اولويت محيط‌زيست
كيومرث كلانتري
يكي از اصلي‌ترين اهداف سازمان حفاظت از محيط‌زيست؛ حفاظت از گونه‌هاي موجود در كشور است. گونه‌هاي جانوري و گياهي نيازمند حفاظت در برابر اقدامات توسعه‌اي هستند و در تمام دنيا هم همين‌طور است. كشور ما سرزميني است كه هم تنوع اقليمي و هم تنوع اكوسي ستمي دارد و گونه‌هاي جانوري و گياهي كه بعضا منحصر به فرد و اندميك هستند بايد در زيستگاه‌ها حفظ شوند؛ اين اولويت سازمان حفاظت محيط زيست است. بر همين اساس تا به امروز 8200 گونه گياهي شناخته‌شده ثبت كرده‌ايم و حدود 1300 گونه جانوري مهره‌دار كه نيازمند حفاظت هستند. بهره‌برداري از اين گونه‌ها بايد اصولي و پايدار باشد تا بتوانيم اين ظرفيت ذخاير ژنتيكي كشور را براي نسل‌هاي بعد نگه داريم. گونه‌هاي جانوري مهره‌دار كشور در معرض تهديدهاي گوناگون قرار دارند؛ يعني حدود ۱۰ درصد از 1300 گونه، به دلايل مختلف اعم از تخريب زيستگاه‌ها، شكار غيرقانوني و بي‌رويه، خشكسالي‌ها، چراي بي‌رويه دام در عرصه‌ها، كوه‌خواري و زمين‌خواري و مسائل ديگر تهديد مي‌شوند. علاوه بر اين، كمتر از ۱۰ گونه جانوري كشور هم در معرض خطر انقراض و نيازمند مديريت مداخله‌اي هستند. اولويت سازمان حفاظت محيط زيست حفظ گونه در زيستگاه است ولي اگر در جايي به اين نتيجه برسيم كه گونه‌هاي جانوري‌مان در معرض خطر انقراضند، مديريت مداخله‌اي خواهيم داشت. به اين ترتيب به صورت تكثير در اسارت يا به صورت تكثير در زيستگاه‌هاي محدود اين گونه‌ها را حفظ و از انقراض قطعي آنها جلوگيري مي‌كنيم تا اتفاقاتي چون انقراض شير ايراني و ببر بار ديگر به وقوع نپيوندد. در اين راستا اقدامات خوبي صورت گرفته است. اولين اقدامي كه صورت گرفت براي يوزپلنگ آسيايي يا يوزپلنگ ايراني بود؛ سه يوزپلنگ در پارك طبيعت پرديسان در تهران داشتيم اما اين پارك زيستگاه اصلي اين گونه نبود و به همين دليل آنها را به زيستگاه زادآور توران در پارك ملي توران در استان سمنان منتقل كرديم. اين گربه‌سانان اكنون در يك سايت تكثير در اسارت مدرن استاندارد شده نگهداري مي‌شوند و در تلاشيم يوزپلنگ را از خطر انقراض قطعي نجات دهيم. گونه ديگر گور ايراني است. كمتر از هزار راس از اين گونه در زيستگاه‌هاي طبيعي داريم و اين كار هم خوشبختانه در استان‌هاي سمنان و يزد صورت گرفته و
امروز شاهد اين هستيم گورخر‌هايي كه در اسارت تكثير شده‌اند قابليت رهاسازي و معرفي مجدد به طبيعت را دارند. اين كار در پارك ملي سياه‌كوه در يزد انجام شده و همين چند وقت پيش هم در پارك ملي كوير اين گونه‌هاي تكثير شده را جابه‌جا كرديم و در يك سايت استاندارد قرار داديم.
گوزن زرد ايراني،گونه ديگر مورد نظر ماست كه متاسفانه به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد.تعدادي از اين گوزن‌ها در زيستگاه‌هاي محدود در خوزستان رهاسازي شده و در سايت‌هاي ايلام، اروميه و در مازندران تعدادي از اين گوزن‌هاي زرد در اسارت نگهداري مي‌شوند و در حال حاضر سرگرم برنامه‌هاي جابه‌جايي آنها به زيستگاه‌هاي طبيعي مستعد هستيم تا بتوانيم گوزن زرد ايراني را هم از خطر جدي انقراض نجات دهيم. پروژه بعدي مربوط به پرنده بسيار زيبايي است به نام ميش‌مرغ در جنوب آذربايجان غربي در حد فاصله شهرستان‌هاي بوكان و مياندوآب. شمار اين پرنده بسيار ارزشمند هم متاسفانه به كمتر از 40 قطعه رسيده و در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. برنامه حفاظتي براي اين پرنده هم در حال اجراست.پناهگاهي را در آن منطقه ايجاد كرده‌ايم و مردم هم خوشبختانه پاي كار هستند. به طور كلي آنچه كه در سازمان حفاظت محيط زيست و در راستاي حفاظت پيگيري مي‌شود، حفاظت مشاركتي است و مردم هم خوشبختانه در حفاظت شريك سازمان هستند و ما تمام تلاش‌مان را به كار گرفته‌ايم تا جوامع محلي را توانمند كنيم و آنها را در حفاظت مشاركت دهيم. ديدگاه سازمان در حفظ مناطق، ديدگاه صرفا حفاظتي نيست بلكه حفظ با بهره‌برداري اصولي، پايدار و منطقي است و حفظ محيط زيست وظيفه‌اي عمومي است.