روزگار دوزخي آقاي ظريف

گروه سياسي

شكل‌گيري مجلسي با چهره‌هايي اصولگرا و مخالف دولت در جريان برگزاري انتخاباتي با كمترين مشاركت ثبت شده در تاريخ جمهوري اسلامي سبب شد تا حضور وزرا و معاونان حسن روحاني در قامت رييس دولت‌هاي تدبير و اميد در ساختمان هرمي شكل ميدان بهارستان، آن هم در سال پاياني فعاليت‌شان در قوه مجريه دور از حاشيه نباشد. همان روزهاي نخست شكل‌گيري پارلمان بود كه هم وزير امور خارجه و هم وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با انتقادها و حتي اهانت‌هاي تند و تيز اصولگرايان مجلس يازدهم مواجه شدند؛ انتقادهايي كه شخص رييس‌جمهوري نيز از آن بي‌نصيب نماند و حتي تا پاي تهيه طرح استيضاح و اثبات عدم كفايت سياسي حسن روحاني نيز پيش رفت؛ چنان‌كه عالي‌ترين مقام جمهوري اسلامي را برآن داشت كه حداقل 
دو مرتبه به‌ صورت عمومي از دولت دوازدهم و رييس و وزرايش دفاع كند اما بازهم اقدامات مجلس ‌يازدهمي‌ها پايان نيافت. آنان همچنان دولت را «غرب‌زده» مي‌دانند و از اين‌رو، از طرح اتهاماتي كه ناراستي‌شان بارها و بارها اثبات شده، ابايي ندارند. اتهاماتي كه محمدجواد ظريف در قامت وزير امور خارجه احتمالا بيش از ساير وزراي دولت پذيراي‌شان بوده؛ با اين تفاوت كه در مجلس يازدهم برخلاف مجلس دهم خبري از حاميان او و مذاكره و صلح با جهان نيست، وگرنه در 7 سال حضور ظريف در راس دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي، سابقه نداشته كه او در يك روز دو مرتبه مقابل نمايندگان اصولگرا استنطاق شده و طعم شكست را بچشد.

بهره‌برداري از يك عكس و يك پوستر
جواد كريمي‌قدوسي، نماينده عضو جبهه پايداري مشهد در مجلس يازدهم نخستين فردي بود كه در نشست علني روز گذشته مجلس به سوال از وزير امور خارجه پرداخت. سوالي كه طرح آن، به بهمن ‌ماه 98 برمي‌گشت؛ يعني زماني كه مجلس دهم هنوز در ايران فعال بود. آن روزها محمدجواد ظريف با نشريه آلماني «اشپيگل» به گفت‌وگو نشسته و جالب آنكه در ادامه شاهد تحريف اظهاراتش هم داخل ايران و هم بيرون مرزها و البته در ايالات متحده امريكا بود. خبرنگار اين نشريه از ظريف پرسيده بود كه ايران پس از ترور سردار قاسم سليماني، فرمانده سابق سپاه قدس جمهوري اسلامي حاضر به مذاكره با امريكا هست يا خير؟ و ظريف هم در پاسخ گفته بود كه «من هرگز اين احتمال را منتفي نمي‌دانم كه افراد رويكرد خود را تغيير دهند و واقعيات را بپذيرند. براي ما فرقي نمي‌كند كه چه كسي در كاخ سفيد حضور دارد. آنچه اهميت دارد، چگونگي رفتار آنهاست.» پس از اين اظهارات، فاكس‌نيوز، رسانه نزديك به دونالد ترامپ و محافظه‌كاران در ايالات متحده اظهارات ظريف را به‌ صورت ناقص منتشر كرد و دونالد ترامپ هم بر‌مبناي همين خبر تحريف ‌شده در توييتي نوشت: «وزير خارجه ايران گفته است ايران مي‌خواهد با ايالات متحده مذاكره كند، اگر تحريم‌ها را بردارد؛ نه مرسي!» وزير امور خارجه ايران به تحريف گفته‌هايش توسط رسانه حامي ترامپ واكنش نشان داد ولي مخالفان داخلي او دست‌بردار نبودند و حتي روز گذشته در مجلس هم حاضر به پذيرش توضيحات ظريف نشدند و مصاحبه تحريف‌شده او را بر كلام صريحش در صحن علني پارلمان ترجيح دادند.
