همه روزهاي شلوغ رييس‌جمهور
نعمت احمدي
با انجام مراسم تنفيذ و سپس تحليف حكم رياست‌جمهوري، هم‌اكنون آقاي سيد ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور ايران است اما هنوز كابينه دولت جديد تشكيل نشده است و وزراي فعلي تا معرفي وزراي جديد و اخذ راي اعتماد كماكان در پست‌هاي وزارتي خود مستقر هستند، رياست هيات وزيران در غياب رييس‌جمهور برعهده معاون اول است كه معاون اول رييس‌جمهور معرفي شد و از امروز آقاي مخبر به جاي آقاي جهانگيري رياست كابينه را برعهده دارند زيرا برابر اصل 124 قانون اساسي، رييس‌جمهور مي‌تواند براي انجام وظايف قانوني خود معاوناني داشته باشد، معاون اول رييس‌جمهور با موافقت وي اداره هيات وزيران و مسووليت هماهنگي ساير معاونت‌ها را بر عهده دارد، معاونين رييس‌جمهور نياز به راي اعتماد مجلس ندارند و به همين اعتبار آقاي دكتر مخبر قانونا رياست هيات وزيران را برعهده دارند، رييس‌جمهور برابر ماده 204 آيين‌نامه داخلي مجلس ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحليف، كتبا اسامي هيات وزيران را به همراه شرح حال هريك از وزيران و برنامه دولت را تسليم مجلس مي‌نمايد و مجلس نيز برابر ماده 205 آيين‌نامه داخلي مجلس يك هفته پس از معرفي دولت، براي بحث و بررسي خط مشي و اصول كلي برنامه دولت و اخذ راي اعتماد براي هيات وزيران جلسات مجلس به‌طور متوالي تشكيل مي‌گردد و به بررسي برنامه هر يك از وزرا مي‌پردازد. اگر مجلس به يك يا چند وزير راي اعتماد نداد، رييس‌جمهور موظف است با رعايت اصل 135 قانون اساسي حداكثر قبل از سه ماه فرد يا فرد ديگري را براي اخذ راي به مجلس معرفي نمايد، ظرف اين هفته بايد وضع كابينه روشن بشود و اگر نصف اعضاي كابينه از مجلس راي اعتماد گرفتند، كابينه جديد قانونا اداره كشور را بر عهده مي‌گيرد. متاسفانه در گذشته نوعي ناهماهنگي بين وزرا را در اداره كشور مشاهده مي‌كرديم. علت اين ناهماهنگي‌ها را بايد نبود حزب و برنامه حزبي و انتخاب وزيران از بين اعضاي احزاب دانست مثلا وزراي اقتصادي در وزارتخانه‌هاي مختلفي كه وجهه اقتصادي آنان در تركيب كابينه مشخص است هر وزير براي خود برنامه‌اي دارد و ديده شده كه وزيري مثلا در پست وزارت صمت در شرف استيضاح قرار مي‌گيرد اما همين وزير با استعفا از پست وزارت صنعت، معدن و تجارت به وزارت رفاه كار و امور اجتماعي منصوب شده و همين مجلسي كه درصدد استيضاح وزير صنعت بوده به وزارت رفاه او راي اعتماد مي‌دهد. اما اگر وزرا با برنامه حزبي معرفي مي‌شدند شخص وزير با توجه به نگاه حزبي خود برنامه حزب را پيش مي‌برد و رييس‌جمهور هم با توجه به برنامه حزب وزير مورد نظر را انتخاب مي‌كرد. ظاهرا قرار بود با يك دست شدن سه قوه، بار اختلافات بين قوا كم شود و انرژي سه قوه در جهت پيشبرد اهداف مشترك به كار برده شود البته پست‌ها و مشاغلي هستند كه در تركيب كابينه قرار نمي‌گيرند اما نقش موثري در اداره كشور دارند مثلا پست شهرداري تهران، هر چند شهردار عضو كابينه نيست اما از زمان آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، شهردار تهران در جلسات كابينه شركت مي‌كرد هر چند در دوره‌هايي وقفه‌اي پيش آمد و شهردار تهران به هر علت در هيات دولت شركت نمي‌كرد. انتخاب آقاي عليرضا زاكاني به عنوان شهردار تهران و اينكه در كابينه آقاي رييسي، شهردار تهران هم شركت خواهد كرد يا نه – بايد صبر كرد، اما رابطه آقاي زاكاني با آقاي رييسي و حرف‌شنوي آقاي زاكاني از رييس‌جمهور نشانگر اين است كه در جلسات كابينه آقاي رييسي، حتما شهردار تهران حضور خواهند داشت. كليپي از آقاي زاكاني موجود است كه رياست مركز پژوهش‌هاي مجلس را كاري مهم و مورد علاقه خود معرفي مي‌كند و به صراحت اعلام مي‌دارد كار در مركز پژوهش‌هاي مجلس را بر هر كاري ترجيح مي‌دهد. اما سياست است و صدها چهره دارد، نقل قول ديگري از آقاي زاكاني در فضاي مجازي موجود است كه حضور خود در پست شهرداري تهران را با توصيه رييس‌جمهور مي‌داند هر چند از علاقه خود به حضور در كابينه ياد مي‌كند اما پذيرش پست شهرداري تهران را بنا به توصيه آقاي رييسي مي‌داند. اميد آن است 18 نفر از اعضاي 21 نفره شوراي شهر تهران كه به شهرداري آقاي زاكاني راي دادند، مصداق فايل صوتي آقاي مهدي چمران نباشند كه - عده‌اي را مي‌ترسانند و تهديدشان مي‌كنند. همين حالا كه راي مخفي هم بوده تهديدشان كردند كه راي ندهيد چنين مي‌كنيم.... پست وزارت در ايران از مهم‌ترين پست‌هاست.
