واكنش‌ها به انتشار فايل صوتي گفت‌وگوي پرحاشيه وزير امور خارجه ادامه دارد
دزد مصاحبه كيست؟
از ايران تا امريكا تحت‌تاثير فايل صوتي است كه از محمدجواد ظريف منتشر شده است و البته اگر نگوييم پاي جان كري، وزير امور خارجه امريكاي دوران اوباما در واشنگتن بيشتر از ظريف در تهران به اين داستان باز شده، نمي‌توان منكر آن شد كه افشاي فايل صوتي ظريف براي كري پس‌لرزه‌اي به همراه و هيچ تاثيري هم بر روي زندگي سياسي‌اش نداشته است. اما مخالفان داخلي همچنان و به رويه سال‌هاي اخير مشغول حمله و هجمه و تهديد و درحال تعميق دوگانه «ديپلماسي- ميدان» يا «ظريف - سليماني» هستند. همراهان و موافقان هم مدام تكرار مي‌كنند كه حرف تازه‌اي در كار نبوده و البته بيش از محتواي اظهارات بر فرم انتشار و چرايي درز آن به خارج از كشور مي‌پردازند. هنوز رد و نشان ماجرا از اتاق‌هاي كلاب‌هاوسي تا تيتر اول رسانه‌ها به چشم مي‌خورد و بعيد به نظر مي‌رسد كه به اين زودي فروكش كند؛ چرا كه هم بايد منتظر توضيحات محمدجواد ظريف ماند كه در سفر عراق به سر مي‌برد و به جز انتشار جمله‌اي مبهم كه ظاهرا چندثانيه پاياني همين فايل صوتي جنجالي بوده، عملا سياست سكوت پيش گرفته و هم بايد ديد كه آيا ۴ ساعت ديگري از اين مصاحبه ۷ ساعته منتشر خواهد شد يا نه؟
فايل صوتي سرقتي است
ظهر روز دوشنبه، اندكي بيش از ۲۴ ساعت پس از انتشار فايل مصاحبه ظريف بالاخره سخنگوي دولت نسبت به آن واكنش نشان داد. او كه هميشه موضع‌گيري‌هاي رسمي دولت را در مقدمه اوليه مطرح مي‌كند، مفصل به موضوع فايل صوتي ظريف پرداخت و پس از آن به دو پرسش در اين مورد نيز پاسخ داد. علي ربيعي شبكه ماهواره‌اي «ايران اينترنشنال» را رسانه «پترو دلاري» و «طرفدار تحريم‌ها» توصيف كرد و گفت كه رييس‌جمهوري به وزارت اطلاعات دستور پيگيري داده است. او تاكيد كرد كه اين فايل ۳ ساعته تنها برشي از گفت‌وگويي بسيار طولاني‌تر و بخشي از پروژه «آن سوي دولت» بوده كه با موضوع گزارش و روايت خدمات، اقدامات، چالش‌ها و دستاوردهاي دولت‌هاي يازدهم و دوازدهم زيرنظر مركز بررسي‌هاي استراتژيك رياست‌جمهوري، مصاحبه‌هايي با وزيران و معاونان رييس‌جمهوري در چارچوب تاريخ شفاهي ۸ساله دولت‌هاي يازدهم و دوازدهم انجام شده است. آن‌طور كه سخنگوي دولت گفت بنا بوده فايل كامل نسخه صوتي، تصويري و مكتوب گفت‌وگوها در دفتر هيات دولت با درجه طبقه‌بندي آرشيو شود و يك نسخه گزيده از هر گفت‌وگو با توافق مصاحبه‌شونده، در يك نهاد ملي مطالعاتي آرشيو و سپس منتشر و در دسترس عموم قرار گيرد. علي ربيعي البته اذعان كرد كه اين فايل از سوي كساني كه هويت آنها در حال بررسي است به سرقت رفته و منتشر شده است.