تفاهم فني ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همچنان بلاتكليف است
حكايت يك «تصميم» تا توافق
گروه ديپلماسي
ششمين دور رايزني‌ها براي احياي برجام در وين، پايتخت اتريش فعلا به آخرين دور اين رايزني‌ها تبديل شده است و به نظر مي‌رسد اين‌بار رايزني‌ها در دو پايتخت تهران و واشنگتن است كه ادامه دارد. در حالي كه برخي منابع غربي مي‌گويند تا اوايل هفته آينده دورنمايي براي آغاز دور هفتم مذاكرات وجود ندارد نه خبري از توافق است و نه تمديد تفاهم فني ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي. در حالي كه بخش اعظمي از شش دور مذاكرات پيشين براي احياي برجام پشت درهاي بسته در گراند هتل وين انجام شد اين‌بار مذاكره‌كنندگان نه تنها جدال درباره آخرين خط قرمزها را از رسانه‌ها پنهان نمي‌كنند بلكه از اين تريبون براي متهم كردن يكديگر به كارشكني در مسير توافق در دقيقه نود هم استفاده مي‌كنند. اعضاي هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايران، امريكا و 1+4 براي توصيف وضعيت تكراري مذاكرات، كلمات جديدي در چنته ندارند و صرفا اتخاذ تصميم سخت را به طرف مقابل واگذار مي‌كنند. در تهران روند تصميم‌گيري درباره آخرين خط قرمزها پيچيده‌تر از پيش شده و برخي دليل آن را شمارش معكوس براي جابه‌جايي دولت‌ها از حسن روحاني به ابراهيم رييسي مي‌دانند. عباس عراقچي، رييس هيات مذاكره‌كننده ايران پس از بازگشت به تهران جلسات فشرده‌اي را با هيات نظارت بر اجراي برجام، كميته تطبيق و كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي برگزار كرده است. پس از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در اواخر خردادماه كميته تطبيق شامل نمايندگان دولت (علي اكبر صالحي - عباس عراقچي)، مجلس (مصري-ذوالنوري) و شوراي عالي امنيت ملي (علي شمخاني) با هماهنگي نمايندگان دولت جديد به رياست ابراهيم رييسي روند بررسي نتيجه مذاكرات وين را پيش مي‌برند و گفته مي‌شود كه به دليل محول شدن اجراي برجام در صورت احيا به دولت آتي، منطقي‌ترين راه لحاظ نظرات كارشناسي اعضاي اين تيم در مسير احياي توافق است.
عباس عراقچي، رييس هيات مذاكره‌كننده ايران در تازه‌ترين اطلاع‌رساني درباره روند تصميم‌گيري در تهران به خبرگزاري خانه ملت گفت: «تقريبا به مراحل پاياني نزديك شديم، يكسري مسائل باقي مانده كه مذاكره درباره آنها به اندازه كافي صورت گرفته است و زمان تصميم‌گيري كشورها فرا رسيده است.جمهوري اسلامي ايران قبلا تصميمات سخت خود را گرفته است؛ زماني كه ايالات متحده امريكا از برجام خارج شد و ايران تصميم گرفت در برجام بماند، تصميم بزرگ و سخت ايران بود كه منجر به حفظ برجام تا الان شده است. در حال حاضر نوبت طرف‌هاي مقابل است و با توجه به مذاكراتي كه داشتيم بايد تصميم بگيرند و در مورد احياي مجدد برجام به جمع‌بندي برسند تا توافق حاصل شود. »
عراقچي در حالي براي چندمين‌بار توپ را به زمين امريكا انداخته و طبيعتا از اروپايي‌ها هم انتظار دارد كه از زياده‌خواهي فاصله بگيرند كه روايت طرف مقابل طبيعتا متفاوت است و اصرار ايران بر رفع تحريم‌هايي كه امريكا آنها را غيربرجامي مي‌داند و همچنين تضمين خواهي از واشنگتن براي عدم تكرار تجربه خروج از برجام را اصلي‌ترين موانع پيش روي احياي توافق مي‌داند. در اين ميان رابطه ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هم به دليل سخنان اخير رافائل گروسي، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تيره و تار شده و خبر رسمي درباره تمديد تفاهم فني ميان ايران و اين نهاد منتشر نشده است. در حالي كه تاريخ تمديد پيشين چهار روز پيش به پايان رسيد به نظر مي‌رسد كه تفاهم اعلام نشده و نوشته نشده‌اي ميان ايران و آژانس حاصل شده و در اين مقطع همه به احياي توافق اميدوار هستند. اميدواري كه مشخص نيست با حصول نتيجه برد - برد براي ايران، امريكا و 1+4 با حصول توافق، جامه واقعيت به تن خواهد كرد يا نه.