هر يك از وزيران مسوول وظايف خاص خويش در برابر رييس‌جمهور و مجلس است و در اموري كه به تصويب هيات وزيران مي‌رسد مسوول اعمال ديگران نيز هستند، رييس‌جمهور علاوه بر تعيين معاونين خود و وزرا كه نياز به راي اعتماد مجلس دارد پست‌هاي متعدد ديگري را هم بايد تعيين جانشين بكند. برابر اصل 128 قانون اساسي، سفيران به پيشنهاد وزير امور خارجه و تصويب رييس‌جمهور تعيين مي‌شوند يعني بعد از معرفي وزير امور خارجه و اخذ راي اعتماد از مجلس، وزير امور خارجه سفيران ايران در كشورهاي مختلف را پيشنهاد و رييس‌جمهور در صورتي كه با پيشنهاد وزير امور خارجه موافق باشد، استوارنامه سفيران را امضا مي‌كند، پست‌هاي حساس بانك مركزي، سازمان برنامه و بودجه، سازمان محيط زيست و ديگر پست‌هايي كه رييس‌جمهور بايد مسوولان اين پست‌ها را تعيين كند مهم‌ترين تصميماتي است كه رييس‌جمهور اين روزها بايد اتخاذ كند، از طرفي خالي شدن پست افرادي كه پست و منصب جديد مي‌گيرند هم از موارد قابل توجه است. مثلا آقاي مخبر مسوول ستاد اجرايي فرمان حضرت امام بود سازماني كه در سال 1368 به فرمان حضرت امام تاسيس شد و از سال 1386 رياست اين ستاد بر عهده آقاي مخبر بود، رياست آقاي مخبر بر ستاد اجرايي باعث رونق و گسترش فعاليت اين ستاد شد رويكرد ستاد در دوره رياست آقاي مخبر گسترش يافت دو ماه پس از رياست آقاي مخبر بر ستاد اجرايي، بنياد بركت كه در زمينه‌هاي مختلف منجمله اشتغال‌زايي و عمراني فعاليت مي‌كند كار خود را آغاز كرد. با ورود ويروس كرونا به كشور نام بنياد بركت بيشتر بر سر زبان‌ها افتاد و توليد واكسن بركت هم در كارنامه اين بنياد ثبت گرديد. بخش اقتصادي ستاد اجرايي مركب از گروه‌هاي مختلف اقتصادي مانند گروه اقتصاد مفيد كه در حوزه‌هاي اقتصادي و نفتي فعال است يا گروه توسعه اقتصادي تدبير كه بازوي درآمدزايي ستاد در قالب بخش خصوصي مي‌باشد يا بنياد 15 خرداد و شركت‌هاي تابعه، گروه صنعتي سنتا با نماد فپنتا در تالار بورس يا گروه توسعه انرژي تدبير كه سهامدار اصلي شركت‌هاي مختلفي مانند نفت پارس، شركت بهمن گنو، شركت توسعه صنعت نفت و گاز پرشيا، شركت توليدات پتروشيمي قائد بصير، شركت حفاري شمال، شركت توسعه حفاري تدبير، شركت مهندسي ري نيرو، شركت توليد نيروي برق آبادان، شركت شيميايي مديران شيمي، شركت پالايش پارسيان تدبير، شركت پارس بازرگان، شركت گسترش الكترونيك مبين ايران كه سهامدار شركت‌هاي مختلفي مي‌باشد يا شركت‌هاي زير مجموعه بنياد بركت در امور دارويي مانند گروه دارويي سبحان و ايران دارو يا گروه توسعه ساختمان تدبير كه از چندين شركت مهم مانند شركت توسعه و عمران اميد و رويال ساختمان آريا و ده‌ها شركت ساختماني – ديگر تشكيل شده است گوشه‌اي از فعاليت‌هاي ستاد اجرايي فرمان حضرت امام است كه ظرف 14 سالي كه آقاي دكتر مخبر رياست ستاد اجرايي را برعهده داشتند در سايه مديريت ايشان به رشد و شكوفايي رسيده است كه امروزه مي‌تواند در عرصه‌هاي مختلف ورود و فعاليت نمايد، آيا با رفتن آقاي مخبر چرخ ستاد اجرايي به همين سرعت و دقت مي‌چرخد. اوايل جناب مخبر به درستي جايگاه مديريت ستاد اجرايي را ارجح بر هر شغل دانستند اما ظاهرا زور آقاي رييسي چربيد و آقاي مخبر را به معاونت اولي برگزيد. بايد منتظر ماند كه چه كسي رييس ستاد اجرايي خواهد شد. آيا رقيب دولت يا رفيق و يار دولت خواهد بود؟ اين روزها، رييس‌جمهور منتخب شلوغ‌ترين ايام را پشت سر مي‌گذارد و هر انتخاب ايشان در آينده دولت تاثيرگذار خواهد بود. مانند چه كسي رييس بانك مركزي خواهد شد و چه كسي سكان تالار بورس را در دست خواهد گرفت. تالار بورسي كه با تشويق آقاي روحاني ملجا و پناهگاه سرمايه‌هاي اندك مردم عادي شد و با تاسف چاه ويلي گرديد كه همه اندوخته‌ها را بلعيد و بسياري را خاكسترنشين كرد. اين روزهاي شلوغ رييس‌جمهور آيينه تمام‌نماي تعيين سرنوشت مردم در چهار سال آينده است.