انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها در يك بيانيه تحليلي مطرح كرد
هشدارها و پيشنهادهايي براي
فرداي افغانستان
حدود يك ماهي از آغاز تحولات اخير افغانستان مي‌گذرد و طي اين مدت چندين حزب و تشكل سياسي-مذهبي اصلاح‌طلب با انتشار بيانيه يا اظهارنظر دبيركل، سخنگو يا ديگر اعضاي ارشدشان به اين حوادث تلخ در كشور همسايه شرقي واكنش نشان داده‌اند، حالا انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها نيز در يك بيانيه تحليلي و مفصل به تحولات اخير افغانستان پرداخته است. اين تشكل سياسي- دانشگاهي منتسب به جريان اصلاحات در متن اين بيانيه، با اشاره به بازه زماني حدودا يك ماهه از آنچه «رهاسازي افغانستان توسط حكومت مركزي و قدرت‌هاي خارجي پشتوانه آن و درواقع تسليم و واگذاري اين كشور به گروه طالبان و اعلام موجوديت امارت اسلامي افغانستان» عنوان كرده، از «رخدادها و دگرساني‌هاي در حال وقوع در اين كشور همسايه شرقي» مي‌گويد كه «يادآور ضرورت پايبندي نظام سياسي در حال شكل‌گيري به تعهدات بين‌المللي است.» تعهداتي كه انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها تاكيد دارد اگرچه مقام‌هاي طالبان به پايبندي خود در اجراي‌شان اذعان مي‌كنند اما «اخبار و گزارش‌هاي رسانه‌اي و مشاهدات عيني گواهان محلي در شهرها و مناطق مختلف افغانستان متاسفانه روايتگر تكوين روندها و وقوع حوداث و اتفاقاتي است كه عدم ساماندهي و مديريت خردمندانه آنها مي‌تواند در وهله نخست حقوق و آزادي‌ها و منافع ملت افغانستان از هر قوم و گروهي را به مخاطره انداخته و اين كشور را دستخوش كشمكش‌ها و تعارضات ويرانگر بي‌پايان سازد و در وهله بعد منافع و پيوندهاي مشترك دو ملت و منافع و امنيت ملي ايران را متاثر كند.» اين تشكل سياسي اصلاح‌طلب همچنين با اشاره به مصاديق اين رفتار و عملكرد طالبان، رخدادها و تحولات اخير افغانستان را «نيازمند توجه ويژه و تمهيد و به كارگيري ابتكارات هوشمندانه سياسي و ديپلماتيك از سوي دولت جمهوري اسلامي ايران به ويژه وزارت امور خارجه در رايزني و هماهنگي با ساير دولت‌هاي اثرگذار و نهادهاي بين‌المللي» خوانده و در 11 بند، پيشنهادهايي را مطرح كرده تا از سوي دولت جمهوري اسلامي مواجهه با مساله افغانستان لحاظ شود.
انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها بر اين اساس، با هشدار نسبت به «عدم تشكيل حكومت فراگير و همه‌شمولِ دربردارنده نمايندگان برگزيده و مورداعتماد تمام اقوام و گروه‌هاي اجتماعي عمده مناطق مختلف سراسر افغانستان»، از عواقب سياسي و حقوقي اين مهم گفته و آورده است: «بي‌اعتنايي به حق تعيين سرنوشت و تشكيل حكومت فراگير در عين حال مي‌تواند بسترساز كشمكش‌ها و درگيري‌هاي داخلي آشوب‌ساز و بي‌ثبات‌كننده در آينده شده و صلح و امنيت منطقه و به ويژه همسايگان را به خطر اندازد.» اين تشكل سياسي اصلاح‌طلب همچنين «استمرار وضعيت كنوني افغانستان» و «تداوم درگيري‌هاي مسلحانه و خونين در ولايت پنجشير» را زمينه‌ساز به خطر افتادن «صلح و امنيت بين‌المللي» دانسته و بر اين اساس، به دولت جمهوري اسلامي پيشنهاد داده است: «پس از انجام بررسي‌ها و رايزني‌هاي لازم به استناد بند يك ماده 35 منشور ملل متحد توجه شوراي امنيت را به وضعيت افغانستان جلب كند.» انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها در بند سوم اين بيانيه نيز با استناد