ربيعي در ادامه تاكيد كرد كه هدف صرفا نگاه آسيب‌شناسانه در چارچوب‌هاي نوآورانه بوده كه بديهي است در جريان آسيب‌شناسي جنبه نقد بيشتر ديده مي‌شود ولي اين نافي همكاري و همدلي‌ها بين مسوولان و دستگاه‌هاي اجرايي در عرصه عمل نيست. ربيعي بر طبيعي بودن تضارب آرا و تعارض ديدگاه‌ها در زمينه ديپلماسي نيز تاكيد كرد و گفت حتي بنيانگذار انقلاب از اين اختلافات به عنوان «مباحث طلبگي» ياد مي‌كردند. حمله اول امريكا به عراق، حمله صدام به كويت، ۱۱ سپتامبر هم از جمله مثال‌هاي ربيعي براي تاكيد بر تضارب آرا بود. سخنگوي دولت در ادامه گفت: «انتشار اين صوت هم نشان مي‌دهد تبعيت از مقام معظم رهبري در بين همه تصميم‌گيران و مجريان به رغم همه اختلافات بين آنها سرمشق هميشگي مسوولان ما بوده است.»ربيعي همچنين از سياست‌هاي منطقه‌اي، سياست‌هاي دوران جنگ، نهادهاي نظامي، سردار سليماني تمجيد و تاكيد كرد روسيه همسايه استراتژيك و مهمي براي ايران است كه همكاري‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي ما به نفع صلح و امنيت و به نفع دو ملت بوده است. ربيعي البته تاكيد كرد كه نسخه مورد تاييد اين گفت‌وگوها به زودي به صورت عمومي منتشر خواهد شد. در ادامه ربيعي به شائبه‌هايي ايجاد شده مبني بر انتشار اين فايل ازسوي دولت با مقاصد انتخاباتي نيز واكنش نشان و توضيحاتي ارائه داد. او يادآور شد كه با دستور رياست‌جمهوري، نهادهاي مسوول در حال بررسي چگونگي انتشار و انتخاب گزينشي آن براي پخش هستند. او البته اين ادعا را «خنده‌دار» توصيف و تاكيد كرد كه بيشترين لطمه در اين خصوص و موارد پيش آمده، شامل دولت شده و اتفاقا هدف دولت كه انتخابات پرشور است. ربيعي بار ديگر تاكيد كرد كه هدف دولت اين نيست تا از جريان خاصي حمايت كند تا با اين حمايت از مردم راي بگيرد، بلكه دولت با هر كسي كه از صندوق راي بيرون بيايد با كمال ميل همكاري خواهد كرد و براي تداوم دولت خود هيچ برنامه‌اي نداشته است و اين ادعاي بسيار غلطي است.
پيش از اظهارات علي ربيعي بود كه محمدجواد ظريف بخش پاياني فايل صوتي را در اينستاگرامش منتشر كرد و نوشت: «كاري براي تاريخ نكنيد؛ نگران تاريخ نباشيد. نگران خدا و مردم باشيد!»
