سفير روسيه به امريكا بازگشت
پرواز آنتونوف
پرواز آنتونوف
بازگشت آناتولي آنتونوف، سفير فدراسيون روسيه به ايالات متحده امريكا نشانه خوبي براي آغاز بهبود روابط مسكو و واشينگتن و اراده پوتين در برداشتن گام اول است. روسها متوجه هستند كه امريكاييهاي دموكرات در تصميمهاي سياست خارجي خود هنوز درگير تنشهاي ناشي از پسلرزههاي دونالد ترامپ و روسيه هستند. در عين حال هر موقع روابط بين اين دو كشور به بنبست خورده واكنشهاي طبيعي ناشي از آن بسياري ديگر از موضوعات را تحتتاثير خود قرار ميدهد وگرههاي كور در نواحي مختلف زمين بيشتر ميشوند.
پوتين ذاتا آدم محافظهكاري است و در شرايط معمولي هم؛ علاقهاي به كاشت مين در مسير مناسبات ندارد. علاوه برآن او براي ماههاي آينده نياز به آرامش در روابط بينالملل دارد تا در داخل كشور با تمركز بيشتري به شطرنج بپردازد. پوتين ميتواند در مورد سلامتي افرادي مانند آلكسي ناوالني(يكي از عمده رهبران اعتراضات سالهاي ۲۰۱۲-۲۰۱۱ در روسيه كه به سه سال و نيم اختلاس محكوم شده است) به بايدن اطمينان خاطر داده باشد و در اوكراين همه چيز را موكول به مذاكرات محلي كرده باشد ولي دولتها منافع اصولي و اساسي بسيار مهمتري دارند كه به بهانههاي حقوق بشر و دفاع از حاكميت طرفهاي ثالث براي دست يافتن به آنها تلاش ميكنند و در اين ميان بهطور ماهرانه رد گم ميكنند.
بازگرداندن سفرا اولين كار هر رييسجمهوري است كه ميخواهد روابط را دوباره گرم كند و براي پوتين اينكه بازگشت آنتونوف ممكن است به اشتياق بيش از حد روسها نسبت به امريكاييها براي ترميم جراحات ناشي از تركشهاي ناوالني يا اوكراين تعبير شود اهميتي ندارد.
بسياري از مسائل موجود در روابط اين دو كشور واقعا اسير مباحث حقوق بشر و ناوالني و مشابه آنها نيست و اگر در اوكراين به مشكل برميخورند ناشي از ترس دو طرف از تخريب منافع خود در كييف است و هر موقع به حفظ و تثبيت اين قبيل منافع در كشور سوم اطمينان داشتهاند، برخورد خاصي در مناسبات آنها به وجود نيامده است. اصطكاك بيش از اندازه در روابط روسيه و امريكا ميتواند موجب ايجاد تنشهاي جنبي در موضوعات غيرروس و غيرامريكايي شود. من هنوز رفتار تند خانم آنگلا مركل(صدراعظم آلمان) در مقابل سياست ضد نورداستريم امريكا را فراموش نكردهام كه موجب عصبانيت برلين در برابركاخ سفيد شد. در واقع اين شكل از مناسبات مخرب در رفتارهاي دو ابرقدرت ميتواند روابط آنها را با برخي ديگر از كشورها تهديد كند و امريكا نميتواند آلمانها را به خاطر وزنه سنگين آنها در اتحاديه اروپا ديده بگيرد.
كنترل عصبانيتها از سوي هر دو رهبر؛ نياز حياتي و غيرقابل اجتناب است كه به سود منافع ملي آنهاست. عبور از بحرانها همانقدركه براي روسها مهم است براي امريكاييها نيز اهميت دارد.گفتوگوهاي سوييسي ميتواند از تنشها در سوريه يا اوكراين بكاهد ولي كرملين و كاخ سفيد هنوز راه درازي براي تفاهم در موضوعات در پيش دارند و در واقع قرار نيست به چنين تفاهمي برسند چراكه منافع ملي كشورها هميشه در تقابل با يكديگر بوده و هر موقع مناقشهاي كنترل شده، بحران ديگري در زاويه ديگري شروع شده است.
اين بازي در واقع «قانون بازي منافع» است. بهترين راه براي پوتين و بايدن عصرانههاي از راه دور است تا در كنار آن بهترين مسيرها را براي بهترشدن استرسها و تنشها پيدا كنند. بازگشت سفراي روسيه و امريكا آغاز بازگشت تمام سفرايي است كه در جريان سونامي عصبي مسكو و واشينگتن سفارتخانههاي خود را ترك كردند.
از نظر روسها بازگشت آنتونوف؛ به معناي تغيير رفتار امريكا در قبال مسكو است. شطرنج را بايدن با قاتل خواندن پوتين شروع كرد. سپس روسيه سفير خود را عقب كشيد بعد از آن بازي با موج احضار سفرا شلوغ شد. در اواسط بازي بايدن خواستار ديدار با پوتين شد كه بوي شاخه زيتون را ميداد و بعد دقيقا همه چيز به همان نحو كه شروع شده بود، تمام شد و بعد از زيتون امريكا سفير روس به واشينگتن برگشت و جان سوليوان هم بدون هيچ شكي هماكنون در پرواز مسكو است. رفتارهاي روسيه و امريكا در درازمدت فراموش ميشود ولي دركوتاهمدت مانع از تكرار احضار ديپلماتها خواهد شد و از ارزش اين بازي خواهد كاست. تعلل امريكا در بازگرداندن آنچه در فصل احضار ديپلماتها پيش آمد، نشان داد كه وقتي بازي به بنبست ميخورد براي حفظ منافع چگونه ميتوان تغيير جهت داد و مهرهها را كنار زد و در زاويه «پات» قرار گرفت. پايان بازي با تحقير سياسي سفراي اروپاي شرقي و مجموعه كشورهاي متحد امريكا در اين بخش از نواحي اروپا تمام خواهد شد كه ديپلماتهاي خود را بازي دادند. پوتين برنده اصلي بازي برگشت ديپلماتهاست.