آغاز سازندگي

با پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد از سوي ايران و پايان 8 سال جنگ تحميلي مقارن با آغاز دهه دوم انقلاب اسلامي ايران، كشور در حال تجربه دوران جديدي بود. در چنين شرايطي دو جناح سياسي عمده، چپ و راست بر سر چگونگي بازسازي كشور رو در روي هم قرار گرفته بودند. جناح چپ كه همچنان دولت را در دست داشت بر رشد اقتصادي درون‌زا بدون حضور بيگانگان و نظارت كامل دولت بر اقتصاد پافشاري مي‌كرد، در مقابل، جناح راست به دنبال يك اقتصاد آزاد و واگذاري كارها به دست مردم بود. با رحلت بنيانگذار جمهوري اسلامي، امام خميني(ره) در 14 خرداد ماه 1368 و انتخاب رييس‌جمهور وقت، آيت‌الله خامنه‌اي به عنوان رهبر جديد جمهوري اسلامي ايران از سوي مجلس خبرگان رهبري، انتخابات پنجمين دوره رياست‌جمهوري نيز زودتر از موعد خود برگزار شد. شانس اول اين دوره، رييس وقت مجلس شوراي اسلامي، اكبر هاشمي‌رفسنجاني بود. به‌رغم اينكه هاشمي‌رفسنجاني در اين دوران نزديكي بيشتري به جناح راست به‌ ويژه در مباحث اقتصادي داشت و به‌رغم تمام اختلاف‌نظرهاي قديمي و جديد جناح چپ و راست ولي او از ماه‌هاي پاياني سال 1367 از سوي گروه‌هاي موثر تشكيل‌دهنده جناح‌هاي چپ و راست به عنوان نامزد رياست‌جمهوري معرفي شده بود. 
با اعلام زمان برگزاري انتخابات پنجمين دوره رياست‌جمهوري 79 نفر براي كسب كرسي رياست‌جمهوري ثبت‌نام كردند. از اين جمع، شوراي نگهبان صلاحيت اكبر هاشمي‌رفسنجاني و عباس شيباني را تاييد كرد. اكبر هاشمي‌رفسنجاني پيش از اين توانسته بود حمايت مجمع روحانيون مبارز، ليدر جناح چپ و جامعه روحانيت مبارز، ليدر جناح راست را در انتخابات پيش‌رو كسب كند. افزون بر اين با توجه به نقش او در فرماندهي جنگ در بين نيروهاي نظامي نيز از محبوبيت قابل قبولي برخوردار بود. در اين دوره از انتخابات برخلاف انتخابات دومين دوره رياست‌جمهوري هيچ حزب و گروهي از عباس شيباني حمايت نكرد و خود او نيز در آخرين برنامه تبليغات انتخاباتي‌اش در تلويزيون اعلام كرد كه به اكبر هاشمي‌رفسنجاني راي خواهد داد. با برگزاري پنجمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري در 6 مرداد 1368 از مجموع 16452562 راي ماخوذه معادل 6/54 درصد واجدان شرايط، اكبر هاشمي‌رفسنجاني با كسب 15550528 راي (5/94 درصد آرا) به عنوان چهارمين رييس‌جمهور ايران انتخاب شد. عباس شيباني، تنها رقيب او، با كسب 635165 راي (9/3 درصد آرا) از كسب كرسي رياست‌جمهوري باز ماند.
اين دوره كه بر پايه سازندگي خرابي‌هاي ناشي از جنگ تحميلي 8 ساله آغاز شد در تاريخ ايران بعد از انقلاب اسلامي بهمن 1357 به عنوان دوران سازندگي شناخته شده است. با حذف پست نخست‌وزيري، هاشمي‌رفسنجاني علاوه بر رياست‌جمهوري، مسووليت كابينه را نيز برعهده داشت. از آنجا كه مجلس با اكثريت جناح چپ نيز حامي هاشمي بودند عملا دست او در تشكيل كابينه و معرفي وزرا باز بود. با اين وجود از 22 وزير معرفي شده به مجلس تنها سيدمحمد خاتمي(وزير ارشاد)، مصطفي معين(وزير علوم) و عبدالحسين وهاجي(وزير بازرگاني) از جناح چپ و عبدالله نوري(وزير كشور)، محسن نوربخش(وزير امور اقتصادي و دارايي)، محمدعلي نجفي(وزير آموزش و پرورش) و غلامرضا آقازاده(وزير نفت) از متمايلين به جناح چپ بودند. 15 وزير ديگر همگي از جناح راست انتخاب شده بودند. با اين وجود و به‌رغم اينكه هاشمي‌رفسنجاني سهم كمتري را به حضور جناح چپ در كابينه خودش اختصاص داد ولي مجلس شوراي اسلامي با اكثريت نيروهاي چپ، كه در گفتمان آن روز به چپ خط امام(ره) موسوم بودند، به تمام اعضاي اين كابينه راي مثبت داد. بدين‌ترتيب، جناح چپ كه پيش‌تر شاهد خروج بزرگانش از قوه قضاييه بود اكنون با خروج اكثر جوانانش از كابينه، شرايط جديدي را در برابر خود به نظاره نشست. با توجه به شرايطي كه از اواخر سال 68 تا اواسط سال 69 بر جناح چپ گذشت، سيدمحمد موسوي‌خوئيني‌ها از اعضاي ارشد مجمع روحانيون مبارز با گردهم آوردن عده‌اي از جوانان نزديك به جناح چپ همچون عباس عبدي و ابراهيم اصغرزاده، روزنامه سلام را پايه‌گذاري كرد. نخستين شماره سلام در 20 بهمن 1369 به سوي دكه‌ها روانه شد. اين روزنامه كه به عنوان تريبون غيررسمي جناح چپ خط امام(ره) شناخته مي‌شد در فضايي كه تمام جرايد به‌ طور تمام‌قد به دفاع از هاشمي مي‌پرداختند به نقد دولت هاشمي پرداخت و توانست روزنه اميدي براي منتقدين سياست‌هاي دولت باشد. اما اين روزنه اميد هم نتوانست از تحويل مجلس چهارم به جناح راست در ادامه قوه قضاييه و دولت جلوگيري كند. بدين‌ترتيب روند افول جناح چپ در عرصه سياسي كشور كه با پايان جنگ تحميلي 8 ساله آغاز شده بود با شكست قطعي در انتخابات مجلس چهارم به خط پايان رسيد. چند ماه بعد از انتخابات چهارمين دوره مجلس شوراي اسلامي، سيدمحمد خاتمي و مهدي كروبي به ترتيب از وزارت ارشاد و بنياد شهيد استعفا دادند و بدين‌ترتيب جناح چپ وارد دوران جديدي شد. دوراني كه از اواخر سال 1370 شروع و تا اواخر سال 1375 ادامه يافت. دوراني كه با انزواي سياسي مجمع روحانيون مبارز به عنوان اصلي‌ترين تشكل در بين گروه‌هاي چپ خط امام(ره) همراه بود.
ادامه دارد‌...‌