پكن فشار بر هنگ‌كنگ را افزايش مي‌دهد
نقشه چين براي پيروزي در جهان پسا‌كرونا
مترجم: هديه عابدي
كنگره ملي خلق چين برگزار شد و پيام آن خوش‌بيني به قدرت اقتصاد اين كشور و مبارزه عليه طيف گسترده‌اي از چالش‌هاي داخلي و خارجي بود. چين در جريان يكي از بزرگ‌ترين رويدادهاي سياسي سال خود كه روز جمعه بازگشايي شد، نقشه راهي را براي تثبيت قدرتش در جهان پسا كرونا ارايه كرده و موفقيتش در مهار اين ويروس را گواهي بر برتري سيستم رهبري بالا به پايين خود معرفي كرد. در عين حال پكن در جريان اين كنگره نسبت به تهديدهاي داخلي و خارجي هشدار داد. نشست سالانه كنگره خلق چين كاملا تشريفاتي است، اما تا حدي اولويت‌هاي رهبران چين و چشم‌اندازي را كه براي آينده مدنظر دارند نشان مي‌دهد. پيام روز جمعه، خوش‌بيني به قدرت اقتصاد چين و همبستگي مردمش و مبارزه با انواع چالش‌ها بود: فضاي خصمانه در جهان، بحران‌هاي جمعيتي در داخل و مقاومت در برابر حكمراني هنگ‌كنگ.
افزايش فشار بر هنگ‌كنگ
سال گذشته نشست سالانه قانون‌گذاران چين با يك غافلگيري همراه بود. در جريان آن نشست، رهبران ارشد حزب، قوانين امنيتي جديدي را در هنگ‌كنگ معرفي كردند كه با هدف مقابله با چندين ماه اعتراضات طرفداران دموكراسي وضع شده بود. روز جمعه، پكن در اقدامي كه با هدف نابود كردن كامل جنبش دموكراسي‌خواهي مردم هنگ‌كنگ انجام مي‌شد، قانون انتخابات اين منطقه را به كلي تغيير داد تا مطمئن شود «وطن‌پرستان بر هنگ‌كنگ حكمراني مي‌كنند.» اين تغييرات باعث مي‌شود حتي نامزدي در انتخابات نيز براي طرفداران دموكراسي بسيار سخت و دشوار شود. براساس اين طرح، «قانون اساسي كوچك هنگ‌كنگ» طوري اصلاح مي‌شود كه فرآيند انتخاب رييس اجرايي اين منطقه و قانون‌گذاران آن تغيير كند. به گفته وانگ چن، يكي از اعضاي پوليتبورو كه متخصص مسائل حقوقي است، در سخنراني خود گفت: اين تغييرات باعث مي‌شوند فرآيند انتخاباتي جديدي با «ويژگي‌هاي هنگ‌كنگي» ايجاد شود. از زمان آغاز كنترل پكن بر هنگ‌كنگ تاكنون، ميزان سخت‌گيري در اين فرآيند به بيشترين حالت خود رسيده است. حاكميت هنگ‌كنگ كه پيش‌تر يكي از مستعمره‌هاي بريتانيا بود، در سال 1997 به صورت مشروط به چين بازگردانده شد. چين به بريتانيا قول داد تا 50 سال اجازه دهد اين منطقه سطح بالايي از خودمختاري را داشته باشد. اما دايانا فو، استاد علوم سياسي دانشگاه تورنتو، مي‌گويد سلطه كامل چين بر هنگ‌كنگ شايد خيلي پيش‌تر از سال 2047 اتفاق بيفتد.
چشم‌انداز شي جين‌پينگ براي چين پس از كرونا
دولت وعده رشد اقتصادي بالاتر از 6درصد را داده است، رقمي كه استانداردهاي توسعه چين پيش از كرونا چندان بالا به نظر نمي‌رسد، اما نسبت به سال گذشته افزايش قابل توجهي است و نشان مي‌دهد دومين اقتصاد بزرگ جهان در سال جديد نيز به پويايي و فعاليت خود متعهد مي‌ماند. سال گذشته بحران كرونا باعث شد اقتصاد چين چندين ماه درجا بزند، اما پيش‌بيني‌ها حاكي از آنند كه پكن انتظار دارد بازگشتي قدرتمند به روند رشد قابل توجه خود داشته باشد. چين درنهايت در سال 2020 رشد 3/2 درصدي را تجربه كرد كه پايين‌ترين نرخ آن در چند سال اخير بود، اما اقدامات سختگيرانه آن در مقابله با كرونا به اين كشور اجازه داد اقتصاد خود را در شرايطي احيا كند كه رقباي آن مثل امريكا و اتحاديه اروپا به سختي مي‌توانند حركت كنند.
لي كه‌چيانگ، نخست‌وزير چين، مي‌گويد مردم اين كشور به سختي كار كردند و با همبستگي كامل و روحيه تسليم‌ناپذير چيني با اين وضعيت دشوار مقابله كردند و نشان دادند قهرمانان واقعي هستند. اين همان قدرتي است كه به ما اجازه مي‌دهد با هر چالشي مقابله كنيم و هر دشواري‌اي را پشت سر بگذاريم.
