وزارتخانه‌هاي علوم و آموزش و پرورش تحويل داده شدند
يك وزير و يك سرپرست: آغاز دوران جديد
گروه اجتماعي
كار دو وزارتخانه اصلي حوزه آموزش كشور رسما به دولت جديد سپرده شد؛ وزارت علوم به محمدعلي زلفي‌گل، وزير تازه و وزارت آموزش و پرورش به عليرضا كاظمي، سرپرستي كه تا پيش از اين معاون وزير پيشين بود.
صبح روز شنبه، كارمندان وزارت علوم در طبقه همكف و سالن ورودي ساختمان جمع شدند تا به سخنراني وزير تازه گوش كنند. بعد هم وزير به سمت اتاق كار تازه‌اش هدايت شد تا به جاي منصور غلامي، صندلي وزارتخانه علوم، تحقيقات و فناوري را تحويل بگيرد. زلفي‌گل كه همزمان با روز كارمند براي كاركنان وزارت علوم سخنراني مي‌كرد در نخستين روز كار پس از قدرداني از آنچه غلامي پيش از او انجام داده است، خطاب به حاضران گفت: «بايد ياد بگيريم يك برنامه زمان‌بندي شده براي هر ارباب رجوع تعيين كنيم و در اولين فرصت كار مردم را راه بيندازيم. از هم‌اكنون بايد حواس‌مان باشد كه براي كارها يك برنامه زماني داشته باشيم تا مردم در كمترين زمان كارشان انجام شود.» او با اشاره به فرهنگ غلط عدم پيگيري به‌موقع نامه‌ها و درخواست‌هاي مردمي در نظام اداري گفت: «زين پس نبايد اين‌طور باشد. اينها حق‌الناس است و تا حد توانم اين موارد را پيگيري خواهم كرد.» مركز اطلاع‌رساني وزارت علوم به نقل از زلفي‌گل نوشته است: «براي ارتقا و جايگاه ياوران علمي حتما تلاش مي‌كنم تا آن عِرق سازماني افزايش پيدا كند. در دولت مردمي، آقاي دكتر رييسي، سيد محرومان است، پس به اين موضوع بايد رسيدگي شود. ما بايد ارباب رجوع را محترم بدانيم. وزارت علوم سه ركن اصلي دارد كه اصلي‌ترين آن دانشجو است. اگر دانشجو نباشد، دانشگاه و وزارت علوم معنا پيدا نمي‌كند. ركن‌هاي ديگر ياوران علمي و اعضاي هيات علمي هستند.»
پس از استقبال كاركنان از رييس تازه، نوبت به خبرنگاران رسيد كه درخصوص برنامه‌هاي پيش‌روي وزارت علوم بپرسند. يكي از مهم‌ترين سوالات و البته پرتكرارترين آنها نحوه ورود به سال تحصيلي تازه است. زلفي‌گل در جمع خبرنگاران گفت: «وزارت علوم در اين زمينه تابع دستورات ستاد ملي مقابله با كروناست. با باز شدن دانشگاه‌ها سعي مي‌كنيم از تجربيات دوران كرونا به عنوان بسته تكميلي آموزش استفاده كنيم.» بنا بر توضيحات وزير علوم، تجربيات دانشگاه‌ها در دوره‌اي كه گذشت مي‌تواند سنگ‌بناي شيوه ديگري از نگاه به مفاهيم تدريس و آموزش و پژوهش در بدنه آكادمي باشد. او در بخشي از صحبت‌هايش توضيح داد: « به عنوان مثال وقتي استادان به صورت حضوري در دانشگاه‌ها تدريس مي‌كنند، سيستم سنجشي و انگيزشي ايجاد مي‌كنيم كه استاد به صورت آفلاين و مجازي هم بتواند آموزش خود را دراختيار دانشجوياني كه حضور ندارند، قرار دهد. آموزش‌هاي دوران كرونا نشان داد كه مي‌توان از تجربيات ساير استادان دانشگاه‌ها براي آموزش‌ها و سمينارهاي مهم استفاده كرد. همچنين از تجربيات دوران كرونا مي‌توان در راستاي ديپلماسي علمي و برگزاري مجازي سمينارها و تعاملات بين‌المللي بهره برد به‌طوري كه دانشمندان دنيا به صورت غيرحضوري در اين تعاملات شركت كنند.» او معتقد است كه در بسياري از موارد نياز نيست استاد براي داوري مسيري را طي كند و به صورت حضوري در گردهمايي‌هاي علمي شركت كند چون اين امكان به صورت مجازي فراهم شده است: «به عنوان مثال وقتي استادان به صورت حضوري در دانشگاه‌ها تدريس مي‌كنند، سيستم سنجشي و انگيزشي ايجاد مي‌كنيم كه استاد به صورت آفلاين و مجازي هم بتواند آموزش خود را دراختيار دانشجوياني كه حضور ندارند، قرار بدهد.»