جواد كريمي‌قدوسي روز گذشته صراحتا رييس‌جمهوري و وزير امور خارجه را به تحريف گفته‌هاي رهبري متهم كرد و گفت: «شما بعد از شهادت سردار اعلام كرديد كه همچنان آماده مذاكره با امريكا هستيد و يك هفته قبل از آن هم با برگمن افسر رژيم صهيونيستي ملاقاتي داشتيد و اين شهادت زيرساخت‌هايي را فراهم كرد. نماد اين شهادت برجام بود، برجامي كه چند روز قبل هم خطاب به اروپايي‌ها اعلام كرديد، ايران برجام را زنده نگه داشته اما برجام مُرد و بوي گند آن مردم را آزرده كرده و اين مجلس انقلابي با قانون انقلابي خود آن را دفن كرد»؛ آن‌هم در حالي كه تصويري از شهيد سليماني را روي ميز خود قرار داده و يكي از پوسترهاي طراحي شده توسط پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار رهبري را بر ميكروفنش نصب كرده بود. پوستري كه تصاوير روساي جمهوري فرانسه و امريكا و نخست‌وزيران آلمان و بريتانيا را با دست خوني تصوير كرده و بر آن نوشته شده است: «جنتلمن‌هاي پشت ميز مذاكره، تروريست‌هاي فرودگاه بغداد.»
كريمي‌قدوسي اين پوستر را عليه ظريف و روحاني تفسير كرد و در شرح آن گفت: «در اين تصوير 5 صندلي دور يك ميز قرار دارد كه ترامپ، جانسون، مكرون و مركل كه در پشت آن نشسته و يك صندلي خالي هم وجود دارد و اين صندلي، صندلي آقاي روحاني است و در مقابل اين صندلي خالي متن برجام وجود دارد و خودنويسي كنار آن قرار گرفته و اين خودنويس يعني امضاي شما روي سند ذلت زمينه‌سازي ترور حاج‌قاسم سليماني را فراهم كرد؛ بنابراين يكي از جنتلمن‌هاي پشت ميز مذاكره آقاي روحاني و ظريف است.» گفته‌هايي كه البته در بخش دوم اظهارات كريمي‌قدوسي بيان شد و ظريف باتوجه به ملاحظات آيين‌نامه‌اي طرح سوال از وزرا، عملا فرصتي براي پاسخ به آن نداشت ولي ابتداي پاسخش به سوال دوم كه ازسوي نماينده پاكدشت مطرح شد، با طعنه گفت: «آقاي كريمي‌قدوسي هم هرچه خواست به ما گفت و ما وقت جواب نداشتيم، البته باز هم خوب است كه خدا (ناظر) هست!»