به «پاره‌اي اخبار و گزارش‌هاي رسانه‌اي از جمله اعلام‌نظر سنتكام»، از مشاركت «نيروهاي نظامي يكي از همسايگان افغانستان در درگيري‌هاي مسلحانه در ولايت پنجشير از طريق انجام حملات هوايي عليه نيروهاي مقاومتِ مخالف امارت اسلامي طالبان» گفته و اين رفتار علاوه بر مغايرت و تعارضي كه با مفاد منشور سازمان ملل متحد دارد، به پيچيدگي بيشتر وضعيت دامن مي‌زند و در نتيجه پيشنهاد كرده كه «از طريق وزارت امورخارجه پيشنهاد ايجاد «منطقه پرواز ممنوع» در ولايت پنجشير در دستوركار شوراي امنيت قرار گيرد.» اين بيانيه همچنين با تاكيد بر «پيشينه حضور و فعاليت شماري از گروه‌ها و شبكه‌هاي تروريستي در افغانستان»، «مشاركت آنها در درگيري‌هاي مسلحانه در پنجشير» و «استقرار شمار قابل توجهي از اعضاي اين گروه‌ها در شمال افغانستان»، خواهان انتقال و اعلام ملاحظات و انتظارات مشروع جمهوري اسلامي ايران در اين باره به دستگاه مستقر قدرت در كابل و حاميان خارجي آنهاست. اين تشكل سياسي- دانشگاهي همچنين درحالي در بند پنجم بيانيه، معتقد است برخي اقدامات طالبان در پنجشير همچون «كشتار گروهي، ناپديدسازي اجباري، جابه‌جايي جمعيتي و كوچ اجباري، قطع دسترسي به غذا و دارو و تعرض به غيرنظاميان، ظن ارتكاب نسل‌كشي، جنايات عليه بشريت و جنايات جنگي از سوي نيروهاي مهاجم را تقويت مي‌كند» و بر اين اساس بر لزوم رايزني ديپلماتيك به منظور جلوگيري يا توقف اين اعمال تاكيد كرده كه در بند ششم بيانيه خود نيز نسبت به عواقب «قطع دسترسي به غذا و دارو» هشدار داده و خواستار انجام رايزني‌هاي لازم جهت «انتقال كمك‌هاي بشردوستانه به مردم گرفتار در منطقه پنجشير» شده است. اين تشكل سياسي اصلاح‌طلب كه در بندي ديگر از بيانيه تفصيلي خود درباره افغانستان، نسبت به خسارت‌هاي ناشي از تحولات اخير بر ميراث فرهنگي و تمدني اين كشور همسايه شرقي هشدار داده در بند هشتم به بحث پناهجويان پرداخته و خواستار فراهم آوردن «تمهيدات لازم براي ارايه حداقل خدمات و كمك‌هاي بشردوستانه تغذيه‌اي و بهداشتي در مبادي ورودي مرزهاي ايران با افغانستان براي پناهجويان» شده و همچنين تاكيد كرده كه با رعايت ضوابط و قواعد، «زمينه پذيرش پناهجوياني كه به استناد مدارك متقن با خطر جاني روبرو هستند، فراهم شود.» اين بيانيه همچنين ضمن هشدار نسبت به عواقب دخالت نظامي خارجي در تشديد شرايط نامساعد كنوني در پيشنهادي ديگر آورده است: «جمهوري اسلامي ايران از طريق ميانجيگري و گفت‌وگو با طرفين درگير يا طرح ابتكار برگزاري كنفرانس صلح با حضور بازيگران داخلي و بين‌المللي اثرگذار در راستاي برقراري آتش‌بس و حل‌و فصل مسالمت‌آميز و عادلانه مساله كوشش كند.» انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها همچنين در دهمين بند اين بيانيه، «شناسايي حكومت جديد افغانستان» را «موكول به پايبندي آن به حق تعيين سرنوشت همه اقوام و گروه‌هاي سازنده ملت افغانستان و التزام به ساير تعهدات و بنيان‌هاي هنجاري جامعه بين‌المللي» عنوان كرده و در سطور پاياني بند پاياني بيانيه نيز پيشنهاد كرده است: «يك كارگروه چند رشته‌اي و چند حوزه‌اي مركب از كارشناسان و آگاهان امور مختلف افغانستان در شوراي عالي امنيت ملي تشكيل شود تا با رصد و ارزيابي همه‌جانبه وضعيت پيش‌رو، پيشنهادهاي سياستي و مشاوره‌هاي تخصصي صيقل‌يافته و ساخته و پرداخته شده را به اولياي امور و تصميم‌گيرندگان ارايه كنند.»