وزير علوم در پاسخ به اين سوال كه فوري‌ترين برنامه‌اي كه در دستور كاري خود از امروز داريد، چيست؟ گفت: «دانشگاه‌هاي ما مستقل هستند و مجلس اجازه داده كه هيات امنا داشته باشند و با توجه به مقررات دانشگاه و سليقه خود، قوانين خاص دانشگاه خود را تصويب كنند. نكته‌اي كه مغفول مانده نقش نظارتي هيات امناست كه سعي مي‌كنيم آن را احصا و براي افزايش بهره‌وري در آموزش و پژوهش از آن استفاده كنيم.»
عليرضا منادي، رييس كميسيون آموزش مجلس شوراي اسلامي كه در مراسم تحويل مسند وزارت علوم به محمد زلفي‌گل شركت كرده بود در بخشي از مراسم ديروز گفت: «كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس تلاش كرد زنجيره علمي كشور از بين افرادي باشد كه با كمك آنها بتوانيم علم را به جايگاه والا برسانيم. اين موضوع در وزارت آموزش و پرورش به نتيجه نرسيد. كميسيون آموزش مجلس اگر تصميم به تاييد زلفي‌گل به عنوان وزير علوم گرفت و مجلس نيز از آن حمايت كرد، در حالي بود كه اكثر دانشمندان از هر طيف سياسي در تماس با ما صلاحيت زلفي‌گل را تاييد كردند. بررسي بسياري در صلاحيت او صورت گرفت و به لطف خدا شخصيت علمي، پژوهشي و اجرايي بر مسند وزارت علوم تكيه زد. ما به زلفي‌گل اميدوار هستيم مجلس در خدمت وزارت علوم قرار دارد. علم جايگاه ۱5-۱4 دارد انتظار داريم جايگاه آن بهبود يابد.»
اولين اولويت: سال تحصيلي جديد
آموزش و پرورش در مراسمي جمع‌وجورتر و با حضور وزير پيشين اين وزارتخانه به دست سرپرستش در دولت جديد سپرده شد. روز جمعه بود كه محسن حاجي‌ميرزايي كار را به معاون سابقش عليرضا كاظمي سپرد و از وزارت خداحافظي كرد تا شنبه آموزش و پرورش كارش را با سرپرستش آغاز كند. در اين جلسه كه در وزارت آموزش و پرورش برگزار شد، سرپرست وزارت آموزش و پرورش گفت: «مهم‌ترين استراتژي‌هاي وزارت آموزش و پرورش، بازگشايي مدارس و آغاز بي‌دغدغه سال تحصيلي در مهرماه است.»
به گزارش مركز اطلاع‌رساني و روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش، صبح روزگذشته عليرضا كاظمي در اولين جلسه خود به عنوان سرپرست وزارت آموزش و پرورش، با قدرداني ويژه از زحمات دكتر حاجي‌ميرزايي در طول سكانداري وزارت آموزش و پرورش اظهار كرد: اميدوارم بتوانم با كمك همكاران اين امانت را به خوبي آنچه دكتر حاجي‌ميرزايي امانتداري كردند، نگه داشته و در انتهاي مسير به نحو مطلوبي تحويل دهم.
كاظمي با اشاره به اينكه حساس‌ترين زمان در طول برنامه‌هاي يك‌ساله آموزش و پرورش، زمان بازگشايي مدارس است، تصريح كرد: زندگي و مسووليت در فضاي تعليم و تربيت، بسيار با ارزش است ولي در كنار تمام ارزش‌ها، داراي خطرات جدي و مضاعفي است كه با توجه به شرايط امروز آموزش و پرورش و سختي‌هاي موجود كار در اين دستگاه، نياز به تلاش و توجه جدي و پيگيري‌هاي مستمر در رسيدن به هدف دارد.
او افزود: بازگشايي مدارس به عنوان يك پروژه عظيم و بزرگ در آموزش و پرورش به شمار مي‌آيد كه كيفيت و چگونگي انجام آن، نماد مديريت در نظام تعليم و تربيت بوده و بايد مورد توجه و عنايت خاص قرار گيرد. سرپرست وزارت آموزش و پرورش، «ايجاد آرامش در آغاز سال تحصيلي جديد» را از انتظارات معقول جامعه فرهنگيان دانست و بيان كرد: از تمام همكاران در مجموعه آموزش و پرورش تقاضا دارم، بدون وقفه كارها را با جديت در كنار هم دنبال كنند تا بتوانيم در اين فرصت باقيمانده، مجموعه آموزش و پرورش را سربلند كرده و آغاز آرام و بانشاطي را براي سال تحصيلي جديد داشته باشيم، چراكه يكي از مهم‌ترين استراتژي‌هاي ما، «بازگشايي مدارس» و «آغاز سال تحصيلي» و «شروع مهرماهي» بدون دغدغه است.