در حالي كه فشار بر ايران براي تمديد رسمي تفاهم ميان ايران و آژانس افزايش يافته و در تازه‌ترين موارد آن، فرانسه نيز با لحني طلبكارانه از ايران مي‌خواهد مجوز دسترسي‌هاي مورد نياز آژانس را به اين نهاد بدهد، سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت خارجه ايران مي‌گويد هنوز تصميمي براي تمديد تفاهم يا پاك كردن حافظه دوربين‌هاي ناظر بر فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران گرفته نشده است. خطيب‌زاده در جلسه روز گذشته با خبرنگاران رسانه‌هاي داخلي و خارجي در ايران در اين باره گفت: قانون مجلس درباره تعهدات و وظايف دولت كاملا روشن است و در همين چارچوب حركت شده است.موضوع توافق فني با آژانس و چگونگي ادامه يا چگونگي عدم ادامه آن موضوع بحثي است كه همچنان تصميم جديدي اتخاذ نشده است، چه درباره ادامه يا عدم ادامه آن و همچنين درباره پاك شدن اطلاعات هنوز تصميمي اتخاذ نشده است و به محضي كه اتخاذ شود، اطلاع‌رساني خواهد شد.
فرجام برجام تكراري‌ترين پرسش از سخنگوي وزارت خارجه در سه ماهه اخير و همزمان با آغاز رايزني‌ها براي احياي برجام بوده است. خطيب‌زاده در نشست خبري روز گذشته در اين باره گفت: نكته مهم اين است كه گفت‌وگوها به جايي رسيده كه همه طرف‌ها بايد تصميمات خودشان را بگيرند. تصميماتي كه بايد اتخاذ مي‌كرديم، به نظر خودمان اتخاذ كرده و اعلام كرديم منتظريم طرف‌هاي مقابل به شمول امريكا تصميمات سياسي خود را اتخاذ كنند و ما براساس آن درخصوص دور آينده روشن‌تر صحبت كنيم.
در مذاكرات اين دولت و آن دولت مهم نيست
سخنگوي وزارت خارجه درباره مذاكرات وين و اينكه اگر گفت‌وگوها ادامه يابد نماينده رسمي دولت منتخب در ايران در اين مذاكرات حضور مي‌يابد يا مذاكرات در دولت بعد ادامه مي‌يابد؟ گفت: اساسا اهميتي ندارد در كدام بازه زماني و در كدام دولت توافق صورت بگيرد. اگر همين الان هم اين توافق جمع‌بندي شود و تصميمات را همه طرف‌ها بگيرند ما حتي يك ساعت كار را به عقب نخواهيم انداخت. مهم تامين منافع عاليه ايران و مردم ايران از بستر اين گفت‌وگوهاست و هر زمان كه اين اتفاق رخ دهد آن را اعلام مي‌كنيم. تصميم درخصوص اين موضوع به اين دولت و آن دولت برنمي‌گردد. مكانيسم در سطوح عالي تعيين شده و در سطوح عالي پيگيري مي‌شود و دولت‌ها بخشي از پروسه تصميم‌گيري و تصميم‌سازي هستند. همچنان برجام بين ايران و 1+4 در جريان است و اقدامات جبراني ايران هم در ذيل برجام تعريف شده براي برگرداندن شانس احياي برجام و برگرداندن توازني كه با خروج امريكا و بي‌عملي امريكا به هم خورده بوده است.فكر مي‌كنيم همه طرف‌ها هم منطق را مي‌دانند و هم راه‌حل را. اجازه دهيد درباره نتيجه عجله نكنم، ولي به شما اطمينان مي‌دهم كه جز منافع مردم بزرگ ايران هيچ چيزي براي ما مهم نخواهد بود. امريكا اگر به اجراي كامل و موثر و دقيق برجام برگردد مردم ايران پاي امضاي خودشان هستند همان‌طور كه با اجراي بي‌كم و كاست برجام يك بار نشان دادند كه به آنچه امضا مي‌كنند به‌رغم تمامي اختلافاتي كه درباره پرونده هسته‌اي در داخل ايران بوده، پايبندي كامل بوده است.