از درخواست استعفا تا تهديد به استيضاح
از صبح سه‌شنبه، درست پس از آنكه 24 ساعتي مي‌شد كه فايل صوتي ظريف منتشر شده بود، رسانه‌هاي جناح راست و البته كنشگران منتسب به اين جريان سياسي، كار خود را با درخواست استعفا يا تهديد به استيضاح آغاز كردند. حسين حق‌وردي، نماينده اصولگراي شهريار با خبرگزاري فارس كه خط رسانه‌اي استعفا و استيضاح را پي گرفته بود، گفت‌وگو و تاكيد كرد كه ظريف در اين ۸ سال نه تنها دستاوردي نداشته، بلكه هزينه زيادي هم به نظام وارد كرده و بهتر است استعفا دهد؛ چرا كه صلاحيت وزير خارجه بودن را از دست داده است. مجتبي ذوالنوري، نماينده نزديك به جبهه پايداري قم و رييس كميسيون امنيت ملي نيز به همين خبرگزاري گفت كه اظهارات ظريف خلاف مصالح ملي است و كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس اظهاراتش را با حضور شخص وزير مورد رسيدگي قرار مي‌دهد.حسينعلي شهرياري، نماينده زاهدان در مجلس نيز از ديگر نمايندگاني بود كه در گفت‌وگو با خبرگزاري فارس تلويحا تاكيد كرد كه ظريف ديگر قابل اطمينان نيست و گفت: «مردم به تيم كاري اين دولت اعتماد نمي‌كنند.»محسن رضايي، دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام و كانديداي انتخابات پيش‌رو نيز در يك رشته‌توييت بخشي از اظهارات ظريف در اين فايل صوتي را كه به بحث مذاكرات شهيد سليماني و پوتين مربوط بود، تكذيب كرد و نوشت: «آنچه از آقاي ظريف نقل شده، با واقعيت انطباق ندارد.» روزنامه «كيهان» به عنوان تريبون غيررسمي جريان تندروي درون حاكميت با تبارشناسي «ايران‌اينترنشنال» و البته سردبير آن يعني، علي‌اصغر رمضان‌پور، او را «وطن‌فروش» توصيف كرد و با طرح اين موضوع كه او معاون وزير ارشاد در دولت خاتمي و سردبير «روزنامه زنجيره‌اي آفتاب امروز» بوده، اين اقدام را هم به نوعي به اصلاح‌طلبي و اصلاح‌طلبان مرتبط دانست. اين روزنامه البته در بخش ديگري نوشت: «آقاي ظريف در اين بازي شوم در آستانه انتخابات، مثل يك مُهره پياده، قرباني بازي مشترك اتاق عمليات رسانه‌اي دشمن شده است». روزنامه «جوان» نيز در مورد توصيف ظريف نوشت: «ظريف در پازلي تعريف شده به عنوان يك عنصر دست به اقدام انتحاري زده» و وطن امروز هم مثل هميشه در راس مخالفان تندروي دولت با تيتر «حقير» و «صبح نو»، روزنامه نزديك به محمدباقر قاليباف هم با انتخاب تيتر «غروب ظريف» نتوانست خوشحالي خود را از شرايط پيش آمده براي وزير خارجه و تاثير آن بر رقابت‌هاي انتخاباتي پنهان كند. پيش از اين رييس مجلس در توييتي بدون اشاره به فايل صوتي منتشر شده، نوشته‌بود: «حالا كه حاج قاسم نيست، نخواهيم گذاشت با فرصت‌طلبي براي رسيدن به مقاصد سياسي خود به او جفا كنند و نقش تاريخي شهيد سليماني را وارونه جلوه دهند.» اظهاراتي كه شايد نشان از بستن شمشير از روي مجلس براي وزير دولت دوازدهم باشد.«رسالت»، روزنامه نزديك به بخش سنتي‌تر اصولگرايان نيز از تيتر «نارفيق» براي اظهارات ظريف استفاده كرد كه به نسبت تيتر ديگر روزنامه‌هاي اصولگرا معتدل‌تر به نظر مي‌رسيد. «جام‌جم» ارگان رسانه‌اي صداوسيما هم با انتخاب تيتر «مستند گاندو» سعي كرد اظهارات دولتي‌ها درمورد اين سريال را تلافي كند.