كاظمي معتقد است كه 4 نكته مهم و اساسي در دستگاه تعليم و تربيت وجود دارد كه براي شروعي آرام در بازگشايي مدارس، بايد مورد توجه و عنايت خاص قرار گيرد: « نكته اول: «ساماندهي و سازماندهي نيروي انساني» است كه تاكنون، بسياري از مقدمات و برنامه‌ريزي‌هاي آن، در معاونت برنامه‌ريزي و توسعه منابع انجام شده است ولي باز هم با توجه به گستردگي اين بخش، نياز به پيگيري‌هاي مستمر دارد. نكته دوم: «زيرساخت‌هاي لازم براي استمرار آموزش در فضاي مجازي و شبكه شاد» است. همه ما مي‌دانيم كه تقريبا اتكاي نظام تعليم و تربيت، به ايجاد اين زيرساخت است. راه‌اندازي «شاد» كار بسيار فوق‌العاده‌اي در نظام جمهوري اسلامي ايران بوده و از جمله دستاوردهاي مهم اين نظام، در ايام كروناست كه بايد مسووليت آن را به يك فرد مشخص بسپاريم و همه كمك كنيم تا «شبكه شاد»، بهتر از سال قبل به استمرار آموزش كمك كند. نكته سوم؛ در آغاز سال تحصيلي، «نظارت و كنترل بر پروژه مهر» است. بايد با نظارت و پيگيري‌هاي دقيق و براساس مستندات و گزارش‌هاي واقعي بدانيم كه پروژه، چقدر پيشرفت داشته و چگونه مسير پيشرفت را طي خواهد كرد؟ و براي نظارت دقيق بر پروژه، ضروري است نظارت‌ها را به صورت ميداني دنبال كنيم و با شبكه‌سازي تا كف مدرسه، چالش‌هاي اساسي را پيدا كرده و آنها را در استان‌ها پيگيري كنيم تا به حصول نتيجه منجر شود. در اين مسير لازم است يك «بسته فرهنگي» تهيه و به استان‌ها ارسال شود.
نكته بعدي در آغاز مهري آرام و بدون دغدغه، توجه به «معيشت و منزلت فرهنگيان» است كه خوشبختانه در دوره وزارت دكتر حاجي‌ميرزايي، توانستيم توفيقات بزرگي در اين مسير كسب كنيم، ولي با همه اينها پيگيري مطالبات فرهنگيان را در بخش «پاداش بازنشستگان»، «فوق‌العاده ويژه» و «طرح رتبه‌بندي معلمان» بايد پيگير شويم تا به نتيجه مطلوب برسيم. نكته آخر در بحث بازگشايي مدارس، اقداماتي است كه بايد در حوزه آماده‌سازي مدارس و فضا از دو منظر «سلامت دانش‌آموزان» و «نوسازي و آماده‌سازي فضاي مناسب در مدارس» انجام شود.
هرچند كار در حوزه آموزش در دولت جديد آغاز شد اما حالا معلمان چشم‌انتظار و دل‌نگران هستند كه چه سرنوشتي در انتظار اين وزارتخانه است. حسين باغگلي تنها گزينه پيشنهادي ابراهيم رييسي بود كه نتوانست از مجلس همسو با دولت راي اعتماد بگيرد و حتي معرفي او هم باعث نگراني بسياري از فعالان و تشكل‌هاي صنفي درخصوص نوع نگاه به آموزش و پرورش در دولت سيزدهم شده است. سايت سخن معلم به نقل از محمد داوري، سخنگوي سازمان معلمان در اين خصوص نوشته است: «وظيفه ما
در راستاي مطالبه‌گري باز هم مطالبه يك وزير به نسبت كارآمد است حتي در دولت‌هاي خاتمي و روحاني هم ما هميشه اين مطالبه را داشتيم. در آن دولت‌ها هم نقدها و مخالفت‌ها و حمايت‌هاي جدي داشتيم ولي انتظارات ما بيشتر بود، چون دولت‌ها را همسو مي‌دانستيم كه متاسفانه روحاني به ويژه در دوره دوم به گونه‌اي عمل كرد كه ديگر نمي‌شود گفت همسو.اما در دوره ابراهيم رييسي با همان نگرش واقع‌گرايانه انتظار زيادي نداريم اما به‌شدت نگران اين نگاه تنزل‌آميز ايشان به حوزه آموزش و پرورش هستيم كه با معرفي باغگلي نمايان شد. اميدواريم ايشان پيام كارشناسان و صاحب‌نظران نه منفعت‌طلبان و مافياي تجارت آموزشي را دريافت كرده باشد لذا در ادامه مطالبه‌گري خود تلاش داريم به تنهايي يا با مشاركت ساير تشكل‌ها در قالب نامه سرگشاده يا بيانيه يا ديدار و فعاليت رسانه‌اي در انتخاب گزينه مناسب نقش خود را ايفا كنيم.»