پنج سال پس از كودتاي تركيه
محمود فاضلي
مراسم بزرگداشت شهداي كودتاي 15 جولاي 2016 در مجلس ملي تركيه با حضور اردوغان، رييسجمهور تركيه، مصطفي شنتوپ رييس مجلس، بينعلي يلديريم نايب رييس حزب عدالت و توسعه، ناجي بوستانجي رييس فراكسيون حزب عدالت و توسعه و وزرا و نمايندگان مجلس برگزار شد. در اين مراسم اردوغان گلهاي ميخكي را نثار تنديس 15 جولاي در مجلس تركيه كه در روز كودتا هدف بمبهاي كودتاگران قرار گرفته بود، كرد. پس از يك دقيقه سكوت به احترام شهداي 15 جولاي، سرود ملي تركيه سروده و قرآن كريم تلاوت شد. به گفته اردوغان 15 جولاي روز پيروزي ملت و كساني است كه قلب خود را به دموكراسي هديه دادند. 15 جولاي نام پيروزي حق بر باطل، عدالت بر ظلم و استقلال بر استعمار است. هيچكس و به ويژه كساني كه زير سقف مجلس خدمت ميكنند، حق ندارند مبارزه ملت در شب 15 جولاي را بياهميت جلوه دهند. 15 جولاي يك افتخار مشترك براي همه ماست. شهداي 15 جولاي نمايندگان امروز مبارزه براي پيروزي حق در مقابل باطل، ظلم و كفر هستند. به همين مناسبت تعداد 3876 برنامه توسط مركز ارتباطات رياستجمهوري تركيه در داخل و خارج از كشور هماهنگ شد. در شب 15 جولاي نيز در سراسر تركيه از بلندگوي كليه مساجد بانگ دعا سر داده شد و ياد مبارزه براي دموكراسي گرامي داشته شد.
اردوغان رييسجمهور تركيه در پنجمين سالگرد اين كودتا نميتواند خشم خود را از وقوع اين كودتاي نافرجام پنهان كند. او اعتقاد دارد در 15 جولاي كشور با يك اقدام براي اشغال كه در ظاهر به شكل كودتا بود، مواجه شد. اين كودتا حقله زنجيره حملات گروه تروريستي فتحالله گولن بود كه با توطئههاي مختلف براي تصرف دولت و حكومت، اراده ملت را هدف قرار داد. اين گروه كه طرحهاي خيانتآميز آن بارها با مبارزه دولت و حمايت ملت تركيه مختل شده بود، به عنوان آخرين چاره اقدام به كودتا كرد و اعضاي گروه در شب 15 جولاي سلاح، تانك و جنگندههايي كه ملت به ناموس آنها امانت داده بود را عليه مردم بهكار بردند كه البته با مقابله و مقاومت مردم، نيروهاي امنيتي و كليه سازمانهاي تركيه مواجه شدند. مردم اعم از زن و مرد، پير و جوان، در آن شب با روحيه قهرمانانه با كودتاگران مبارزه كرده و به قيمت شهادت 251 فرزند خود به پيروزي بزرگي دست يافت. اين پيروزي پيام و درس بسيار مهمي بود كه به همه جهان نشان داد كه تركيه براي حفاظت از استقلال، حاكميت اراده ملي و عزت دموكراسي چه كار ميكند.
او اعتقاد دارد دولت تركيه از روحيه 15 جولاي به مبارزه با گروه تروريستي فتحالله گولن به عنوان يك شبكه جهاني با قاطعيت ادامه ميدهد و اعضاي اين گروه تروريستي را در داخل و خارج از كشور دستگير كرده و آنها را به مراجع قضايي تحويل ميدهد. آنها به هر كجاي جهان كه فرار كنند، از مبارزه دست نخواهيم كشيد و تا محاكمه آخرين خائنين عضو اين گروه به مبارزه خود همچنان ادامه خواهيم داد. همانند ادامه مبارزه قاطعانه خود با ساير گروههاي تروريستي، به مبارزه با گروه گولن نيز تا محاكمه آخرين نفر از خائنين عضو اين گروه ادامه خواهيم داد. عمر چليك، سخنگوي حزب عدالت و توسعه نيز با اشاره به پنجمين سالگرد كودتاي 15 جولاي تركيه اعلام كرد: در شب 15جولاي شاهد مقاومت يكپارچه ملت با رهبري رييسجمهور خود بوديم. روند دستگيري عوامل اقدام به كودتاي 15 جولاي به شكل قويتري ادامه خواهد يافت. گروه فتحالله گولن نيز به اندازه گروه داعش يك گروه تروريستي منحرف است. تركيه مدعي است پس از پنج سال از گذشت كودتا اين كشور با پنج دستاورد همچون «روي آوري به آسيا»، «تسريع روند نابودي پ.ك.ك/ حزب دموكراتيك خلقها»، «شكست اقدامات امريكا عليه يكپارچگي تركيه»، «جهش بزرگ در صنايع دفاعي» و «ايستادگي در آبهاي ميهن آبي» دست يافت. آنكارا در اين مدت با توجه به فشارهاي امريكا، روابط خود با كشورهاي مهمي نظير روسيه، چين، ايران، پاكستان و جمهوريهاي ترك را گسترش داد. روابط با روسيه از اهميت استراتژيك برخوردار بود. روابط تركيه با روسيه كه با خريد سامانههاي دفاع موشكي اس-400 آغاز شد، به همكاري دو كشور در درياي سياه و مديترانه تبديل شد و روسيه ساخت نيروگاه هستهاي «آك كويو تركيه» را برعهده گرفت. روابط اقتصادي بين تركيه و روسيه كه از طريق گاز طبيعي توسعه يافته بود در بخش گردشگري نيز به مرحله مهمي رسيد. تركيه به عنوان يك مركز گردشگري براي روسها تبديل شد.
روابط اقتصادي با چين نيز در چارچوب پروژه چيني «كمربند و جاده» در حال توسعه است. با سفرهاي متقابل قطارهاي باري بين استانبول و پكن، كالاهاي تركيه و چين ظرف مدت زمان كوتاه در بين دو كشور انتقال داده ميشوند. اين مسير فاصله را كوتاه كرده و دوستي و همكاري بين دو كشور را افزايش ميدهد. درباره مساله سوريه با ايران نيز روند نشست آستانه آغاز شد. با گسترش همكاريهاي منطقهاي روند حل و فصل مسائل منطقهاي آغاز شد. سازمان همكاري شانگهاي به يك گزينه تبديل شد. تجارت با ارزيهاي محلي افزايش يافت. با ليبي قرارداد صلاحيت حوزه دريايي امضا و روند بهبود روابط با مصر آغاز شد.
سياست آنكارا در پاكسازي نهادها و سازمانهاي دولتي از اعضا و وابستگان جنبش «فتحالله گولن» اپوزيسيون امريكانشين دولت تركيه عليرغم شيوع گسترده ويروس «كوويد19» در اين كشور، ادامه دارد. آنكارا سازمان گولن را (كه به گفته دولتمردان اين كشور، اعضاي آن در بيشتر نهادها و سازمانهاي دولتي تركيه نفوذ كرده بودند) تروريست و عامل كودتاي نافرجام 15 جولاي 2016 ميداند. در جريان اين كودتا 251 نفر كشته و بيش از دو هزار نفر زخمي شدند.