پيشنهادي جسورانه براي بايدن
امريكا بايد براي چين خط قرمز تعيين كند
مترجم: هديه عابدي
هفته گذشته نويسنده‌اي ناشناس كه خود را مقام سابق دولت با تخصص و تجربه بسيار زياد در حوزه چين معرفي كرده بود، سند فوق‌العاده‌اي را در خصوص استراتژي امريكا در برابر چين در وبسايت شوراي آتلانتيك منتشر كرد. هدف از آن عمدتا شكل دادن به استراتژي دولت جو بايدن در قبال پكن است و شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين، در بطن آن قرار دارد. از جمله دلايلي كه باعث مي‌شود هر
26 هزار كلمه اين سند ارزش خواندن داشته باشد، اطلاعاتي است كه نويسنده در خصوص سازوكارهاي داخلي چين و شكاف‌هاي موجود در حزب كمونيست ارايه مي‌كند؛ راه‌حل‌هايي كه براي وضعيت كنوني امريكا يعني فقدان هرگونه استراتژي ملي منسجم در قبال پكن پيشنهاد مي‌دهد و در نهايت درخواست بحث‌برانگيز آن از دولت بايدن مبني بر ترسيم «خطوط قرمزي» است كه «در صورت شكست بازدارندگي، منجر به مداخله مستقيم امريكا مي‌شود.»
نويسنده در اين سند مي‌گويد: ليست خط قرمزهاي امريكا بايد كوتاه، متمركز و قابل اجرا باشد تا تاكتيك ديرينه چين يعني محو كردن خط قرمزها را بي‌اثر كند. اگر اين خطوط قرمز نقض شوند، چين و امريكا وارد درگيري مستقيم مي‌شوند.
اين سند مي‌گويد خطوط قرمز امريكا بايد شامل موارد زير باشد:
هر گونه اقدام عليه امريكا و متحدانش با استفاده از سلاح‌هاي هسته‌اي، شيميايي يا بيولوژيك از سوي چين و البته از سوي كره‌شمالي، در صورتي كه مشخص شود چين براي جلوگيري از اقدام پيونگ‌يانگ واكنش قاطعي نشان نداده است.
هر گونه حمله نظامي چين عليه تايوان يا جزاير اطراف آن از جمله حصر اقتصادي يا حمله سايبري گسترده عليه زيرساخت‌ها و نهادهاي عمومي تايوان.
هر گونه حمله چين به نيروهاي ژاپني كه از حاكميت ژاپن بر جزاير سنكاكو و منطقه اقتصادي انحصاري پيرامون آن در درياي شرقي چين دفاع مي‌كنند.
هر گونه اقدام خصمانه چين در درياي جنوبي چين براي تصرف و حضور نظامي در جزاير، استقرار نيرو عليه ديگر كشورهاي مدعي، يا جلوگيري از آزادي تردد شناورها و نيروهاي دريايي امريكا و متحدانش.
هر گونه حمله چين به خاك و دارايي‌هاي نظامي امريكا و متحدانش.
اين سند روز پنجشنبه منتشر شد، اما از همان روز تاكنون كارشناسان مسائل چين مشغول بحث و مجادله در‌خصوص تعيين چنين خط قرمزهايي هستند. بحث اصلي ميان كساني است كه فكر مي‌كنند تعيين حد و حدود مشخص باعث كاهش رويكرد تهاجمي چين مي‌شود و كساني كه معتقدند اگر خط قرمزهاي تعيين شده اجرايي نشوند يا در صورت اجرا منجر به درگيري ناخواسته شوند، بيشتر باعث تحقير امريكا مي‌شوند.
با اين حال، آنچه شدت بحث‌ها را بيشتر كرده است تاكيد اين سند بر رهبر چين و رفتار اوست كه از زمان به دست گرفتن قدرت در سال 2013 تاكنون باعث شده پكن در جهان رويكرد قاطعانه و تهاجمي‌تري به خود بگيرد و در داخل نيز سركوب مردم شدت يافته است. همين اواخر بود كه دولت چين محدوديت‌ها عليه شركت‌هاي خصوصي را افزايش داد تا نقش شركت‌هاي دولتي تقويت شود.
اين نويسنده ناشناس مي‌نويسد: مهم‌ترين چالشي كه امريكا را در قرن بيست‌ويكم تهديد مي‌كند ظهور كشوري به شدت تماميت‌خواه به رهبري شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين و دبيركل حزب كمونيست است. استراتژي سياسي امريكا بايد تمام تمركزش را روي شي، حلقه اطرافيانش و بستر سياسي كه او در آن حكومت مي‌كند، بگذارد. تغيير در تصميم‌گيري آنها نيازمند درك پارادايم استراتژيك و سياسي آنها، فعاليت در درون آن و در نهايت تغيير آن است. امريكا اگر مي‌خواهد رفتار چين را تغيير دهد بايد اين مساله را هدف اصلي خود قرار دهد، در غير اين صورت اثربخشي لازم را نخواهد داشت.