پاسخ ظريف، بي‌اعتنايي پارلمان
بخش نخست گفته‌هاي كريمي‌قدوسي با پاسخ‌هاي ظريف همراه شد. او گفت كه «ما در واقع در خط مقام معظم رهبري حركت مي‌كنيم؛ ايشان هفته گذشته در سخنراني‌شان فرمودند كه عجله‌اي به بازگشت امريكا به برجام نداريم. از نظر ايشان نه برجام بوي گند مي‌دهد و نه دفن شده است. مجلس هم قانوني كه تصويب كرد براي اجراي برجام است نه دفن آن لااقل رياست مجلس اين‌طور به ما گفتند آقا هم گفتند ما عجله نداريم. اگر امريكا تعهدات خود را اجرا كند و تحريم‌ها را بردارد مي‌تواند برگردد و در 1+5 بنشيند مبناي سياست ما هم همين است و رياست مجلس هم در اين جلسه بود.» او سپس به نماز خواندن خود هنگام مذاكره با امريكا اشاره كرد و گفت: «من جلوي كري نماز خواندم آن هم وسط مذاكره و به او گفتم مي‌خواهم به خودم يادآوري كنم كه قدرقدرت خداست نه شما، من با صدام هم مذاكره كردم خيال مي‌كنيد از اينكه روبه‌روي صدام نشستم لذت بردم كار من اين بود من ناگزير بودم اين را به عنوان گناه من ثبت نكنيد ان‌شاءالله اينها كفاره گناهان‌مان خواهد بود.» با همه اينها اما درنهايت پارلمان حاضر به پذيرش اظهارات وزير امور خارجه نشد و با اعلام عدم اقناع خود، نخستين كارت ظريف در دوران حضورش در وزارت امور خارجه را به او هديه داد.

 اصرار بهارستان بر تغيير نام
اگر اظهارات كريمي‌قدوسي با توپ و تشر همراه بود و البته اتهام، اظهارات بشيري، نماينده اصولگراي پاكدشت به كم‌كاري وزارت امور خارجه در زمينه ديپلماسي اقتصادي اشاره داشت. اين نماينده مجلس با بيان اينكه «ظرفيت بسيار قوي كه در حوزه كار شما وجود دارد، ديپلماسي اقتصادي است كه ضروري است به آن توجه ويژه شود؛ زيرا استكبار جهاني دنبال فروپاشي پاشنه آشيل كشور است»، گفت: «بحث من در گذشته هم اين بود كه نام وزارت امور خارجه را به وزارت امور خارجه و تجارت بين‌الملل تغيير دهيم، البته احتياج به قانون است و بايد مورد بررسي قرار گيرد تا اصول بستن قرارداد و انجام معاملات خارجي را وزارتخانه‌هاي تخصصي انجام دهند. مجلس شوراي اسلامي هم اين آمادگي را دارد كه همكاري‌هاي لازم را صورت دهد.» اين اظهارات از سوي ظريف به نوعي مورد استقبال قرار گرفت، چنانكه او در جريان اظهاراتش بيان كرد: «دستگاه‌ها چه در بخش خصوصي و چه در بخش دولتي سياست‌هاي خود را دنبال مي‌كنند و هر گاه به مشكل برخوردند به سراغ وزارتخانه مي‌آيند، ما صرفا مسوول حل مشكل شده‌ايم نه مسوول جهت‌دهي و هماهنگي در اين حوزه. بنده معتقد هستم كه نبايد تمام روابط اقتصادي خارجي هم به وزارت خارجه سپرده شود، چراكه مسووليت سنگيني است؛ بلكه وزارت خارجه بايد اختياراتي داشته باشد تا بتواند روابط اقتصادي خارجي را هماهنگ كند. اكنون ما اين اختيار را نداريم و فقط مي‌توانيم گروكشي كنيم كه بنده با اين اصل مخالف هستم.»
محمدباقر قاليباف در قامت رييس مجلس نيز بار ديگر پيشنهاد خود براي تغيير نام وزارت امور خارجه را در صحن علني مطرح كرد تا عزم مجلس براي تحقق اين مهم را به نمايش بگذارد اما نكته قابل‌توجه آن بود كه با وجود پاسخ روشن ظريف، مجلس باز هم از اظهارات او درباره ديپلماسي اقتصادي قانع نشد و او دومين كارت زرد خود را هم از پارلمان يازدهم دريافت كرد. كارت زردهايي كه البته صرفا جنبه رسانه‌اي دارد و تضميني براي آنها در آيين‌نامه داخلي پارلمان ديده نشده است اما آنچه عيان است، روزگار سخت و حتي به ‌تعبيري دوزخي ظريف است با پارلمان تمام اصولگراي يازدهم.