تاكيد بر پيروزي در برابر دشواري‌ها در راستاي تلاش‌هاي اخير شي جين‌پينگ، رهبر چين، براي ايجاد توازن در دوراني است كه حزب كمونيست آن را دوران «ريسك و فرصت بزرگ» مي‌نامد. در حالي كه كشورهاي جهان درگير مقابله با همه‌گيري كرونا هستند، حزب كمونيست بر اين پيام تاكيد دارد كه سيستم سياسي چين، يعني رهبري قدرتمند و متمركز، بهتر از آشفتگي است كه در دموكراسي‌هاي ليبرال ديده مي‌شود. يكي از مسائلي كه شي جين‌پينگ در آستانه دو رويداد سياسي مهم روي آن تمركز دارد تقويت اين پيام است. در ماه جولاي، حزب كمونيست صد سالگي تاسيسش را جشن مي‌گيرد. در سال 2023 نيز شي جين‌پينگ احتمالا براي سومين‌بار به عنوان رييس‌جمهور چين انتخاب مي‌شود. كارل مينزنر، استاد حقوق و سياست چين در دانشگاه فوردهام نيويورك، مي‌گويد: اينها همه بخشي از برنامه شي جين‌پينگ براي آماده كردن اذهان عمومي به منظور معرفي خود به عنوان رهبري است كه در دومين قرن تاسيس حزب كمونيست چين، آن را اداره مي‌كند. او خيلي آهسته خود را تا جايگاهي نزديك به مائو بالا مي‌برد.
دفاع در برابر تهديدهاي خارجي
در حالي كه رقابت چين با امريكا و ديگر كشورهاي جهان در حوزه علم و فناوري در نقطه جوش قرار دارد، پكن تلاش مي‌كند به هر قيمتي پيروزي را از آن خود كند. دولت چين براي دستيابي به «توسعه مبتني بر نوآوري» و رشد «با كيفيت بالا» اعلام كرده بودجه خود در حوزه تحقيق و توسعه را در پنج سال آينده سالانه 7درصد افزايش مي‌دهد. بودجه تحقيقات علوم پايه نيز در سال جاري ميلادي 6/10 درصد افزايش مي‌يابد. تنها يك سال پس از مشاهده نخستين نمونه ويروس كرونا در شهر ووهان چين، پكن وعده داده منابع خود براي محافظت در برابر بيماري‌هاي واگيردار و خطرات ايمني زيستي را افزايش دهد. دولت براي كاهش وابستگي به جهان بيرون اعلام كرده تمركز خود را روي چندين فناوري پيشرفته و جديد از جمله نسل بعدي هوش مصنوعي، اطلاعات كوانتوم، علوم اعصاب‌شناختي، نيمه رساناها، تحقيقات ژنتيك و زيست فناوري، مراقبت‌هاي درماني و پزشكي باليني پيشرفته، اكتشاف در عمق فضا، عمق دريا و قطب مي‌گذارد. جديدترين برنامه پنج ساله حزب كمونيست چين مشخصا خواستار ساخت «جاده ابريشم قطبي» شده تا احتمالا به وسيله آن چين راحت‌تر بتواند منابع انرژي جديد را استخراج كرده و مسيرهاي كشتيراني سريع‌تري را در اقيانوس منجمد به وجود بياورد. پكن همچنين حمايت كامل خود از حوزه‌هاي سنتي‌تر دفاعي را اعلام كرده، مساله‌اي كه يكي از اولويت‌هاي شي جين‌پينگ بوده است. قرار است امسال بودجه نظامي چين حدود 9/6درصد افزايش يابد، رقمي كه نسبت به سال گذشته اندكي افزايش را نشان مي‌دهد. در حالي كه پيش‌بيني مي‌شود كل بودجه دولت اندكي كاهش پيدا كند، ارتش آزادي خلق چين همچنان قرار است با قدرت تامين مالي شود. افزايش بودجه‌هاي نظامي دو دهه اخير كه چين را به دومين كشور جهان از اين نظر تبديل كرده، باعث شده پكن بتواند برنامه مدرن‌سازي و توسعه نظامي خود را با هدف مقابله با سلطه نظامي امريكا در اقيانوس آرام، به ويژه در درياي جنوبي چين و اطراف تايوان دنبال كند. در دوران رياست‌جمهوري شي جين‌پينگ، چين توانسته توانمندي‌هاي موشكي خود را به شكل گسترده‌اي افزايش دهد و برنامه مدرن‌سازي نيروهاي هسته‌اي راهبردي خود را آغاز كند. نيروي دريايي چين نيز به سرعت رشد كرده و اكنون از نظر تعداد حتي از ناوگان امريكا نيز پيشي گرفته است.
مديريت جامعه
دولت با اعلام اصلاحات قانون پرداخت مستمري و تغييرات تدريجي در سن رسمي بازنشستگي، به نگراني‌ها درخصوص جمعيت رو به پيري چين و كاهش نيروي كار رسيدگي كرده است. چهار دهه است كه سن بازنشستگي مردان 60 سال و براي زنان 55 سال باقي مانده است. كاهش نرخ تولد و ازدواج و افزايش نرخ طلاق نيز اين ترس را در ميان سياستگذاران به وجود آورده كه نهاد سنتي خانواده رو به افول است. اين در حالي است كه اين نهاد در افزايش ثبات اجتماعي و رشد اقتصادي اهميت زيادي دارد. روز جمعه دولت برنامه‌هايي را براي ايجاد يك نظام حمايت از «توسعه خانواده» و تقويت خدمات مشاوره ازدواج و خانواده اعلام كرد. پكن همچنين وعده داد اجراي قانون مقابله با خشونت خانگي كه در سال 2016 تصويب شده بود را با جديت بيشتري دنبال كند، خدمات حمايت از كودكان را بهبود ببخشد و تبعيض جنسيتي در استخدام نيرو را از بين ببرد. دولت همچنين تصريح كرد قصد دارد طرح يكسان‌سازي يا «چيني‌سازي» اقليت‌هاي مذهبي و قومي متعدد كشور را با وجود انتقادات روزافزون بين‌المللي عليه سركوب اويغورها و ديگر جمعيت‌هاي مسلمان غرب چين ادامه دهد.
منبع: نيويورك تايمز