رسوايي حقوق‌بشري
محمود فاضلي
روزنامه «گاردين» اخيرا فاش كرده 18292 كودك پناهجو كه از سال 2018 تا پايان 2020 كه با والدين خود به اروپا رفته بودند، مفقود شده‌اند. طبق اين آمار، فقط در سال 2020 روزانه حدود 17 كودك پناهجو در كشورهاي اروپايي ناپديد شده‌اند. در همين سال تعداد اين كودكان گمشده در سيزده كشور اروپايي 5768 نفر بود.90 درصد كودكان گمشده پسر بوده و يك نفر از هر 6 نفر آنها زير 15 سال سن داشته‌اند. از آنجا كه داده‌هاي مربوط به كشورهايي نظير نروژ، مولداوي، سوييس و انگليس ناقص بودند، ممكن است تعداد واقعي اين پناهجويان گمشده بيش از آمار ارايه شده باشد.
فردريكا توسكانو مدير سازمان «كودكان گمشده اروپا» معتقد است «شمار بالاي كودكان گمشده نشان مي‌دهد كه نظام محافظت از اين كودكان، عملكرد درستي ندارد. اين كودكان بدون سرپرست، در برابر خشونت، سوءاستفاده و قاچاق آسيب‌پذير هستند. در پرونده كودكان پناهجوي گمشده، موارد اندكي ثبت شده است و اغلب فرض بر اين است كه اين كودكان در كشوري ديگر در سلامت به سر مي‌بردند. همكاري برون‌مرزي درباره اين پرونده‌ها عملا وجود ندارد».
كودكان پناهجو به‌طور فزاينده‌اي هدف باندهاي تبهكار قرار مي‌گيرند؛ به‌خصوص كودكان بدون سرپرست كه بسياري از آنها قرباني كار اجباري، سوءاستفاده جنسي، تكدي‌گري و قاچاق مي‌شوند. تحقيقات نشان مي‌دهد در ماه مارس 2019، دست‌كم شصت كودك ويتنامي در كمپ‌هاي هلند ناپديد شده‌اند و به گفته مقامات اين كشور، آنها براي كار در مزارع حشيش و سالن‌هاي كاشت ناخن به انگليس منتقل شده‌اند.
وضعيت اسفبار پناهجويان به همراه خانواده‌هاي خود در كشورهاي مختلف اروپايي از جمله يونان و تركيه همچنان ادامه دارد. اظهارات اخير سليمان سويلو وزير كشور تركيه كه طي انتشار پيامي در حساب كاربري خود در شبكه‌هاي اجتماعي، ضمن به اشتراك گذاشتن فيلم ويديويي مربوط به لحظاتي كه قايقهاي گارد ساحلي يونان در درياي اژه يك قايق حامل پناهجويان را به آب‌هاي ساحلي تركيه رانده و با ريختن بنزين روي آنها درصدد سوزاندن پناهجويان برآمدند، موجي منفي جديدي عليه يونان به عنوان يكي از كشورهايي كه هزاران پناهجو را در خود جاي داده است، در پي داشت. به ادعاي اين مقام تركيه، تلاش نيروهاي انتظامي يونان براي سوزاندن انسان‌ها (پناهجويان) با ريختن بنزين روي آنها چيزي جز قتل عام تحت نظارت اروپا نيست. اروپا تا زماني كه يونان را تشويق به سكوت كند، به عنوان تحريك‌كننده اين اقدامات پليد در تاريخ به ثبت خواهد رسيد. آقاي چليك سخنگوي حزب عدالت و توسعه مدعي شد دولت يونان به اقدامات وحشيانه‌اي مانند غرق‌كردن قايقهاي بادي و راندن بيش از 80 هزار پناهجو طي 3 سال گذشته به سمت آب‌هاي تركيه ادامه داده و از اينكه سازمان‌هاي بين‌المللي و اتحاديه اروپا در اين باره سكوت مي‌كنند، ابراز تاسف نمود.
در آغاز بحران مهاجرت اروپا در سال 2015 حدود يك ميليون پناهجو، سوري‌ها، عراقي‌ها و افغان‌ها، با قايق‌هايي از تركيه وارد يونان شدند. يك سال بعد، اتحاديه اروپا با آنكارا توافق كرد تا جريان را متوقف كند و شمار مهاجران به‌طور چشمگيري كاهش يافت. وزراي خارجه اتحاديه اروپا از تصميم تركيه براي بازكردن مرزهاي خود براي پناهجويان به سمت اروپا انتقاد و تاكيد دارند تصميم آنكارا براي باز كردن مرزهاي خود با يونان ناديده گرفتن توافق مهاجران در سال 2016 با اين اتحاديه است. يونان نيز تركيه را به تلاش براي تحريك اين كشور از طريق تلاش براي فرستادن قايقهاي حامل مهاجران به سمت آب‌هاي يونان متهم مي‌كند. ادعاهاي يونان از سوي معاون وزير كشور تركيه قويا رد شد و آن را تحريف و دروغ خواند.
در گزارش سالانه وزارت خارجه امريكا سال جاري از يونان بابت شرايط نامناسب و ناسالم مهاجران و پناهجويان در كمپ‌هاي مختلف و همچنين رفتار خشونت‌بار ماموران نيروي انتظامي با زنان و كودكان در اين كمپ‌ها و بازگشت اجباري پناهندگان انتقاد شده است. دولت به تحقيق، پيگرد قانوني و مجازات ماموراني كه مرتكب به نقض حقوق‌بشر شده‌اند مي‌پردازد اما با اين وجود شكاياتي از سوي سازمان‌هاي غيردولتي و سازمان‌هاي بين‌المللي در مورد عدم تحقيق و عدم پاسخگويي پيرامون بازگشت اجباري پناهجويان وجود دارد. در اين گزارش به نكاتي همچون «شرايط ناامن و ناسالم براي مهاجران و پناهجويان در مراكز پذيرش، رفتار خشونت‌آميز عليه زنان و كودكان در مراكز پذيرش پناهجويان و بازگرداندن اجباري پناهجويان» به عنوان نقاط ضعف يونان اشاره شده است.