صندوق‌هاي بازنشستگي چگونه از بازنشستگان در دوره شيوع كرونا حمايت كردند؟ اين پرسش وقتي جدي‌تر مي‌شود كه به سن‌و‌سال خدمات‌گيرندگان از اين صندوق‌ها توجه كنيم. محمود مرتضايي‌فرد، مديركل امور فرهنگي و اجتماعي صندوق بازنشستگي كشوري در اين باره مي‌گويد: منطق عمده خدمات ما در اين دوره حفظ و رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي و ارايه خدمات غيرحضوري بود، از جمله ارايه بسته‌هاي حمايتي مالي با بازپرداخت اقساطي براي حفظ قدرت خريد بازنشستگان. او كه دكتراي تاريخ دارد، پيش‌تر در دانشگاه علامه‌طباطبايي مديركل فرهنگي بوده و در دوره‌اي نيز در شهرداري در همين حوزه كار كرده است كه از اواخر اسفند ۹۸ و در شرايط كرونايي به صندوق بازنشستگي كشوري آمده است. از ميان جمعيت بازنشستگان كشور بيش از يك ميليون و ۴۰۰هزار نفر بازنشسته تحت پوشش صندوق بازنشستگان كشوري محسوب مي‌شوند كه استان تهران با ۳۰۰هزار نفر ميزبان بيشترين بازنشسته كشوري است. آن‌طور كه مرتضايي‌فرد مي‌گويد، بازنشستگان در دوره كرونا انتظارشان اين بوده كه خدمات غيرحضوري و آنلاين حتي جلسه‌هاي آنلاين افزايش يافته و تسهيل شود.
از اول اسفند سال گذشته تاكنون درگير شيوع كرونا بوده‌ايم، شرايط خاصي كه جهان را تحت تاثير خود قرار داده و طبعا در برنامه‌ريزي‌ها و عملكرد صندوق بازنشستگي كشوري هم تغييراتي را ايجاد كرده است. در اين بازه زماني يك‌ساله بازنشسته‌هاي عضو صندوق چه توقعاتي داشته و چه خدماتي دريافت كرده‌اند؟ و اينكه شيوه ارايه خدمات از سوي صندوق چه تفاوت‌هايي با قبل پيدا كرده است؟
در ابتداي شيوع بيماري كوويد ۱۹ صندوق بازنشستگي كشوري در شرايطي كه اين بيماري بسيار ناشناخته بود، شماره‌اي را اعلام كرد تا هر كدام از بازنشستگان يا اعضاي خانواده‌شان كه خداي ناكرده درگير اين بيماري شده‌اند، مشورت‌هاي لازم را بگيرند. در عين حال در آن زمان با توجه به تاكيد بر استفاده از اقلام بهداشتي نظير دستكش، ماسك و مواد ضدعفوني‌كننده و كاهش عرضه آن در مراكز عمومي، صندوق شماره‌اي را به بازنشستگان اعلام كرد و اگر عزيزان به اين اقلام نياز داشتند براي آنها ارسال مي‌شد. البته اين موضوع بيشتر اسفند و فروردين گذشته كه با مشكل توزيع در جامعه روبه‌رو بوديم، اجرا شد. بعد از آنكه شيوع بيماري استمرار پيدا كرد طبيعتا صندوق بازنشستگي كشوري نيز نوع حمايت‌هاي خود را به تناسب تغيير داد و شكل‌هاي مختلفي را در اين زمينه تعريف كرد. براي نمونه نياز به تزريق واكسن آنفلوآنزا كه گفته مي‌شد با شيوع آنفلوآنزا كوويد۱۹ مي‌تواند افراد داراي بيماري‌هاي زمينه‌اي را بيشتر مصون دارد، تحت پوشش بيمه تكميلي قرار داديم تا بازنشستگان بتوانند استفاده كنند. همچنين هزينه‌هاي بيماران كرونايي يا داروهايي كه مشمول اين بيماري بود را تحت پوشش بيمه تكميلي درآورديم تا اگر خود بازنشستگان يا عزيزان‌شان خداي ناكرده درگير شدند، بتوانند از اين خدمات بهره بگيرند. بنابراين هزينه‌هاي بيمارستاني مربوط به درمان كوويد۱۹ را هم مجدد تحت تعرفه‌هاي پوشش درمان قرار داديم تا خيال بازنشستگان آسوده باشد كه اگر خداي ناكرده درگير شدند از اين نظر نگران نباشند.