چه كسي مصاحبه را دزديد؟
حسين مرعشي، سخنگوي حزب كارگزاران سازندگي كه يكي از اعضاي آن مسوول انجام مصاحبه با ظريف بوده پيش از نشست خبري سخنگوي دولت در گفت‌وگو با پايگاه خبري- تحليلي انتخاب درمورد پروژه «آن‌سوي دولت» توضيحاتي ارائه كرد. او گفت سيستمي كه آشنا براي جمع‌آوري اين گفت‌وگوها پياده كرد، سيستم امني نبوده؛ چرا كه وزرا به يك استوديو در باغ كتاب تهران مي‌رفتند و ناگفته‌هاي دولت‌شان را آنجا مطرح مي‌كردند كه كار پرريسكي بوده و ناخودآگاه دسترسي برخي را به اين فايل‌ها تسهيل مي‌كرده است. همچنين به گفته او، سعيد ليلاز و محمد فاضلي مصاحبه‌كننده بودند و فقط مصاحبه وزير اطلاعات در وزارتخانه و توسط كارمندان آن مجموعه انجام شده است. مرعشي همچنين گفته كه تنها اسحاق جهانگيري و محمود واعظي اين گفت‌وگوها را انجام ندادند. البته علي ربيعي در نشست دولت گفته كه ۳۳ نفر از اعضاي هيات دولت اين گفت‌وگوها را انجام داده‌اند. ساعاتي بعد خبرگزاري اصولگراي تسنيم در گزارشي مدعي شد كه نگهداري از فايل‌هاي صوتي مصاحبه با اعضاي دولت ازجمله ظريف توسط نهاد زيرمجموعه آشنا به نحوي بوده كه فايل صوتي چندي بعد، ميان بعضي سياسيون حزبي اصلاح‌طلب دست به دست مي‌شده است.اين خبرگزاري همچنين از حضور يك فرد ميان اعضاي پروژه خبر داده كه چندي پيش از امريكا تقاضاي پناهندگي كرده است و نهادهاي امنيتي نيز درباره اين پروژه، عوامل مشغول در آن و همچنين مخاطراتي كه ممكن است به بيرون درز دادن اين صحبت‌ها ايجاد كند به دولت تذكر داده‌اند. اين خبرگزاري اصولگرا نوشت: «مشخصا به آقاي واعظي رييس‌دفتر رييس‌جمهوري تذكر داده شده است. با اين حال آقاي واعظي صرفا به امتناع شخص خودش از مصاحبه در اين پروژه اكتفا مي‌كند اما دولت مانع ادامه يا اصلاح اين پروژه توسط حسام‌الدين آشنا نمي‌شود.» همزمان با انتشار مصاحبه مشخص شد اين فايل براي بسياري از خبرنگاران خارج از كشور فرستاده شده است.سعید آگنجی، روزنامه‌نگار ساکن فنلاند نیز مدعی شد که این فایل از طریق شخصی که با تیم محمود احمدی‌نژاد فعالیت ستادی دارد به خارج از کشور انتقال داده شده و‌از طریق یکی از دوستانش به دستش رسیده است.. پيش از اين كانال‌هاي نزديك به محمود احمدي‌نژاد خبر داده‌بودند كه مخاطبان تا قبل از انتخابات منتظر يك بمب خبري باشند.
همه چيز گفته شده بود
سمت ديگر داستان مصاحبه ظريف بخشي از اصلاح‌طلبان و حاميان دولتي ايستاده‌اند كه سعي در مطالبه به مقصود داشتند. آنها با تاكيد مدام بر اينكه اظهارات ظريف چيز جديدي نيست و باعث محبوبيت او مي‌شود و البته پرداختن به اينكه چرا اين مصاحبه سر از «ايران اينترنشنال» درآورده، تلاش مي‌كنند سمت‌وسوي افكار عمومي را از متن و بطن اين گفت‌وگو دور كنند. محمد عطريانفر، از اعضاي حزب كارگزاران در همين مورد پايگاه خبري- تحليلي خبرآنلاين گفته: «هجوم به منافع ملي و تخريب رواني جامعه از اهداف منتشركنندگان فايل صوتي ظريف است» و « نقش نفوذ را در انتشار فايل صوتي ظريف نبايد از نظر دور داشت». صادق خرازي هم در مورد اظهارات ظريف سكوت و تاكيد كرده او از ارادتمندان قاسم سليماني بوده است. جواد امام، مديرعامل بنياد باران نيز با انتشار تكذيبيه‌اي، برگزاري جلسه در اين بنياد در مورد مساله كانديداتوري ظريف در انتخابات رياست‌جمهوري را تكذيب كرده است.