موزه‌اي كه از دل اسناد دورريخته درآمد
رضا دبيري نژاد
يك استخر انباشته از پرونده‌ها و اسناد مختلفي كه دور ريخته شده‌اند، اوراقي كه تاريخي پنداشته نشده يا چون پرونده‌هاي كتاب‌هايي بودند كه بارها منتشر شده‌اند، نگهداري آنها براي يك انتشارات معنايي نداشته است. زيرا انتشارات وظيفه خود را تنها توليد و توزيع كتاب مي‌دانست. اما همين اوراق و پرونده‌ها كه نام‌ها و قصه‌هاي بسياري با خود دارند و همين اسناد كه نقطه‌هاي آغازين كتاب‌ها و بنگاه‌هاي مختلف هستند بخشي از تاريخ فرهنگي معاصر را شامل مي‌شوند. اين اسناد دور ريخته شده تاريخي مهم را روايت مي‌كنند و امروز نيز يادآور خاطرات بسيار هستند.
موسسه‌اي كه مي‌خواهد مولد فرهنگ باشد نمي‌تواند به پيشينه خود بي‌توجهي كرده و خاطرات و حافظه خود را به راحتي پاك كند. موسسه‌اي كه ميراث‌دار هفت بنگاه و نهاد مختلف در زمينه‌هاي نشر، توليد كتاب، تكنولوژي و نوآوري بوده نبايد به تجربه‌هاي گذشته بي‌توجهي كرده بلكه بايتسي راه‌هاي نو در پيش گيرد و با توجه به مسووليت‌هاي نو، اشكالي جديد براي معرفي خود به كار گيرد. حفظ اين روايت‌ها، خاطرات، نشانه‌ها و اسناد، بخشي از مسووليت اجتماعي نهادي است كه امروزه متعلق به همه است و با چنين نگاهي آن را بايد يك مجموعه ملي تلقي كرد. موزه انتشارات علمي‌و فرهنگي مي‌تواند الگويي براي پرداختن به تحولات تاريخ فرهنگي معاصر باشد. موزه انتشارات علمي- فرهنگي ترميم يك زخم هم هست، زخم درد حاصل از حذف تجربيات و خاطرات، زخم خط زدن تجربيات معاصر با قضاوت‌هاي يكسويه و تلاشي است براي همه‌جانبه ديدن تاريخ و تفكيك روايت‌هاي فرهنگي از روايت‌هاي حاشيه‌اي. موزه انتشارات علمي- فرهنگي تلاشي موزه‌اي براي احترام گذاشتن به اهالي قلم و تلاشگران عرصه قلم و نشر است.
موزه‌اي كه به سمت تاريخ‌نگاري فرهنگي مي‌رود و مي‌تواند الگويي براي نهادهاي فرهنگي مشابه باشد كه پيشينه خود را به مثابه بخشي از ميراث و سرمايه‌شان در نظر بگيرند و به سمت برندسازي آن بروند تا موجوديت امروزي‌شان را با اعتبار پيشيني پيوند دهند. موزه انتشارات علمي- فرهنگي از بنگاه نشر و ترجمه فرانكلين شروع شده و به كتاب‌هاي جيبي و انتشارات انقلاب اسلامي و در نهايت انتشارات علمي و فرهنگي امروز مي‌رسد. در اين موزه اسناد و نام‌هايي مانند نجف دريابندري، همايون صنعتي‌زاده، موسوي گرمارودي، شاهرخ مسكوب، حميد عنايت، احمد آرام، ايرج افشار، فروغ فرخ‌زاد و ديگران را در برابر ديدگان قرار مي‌دهد. پايان كلام آنكه موزه انتشارات علمي و فرهنگي دريچه تازه به جهان موزه‌اي ايران است.