آمار دقيقي از اعضا ارايه مي‌كنيد؟
بله، در كل كشور تعداد يك ميليون و 218 هزار و 411 نفر عضو صندوق بازنشستگي هستند كه از اين تعداد 756 هزار و 533 نفر مردند و 461 هزار و 878 نفر هم زن هستند. از اين جمعيت حدود يك ميليون و سيصد نفره، سيزده هزار و 424 نفر از كار افتاده‌اند؛ هفت‌هزار و 96 مرد و شش‌هزار و 328 زن. در ميان اين افراد هم از رده سني زير 55 سال عضو داريم تا بالاي 105 سال كه در 12 رده سني به فاصله 5 سال تعريف شده‌اند. بيشترين تعداد را به ترتيب 60 تا 65 ساله‌ها، 65 تا 70 ساله‌ها و 55 تا 60 ساله‌ها تشكيل مي‌دهند و كمترين تعداد اعضا را هم در سنين 105 سال و بيشتر، 100 تا 105 سال و 95 تا 100 سال داريم. طبيعتا خدمات‌رساني به اين جمعيت در سراسر ايران هم دشواري‌هاي خاص خود را دارد و هم مسووليت مهم و سنگيني است.
برآوردي داريد كه در اين ماه‌ها چه تعداد از بازنشستگان تحت پوشش صندوق بازنشستگي كشوري به كوويد۱۹ مبتلا شدند يا اينكه خدايي ناكرده چه تعدادي از عزيزان را از دست داديم؟
هنوز آمار دقيقي نداريم. علت نبود آمار دقيق به دو مساله باز مي‌گردد. ما مبناي بسياري از خدمات در دوره شيوع كرونا را تاكيد و حفظ فاصله‌گذاري اجتماعي و كاهش ترددها قرار داديم. به همين دليل مقرر شد هزينه‌هاي پوشش درمان با تاخير به ما تحويل شود. يعني مهلت ارسال ۶ ماه را به ۹ماه افزايش داديم تا مراجعه حضوري به شعب كمتر و ضمن كاهش تردد فاصله‌گذاري اجتماعي رعايت شود. اگر قرار بود اين روند مثل سابق انجام گيرد تا الان آمارها را دقيق‌تر داشتيم ولي اكنون در اعلام چنين آماري كمي تاخير داريم، اما مزيت اين تصميم اين است كه تلاش كرده‌ايم تا آنجا كه به ما مربوط مي‌شود، اعضاي صندوق كمتر در معرض آسيب قرار بگيرند.
اگر از نگاهي متفاوت به شيوع ويروس كرونا بنگريم، ايجاد موقعيت‌هايي بود كه از دل آن روندهاي جديدي خلق شده. مشكلاتي كه راه‌حل‌هاي جديد مي‌طلبيده. در اين مدت چه چيزي براي بازنشستگان مساله شد كه از شما براي حل آن مطالبه داشتند؟
ما هم ابتدا كه بيماري ناشناخته‌تر بود و هزينه‌هايش تحت پوشش بيمه نبود بيشتر تماس و مراجعه داشتيم. براي همين ابتدا محور كارهاي ما اطلاع‌رساني بود. اما آنچه رفته‌رفته ملموس شد اين بود كه خدمات غيرحضوري را بتوانيم تسهيل و گسترده كنيم تا بازنشستگان بتوانند با رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي امنيت خاطر بيشتري داشته باشند. براي همين كار ما از ارسال پيام آموزشي در ابتداي اين پاندمي به ايجاد و راه‌اندازي سامانه‌اي انجاميد كه براي نمونه از طريق آن بازنشستگان مي‌توانستند براي ثبت درخواست‌هاي خود مراجعه حضوري نداشته باشند. بيمه تكميلي نمونه آن بود. در همين حال با يكي از شركت‌هايي كه زيرمجموعه صندوق بازنشستگي كشوري محسوب مي‌شد آزمايش آنلاين را براي ارايه خدمات پزشكي در منزل براي بازنشستگان فراهم كرديم. در اين طرح امكان آزمايش و تست كوويد۱۹ بدون نسخه پزشك فراهم و مقرر شد كه مشاوره رايگان در اين باره به بازنشستگان داده شود. علاوه بر اين امكان گرفتن فشارخون، نوار قلب، شنوايي سنجي و خدماتي از اين دست در خانه براي بازنشستگان فراهم شد.
اما در اين دوره فقط مشكلات پزشكي نبود كه ذهن همه مردم به ويژه بازنشستگان را درگير كرده بود؛ دغدغه‌هاي معيشتي به ويژه براي بازنشستگان كه دريافتي ثابتي دارند برجسته‌تر شد، زيرا عموما اقلام خوراكي و مصرفي به شدت با افزايش بها عرضه مي‌شد.
