گره تحريم در گيرودار انتقال قدرت

«مصوبه يازدهم آذرماه سال گذشته مجلس دست و پاي دولت را در رفع تحريم بست.» اين را حسن روحاني پيش از ظهر ديروز و در شرايطي گفت كه طي روزها و هفته‌هاي گذشته نيز بر اين نكته انگشت گذاشته و تلويحا تاكيد كرده بود كه از مصوبه آذرماه 99 مجلس يكدست اصولگراي يازدهم ناراضي و ناخرسند است. جالب آنكه حدود 24 ساعت پيش از آنكه رييس‌جمهوري براي چندمين‌بار گلايه خود از مجلس و مصوبه‌اي كه همان زمان به مصوبه «ضدبرجامي» معروف شد را رسانه‌اي كند، مجتبي ذوالنوري يعني همان كسي كه رياست كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس را در آن مقطع زماني خاص - يعني آذرماه 99- برعهده داشت، نه‌تنها ديپلماسي دولت حسن روحاني را «ديپلماسي التماس» توصيف كرده و گفته بود كه «پالس‌هايي كه ازسوي دولت فعلي داده مي‌شد، مانع امتيازگيري در برجام شد»، بلكه مشخصا همين گلايه‌هاي حسن روحاني را هدف قرار داده و در انتقاد و رد آن، گفته بود: «بنده به ملت ايران مي‌گويم كه بعد از انتخابات امريكا تا الان، تنها فردي كه مانع رفع تحريم‌ها شد، خود آقاي روحاني است!» اين نماينده نزديك به جبهه پايداري قم در مجلس كه با خبرگزاري تسنيم گفت‌وگو مي‌كرد، در توجيه ادعايش، اين‌طور استدلال كرده‌ بود كه آنچه «موضوع التماس و سازش در ديپلماسي دولت» مي‌خواند، «باعث عدم لغو تحريم‌ها شد» و مدعي شده بود: «اگر فردي الفباي مسائل سياسي را بداند، به‌خوبي مي‌داند كه شخص رييس‌جمهور باعث عدم لغو تحريم‌هاست.»
اين حملات كه البته بي‌راه نيست اگر بگوييم از همان روزهاي دولت يازدهم و رياست‌جمهوري حسن روحاني كليد خورد، در روزهاي گذشته و در شرايطي كه چند صباحي بيشتر تا پايان عمر 8 ساله دولت روحاني نمانده، با قدرت و شدت بيشتري دنبال شده و همين ديروز هم سيد احمد خاتمي، عضو فقهاي شوراي نگهبان و يكي از اعضاي مجلس خبرگان رهبري در سخناني كه ازقضا آن را هم خبرگزاري اصولگراي تسنيم منتشر كرده، با نگاهي بسيارنزديك و شبيه به ذوالنوري نسبت ‌به دولت و مشخصا عملكرد دولت در حوزه سياست خارجي و ديپلماسي، در شرايطي كه از محرم و فرهنگ عاشورا مي‌گفت، «ذلت‌پذيري» را «ضد فرهنگ عاشورا» عنوان كرد و گفت: «ذلت‌پذيري يعني اينكه همه مسائل كشور را به مذاكره با امريكا ربط دهند؛ حتي آب خوردن را به مذاكره با امريكا ربط مي‌دهند؛ اين فرهنگ كاملا با فرهنگ شهادت متضاد است.» او گفت: «رسانه‌ها و روزنامه‌هاي حامي آنها مدعي شدند اگر مذاكرات انجام شود، تحريم‌ها برداشته مي‌شود و نفس راحتي مي‌كشيم ولي پس از 8 سال ديديم كه نه‌تنها تحريم‌ها برداشته نشد، بلكه به مصيبت مردم افزوده شد.» خطيب موقت نماز جمعه تهران اما به همين ميزان بسنده نكرد و خطاب به دولت گفت: «اعتراف كنيد كه ناكام بوديد و اعتراف كنيد كه اين كار را خودتان كرديد و اينقدر تقصيرها را گردن اين و آن نيندازيد.»
حسن روحاني اما ديروز به جز آن جمله و در توضيح آن، ابتدا شرايط كشور را در دوران پيش از آغاز به ‌كار دولت يازدهم و همچنين بازه زماني 8 ساله دولت يازدهم و دوازدهم تشريح كرد و بر اين اساس سعي كرد با عدد و رقم اثبات كند روند مثبت دولت يازدهم در حوزه اقتصاد كه تا پيش از خروج امريكا از برجام در ماه‌هاي نخست سال 97 ادامه داشت، تنها پس از اين تصميم نامتعارف دونالد ترامپ تغيير كرد و گفت: «از مديران و اقتصاددانان خواهش مي‌كنم كه شرايط اقتصادي سال ۹۷ به بعد را بر مبناي واقعيت‌هاي موجود براي مردم تشريح كنند؛ حوادثي كه پس از اين سال اتفاق افتاد ارتباطي به دولت نداشت؛ چرا كه دولت بر مبناي روال گذشته خود پيش مي‌رفت و چنانچه جنگ اقتصادي سال ۹۷ و كرونا نبود، همين روند ادامه پيدا مي‌كرد و براساس محاسباتي كه اقتصاددانان انجام دادند امروز قيمت دلار حدود ۵ هزار تومان بود.» رييس‌جمهوري با بيان اينكه اگر 2 كار در اين مدت انجام شده بود، اوايل ۱۴۰۰ شرايط بهتري داشتيم، عنوان كرد: «اگر دست و پاي ما را نمي‌بستند، قطعا در پايان سال ۹۹ مي‌توانستيم در روند مذاكرات تحريم را ‌برداريم، توافق بين ما و ۱+۵ در وين كاملا روشن و اسناد آن موجود و مشخص است كه آنها و ما حاضر بوديم كه اقداماتي انجام دهيم اما مصوبه‌اي كه در مجلس گذرانده شد، نگذاشت ما كار خود را انجام دهيم.» روحاني در تشريح اقدام دوم به بحث FATF اشاره كرد و گفت: «در اين زمينه دولت و وزارت اقتصاد كار خود را انجام داده بود و مجلس (دوره قبل) و شوراي نگهبان نيز كمك كرده بودند اما يك جاي ديگري براي ما مشكل درست كرد و هنوز هم مشكل ادامه دارد.» حالا در شرايطي كه هنوز دو لايحه بلاتكليف از لوايح چهارگانه مربوط به FATF در مجمع تشخيص مصلحت نظام ناروشن است، دولت به پايان راه مي‌رسد و بايد ديد سرنوشت اين لوايح در دولت سيزدهم چه خواهد شد.