يك تمرين منطقي ساده اين است كه وقتي كشوري به مرور زمان تماميت‌خواه‌تر مي‌شود و قدرت آن روي يك نفر متمركز است، هر استراتژي كه با هدف مديريت رفتار آن كشور طراحي مي‌شود بايد كار خود را از بالا شروع كند. كارشناسان مدتي است كه از طريق همين دريچه به ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه نزديك شده‌اند.
با اين حال بحث اوليه‌اي كه هفته گذشته به دنبال انتشار سند «تلگرام طولاني‌تر» به راه افتاد، طيف گسترده‌اي از نظرات را در بر مي‌گرفت: از مقام سابق دولت امريكا كه از اين سند به دليل تمركز مشخص و شفافش بر شي جين‌پينگ استقبال كرده بود تا منبع ديگري كه نگران بود اتخاذ چنين رويكردي از سوي امريكا به منزله حمايت از تغيير رژيم در چين تلقي شود و در نهايت منجر به گسترش تنش‌ها ميان دو‌طرف گردد.
اميد نگارنده اين است كه سند او قدم مهمي
«در راستاي تدوين استراتژي جديد امريكا در قبال چين» برداشته باشد؛ استراتژي كه هر 10 عنصر ذكر شده در اين سند -از پرداختن به ضعف نهادي و اقتصادي داخلي تا هماهنگي كامل با متحدان اصلي به منظور وحدت در واكنش به چين- را شامل شود.
استدلال نويسنده اين است كه با وجود اختلافات سياسي و دشواري‌هاي اخير در ايالات متحده، استراتژي اين كشور بايد مبتني بر «چهار ستون اصلي قدرت امريكا» بنا شود: قدرت ارتش آن، نقش دلار به عنوان ارز جهاني و تكيه‌گاه اصلي نظام پولي جهان، استمرار رهبري بر جهان در حوزه فناوري و ارزش‌هاي آزادي فردي، عدالت و حاكميت قانون. نويسنده با انتخابي نه چندان متواضعانه، اين اثر خارق‌العاده را «تلگرام طولاني‌تر» نامگذاري كرده است تا در اقدامي جسورانه آن را به «تلگرام طولاني» معروف جورج كنان ربط دهد. كنان در فوريه 1946، زماني كه معاون سفارت امريكا در مسكو بود، تلگرام طولاني خود را در قالب يك كابل سياسي با مهر «محرمانه» به وزارت خارجه فرستاد.«تلگرام طولاني» زماني در تاريخ ماندگار شد كه مجله فارن افرز آن را در جولاي 1947 منتشر و نام نويسنده آن را «ايكس» ذكر كرد. مورخان معتقدند كنان در پيشبرد سياست‌هاي مهار شوروي كه در نهايت نيز موفقيت‌آميز بود، نقش مهمي ايفا كرد. او در تلگرام خود اين‌طور نتيجه‌گيري كرده بود كه شوروي در نهايت با تناقض‌هاي خودش از هم مي‌پاشد.كنان مي‌دانست اتحاد جماهير شوروي از درون چطور عمل مي‌كند و همين امر چراغ راه او بود. نويسنده ناشناس سند «تلگرام طولاني‌تر» مي‌گويد امريكا بايد بار ديگر استراتژي خود را بر درك بهتر سازوكارهاي دروني چين بنا كند. به گفته او، آنچه اكنون تغيير كرده اين است كه نظام چين با درس گرفتن از فروپاشي شوروي «مهارت بسيار بيشتري در بقا پيدا كرده است.»
نويسنده اسمي از رييس‌جمهور سابق امريكا نمي‌آورد، اما با رويكرد دولت ترامپ مبني بر حمله به كليت حزب كمونيست چين مخالفت مي‌كند. استدلال او نيز اين است كه اين سياست «از نظر استراتژيك باعث ضربه زدن به خود امريكا مي‌شود» و تنها به شي جين‌پينگ فرصت مي‌دهد حزب كمونيست را متحد كند. اين در حالي است كه در درون اين حزب به شدت در مورد نحوه رهبري شي و جاه‌طلبي‌هاي گسترده او اختلاف‌نظر وجود دارد.
موفقيت چگونه حاصل مي‌شود؟
پاسخ نگارنده به اين سوال مشخص است: موفقيت يعني اينكه تا اواسط قرن 21، امريكا و متحدان اصلي‌اش همچنان بر توازن قواي منطقه‌اي و جهاني در همه شاخص‌هاي قدرت تسلط خواهند داشت؛ اينكه قدرت بازدارندگي امريكا و متحدانش جلوي تسلط نظامي چين بر تايوان را گرفته ... اينكه يك رهبر معتدل جاي شي را در راس حزب كمونيست مي‌گيرد و اينكه مردم چين خودشان اين ايده حزب كمونيست را كه تمدن باستاني چين تا ابد تماميت‌خواه باقي مي‌ماند، به چالش بكشند و زير سوال ببرند. سخت است كه بخواهيم با اين اهداف مخالفت كنيم، اما دستيابي به آنها از اين هم سخت‌تر است.
منبع: سي‌ان‌بي‌سي