سياست‌هاي صندوق بازنشستگي كشوري در دوره جديد كه همزمان با شيوع كرونا شده چند محور دارد كه يكي از آنها تلاش براي اين است كه قدرت خريد بازنشستگان افزايش داده شود. براي همين طرحي آماده و اجرايي شد كه تحت عنوان طرح ياري ارايه شد. علاوه بر اين بسته‌هايي طراحي و اجرايي شد كه باز هم در بستر وب قابل درخواست و پيگيري بود تا همان سياست مبنايي يعني حفظ فاصله‌گذاري اجتماعي محقق شود. اعتباري را مشخص كرديم كه به ميزان آن اعتبار بازنشسته مي‌توانست از مراكزي كه طرح ياري را تحت پوشش قرار مي‌داد به صورت اقساطي خريد كند. براي نمونه با فروشگاه رفاه قراردادي تنظيم شد كه در سال سه بار و هر بار با رقم يك ميليون و دويست هزار تومان و با سود ۴ درصد خريد كنند و در ۴ ماه اقساط آن را بپردازند. يكي ديگر از بسته‌هاي پيشنهادي قرارداد با بيمه ملت براي انواع بيمه‌نامه بود كه از طريق وب‌سايت قابل مطالبه و به صورت يك‌ساله اقساط آن پرداخت مي‌شد كه از اين طرح استقبال خيلي خوبي شد. همچنين در مشاركت با گروه انتخاب فروش اينترنتي محصولات خانگي ارايه شد كه تا سقف ۵۰ميليون تومان امكان خريد و اقساط آن تا ۵ سال قابل پرداخت بود. سود اين طرح ۱۰درصد است. حمل و نصب هم رايگان بود.
در اوج ماه‌هايي كه شيوع كرونا بيشترين آسيب‌ها را به منابع انساني ما وارد كرد، سرانجام طرح همسان‌سازي حقوق بازنشستگان هم اجرا شد. شايد اين موضوع به‌طور مستقيم به شما و مسووليت شما مربوط نباشد، اما هنوز بازنشستگان از كيفيت اين اقدام گله‌مند هستند.
البته اين اقدام را بيشتر همكاران فني صندوق بازنشستگي بايد توضيح دهند. اما وقتي اتفاقي بعد از سال‌ها تاخير بخواهد انجام شود، آن هم براي جمعيتي بيش از يك ميليون و ۴۰۰ هزار نفر قطعا ايراداتي خواهد داشت. اما رضايت عمده بازنشستگان را هم در پي داشته است. اشكالاتي هم دارد كه همكاران فني ما در جريان آن هستند و در حال حل شدن است. برخي از اين اصلاحات نياز به مصوبات مراجع بالادستي دارد ولي ان‌شاءالله اين كار انجام و احكام جديد صادر مي‌شود.
پرسشي را پيش‌تر پرسيديم. در اين مدت چه چيزي يا چه مطالبه‌اي مولود دوره كروناست كه بازنشستگان از شما داشته‌اند. يا به عبارتي چه تغييري در روند ارايه خدمات شما صورت گرفته كه حاصل تاثيرات دوره كرونايي است؟
ارتباط مجازي بازنشستگان خيلي نسبت به گذشته بيشتر شده است. الان علاوه بر آنكه جلسات آنلاين بين خود دارند، بين كانون‌هاي بازنشستگي و صندوق بازنشستگي كشوري هم جلسات مستمر آنلاين برگزار مي‌شود. همين چهارشنبه گذشته نيز جلسه آنلايني بين كانون‌هاي بازنشستگي و وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي برگزارشد. اين وضع سبب شده تا انتظار بيشتري مبني بر ارايه خدمات آنلاين داشته باشيم. با راه‌اندازي مركز ذي‌نفعان در صندوق بازنشستگي كشوري تحقق اين مطالبه بيشتر تقويت شد. مركز نوآوري و مركز فرهنگي ما در تدارك بررسي و اجراي طرح‌هايي هستند كه از طريق آن بتوانند ارايه خدمات در بستر وب را گسترش دهند.
وقتي اتفاقي بعد از سال‌ها تاخير بخواهد انجام شود، آن هم براي جمعيتي بيش از يك ميليون و ۴۰۰ هزار نفر قطعا ايراداتي خواهد داشت. اما رضايت عمده بازنشستگان را هم در پي داشته است. اشكالاتي هم دارد