلس رسيده بود، جلب رضايت عمومي و تحكيم همبستگي اجتماعي را به عنوان يكي از مهم‌ترين نيازهاي جامعه از هم گسيخته و دردمند ايران امروز عنوان و درخواست شد كه در اين راستا به عنوان اولين گام درهاي حصري كه سال‌هاي آن به يك دهه مي‌رسد، گشوده شود.
ميانه شهريور ماه وقتي خبر ديدار اسماعيل دوستي با مهدي كروبي در منزل او منتشر شد، اميدها به رفع اين وضعيت ۱۰ ساله بيشتر شد. پس از چندي حضور مهدي كروبي در خانه هادي غفاري و ديدار با برخي از اعضاي مجمع روحانيون كه براي اولين بار در اين چند سال اتفاق مي‌افتاد هم بي‌سابقه بود. به نظر مي‌رسيد، ملاقات با مهدي كروبي روند آسان‌تري دارد و در همين راستا هم غلامحسين كرباسچي كه تنها كارگزاراني حامي كروبي در انتخابات سال ۸۸ بود همراه با محمد قوچاني، ديگر عضو شوراي مركزي اين حزب و مدير مسوول ارگان رسانه‌اي حزب با شيخ مهدي كروبي ديدار كردند. مجموعه اين اتفاقات نشان داد كه شايد عزمي براي پايان اين خانه‌شيني تراژيك باشد. كما اينكه از زبان برخي فعالان رسانه‌اي و توييتري كه اتفاقا از جريان اصولگرا هستند نيز شنيده شد، گشايشي سياسي در راه است.
اگرچه آنچه به صورت تلويحي مورد اشاره قرار گرفت، مساله حصر بود اما براي اين احتمال ايجاد برخي گشايش‌هاي سياسي را نيز قوت بخشيد. گشايش‌هايي كه اغلب در آستانه هر انتخاباتي شاهد آن هستيم. اما پرسش اينجاست كه به واقع ايجاد گشايش‌هاي سياسي و اهتمام احتمالي دولت وقت و شخص حسن روحاني در اين زمينه براي دولتي كه تا چند ماه ديگر با «پاستور» خداحافظي مي‌كند و انتخابات دوره دومي هم وجود ندارد كه حسن روحاني يك سوي آن بايستد به چه كار مي‌آيد؟ شايد برخي تصور كنند كه چند اقدام ضربتي در اين حيطه بتواند كارنامه سياسي روحاني را نجات دهد اما به نظر نمي‌رسد كه راهكار چند ماههاي بتواند چندين سال كم‌كاري در اين حوزه را جبران كند.
از سويي در صورت وقوع گشايش‌هاي سياسي شايد بتوان اينگونه برداشت كرد كه اين مهم كارويژه‌اي است كه حاكميت برعهده حسن روحاني گذاشته تا شايد بتواند در ماههاي آخر تنور انتخابات سال ۱۴۰۰ را گرم كند. در اين ميان شايد فهرست بلند بالايي از گشايش‌هاي سياسي را بتوان پشت هم رديف كرد كه مي‌توانند راهگشا باشند اما به نظر مي‌رسد هيچ اقدامي به اندازه ايجاد فضاي باز انتخاباتي و تغيير رويه در احراز صلاحيت‌ها نمي‌تواند به كمك صندوق‌هاي رايي بيايد كه اسفند ماه ۹۸ تنها ۴۱ درصد به آن اقبال نشان دادند. به هر روي رفع حصر شايد اولين اقدام مهم سياسي باشد كه احتمالا آورده‌اي بزرگ چون همبستگي ملي به دنبال خواهد داشت. هر چند كه اين روزهاي سخت معيشتي اغلب شهروندان را در قاعده هرم مازلو نگه داشته باشد.