معاون سازمان اطلاعات مركزي امريكا با سرپرست وزارت خارجه طالبان ديدار كرد
محرمانه‌هاي دوحه
شهاب شهسواري
مقام‌هاي ارشد دولت ايالات متحده امريكا و گروه شبه‌نظامي طالبان، براي نخستين‌بار به شكل علني از زمان سقوط كابل و سلطه طالبان بر افغانستان، مذاكرات رودررو با يكديگر را از سر گرفتند. نمايندگان سرويس جاسوسي دولت امريكا در دوحه قطر روز شنبه و يكشنبه در دوحه، پايتخت قطر با تعدادي از سران ارشد گروه طالبان گفت‌وگو كردند. جزييات دقيقي از دستور كار اين گفت‌وگوها منتشر نشده است و طرفين روايت متفاوتي از موضوعات مطرح شده در اين نشست به رسانه‌ها اطلاع داده‌اند. دوحه پايتخت قطر، از سه سال پيش و همزمان با انتصاب زلمي خليل‌زاد، به عنوان نماينده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور افغانستان، به محلي براي رايزني‌ها و هماهنگي‌هاي دولت امريكا با گروه شبه‌نظامي طالبان بدل شده است. يك‌سال و نيم پيش، خليل‌زاد و ملا عبدالغني برادر آخوند، از رهبران ارشد طالبان توافقنامه‌اي را امضا كردند كه بر اساس آن امريكا تمام نظاميان خود را از خاك افغانستان خارج كرد و در نتيجه اين خروج، سلطه بر سراسر خاك افغانستان را به طالبان سپرد. با اين حال، خليل‌زاد، ديپلمات افغان‌تبار امريكايي، غايب شاخص دور جديد مذاكرات امريكا با گروه شبه‌نظامي طالبان است. اين مذاكرات اين‌بار توسط مقام‌هاي سرويس جاسوسي و امنيتي امريكا مديريت مي‌شود.
بر اساس گزارش‌هايي كه در هنگام امضاي توافقنامه دوحه ميان زلمي خليل‌زاد و ملاعبدالغني برادر آخوند در حضور مايك پمپئو، وزير خارجه وقت امريكا منتشر شده بود، بخش‌هايي از اين توافق محرمانه مانده است و كسي از محتواي آن و تعهداتي كه دو طرف در مورد آينده افغانستان به يكديگر داده‌اند، اطلاعي ندارد. مقام‌هاي دولت پيشين افغانستان، وجود ضمايم محرمانه در توافق دوحه را تاييد كرده بودند. گمانه‌زني‌هايي در مورد باقي ماندن تعدادي از ماموران سازمان سيا در افغانستان به عنوان بخشي محرمانه از اين توافق براي مديريت و مهار گروه‌هاي تروريستي مطرح شده بود. با اين حال تاكنون طالبان و واشنگتن در خصوص محتواي بخش‌هاي محرمانه توافق دوحه كاملا سكوت كرده‌اند.
جاسوس‌ها و تروريست‌ها
بر اساس گزارش خبرگزاري‌ها هياتي بلندپايه از ايالات متحده امريكا به رياست ديويد كوهن، معاون سازمان اطلاعات مركزي امريكا (CIA) براي گفت‌وگو با مقام‌هاي گروه شبه‌نظامي طالبان به دوحه سفر كرده است و روز يكشنبه دو هيات با يكديگر ديدار و مذاكره كرده‌اند. تركيب هيات اعزامي از طرف واشنگتن براي گفت‌وگو با طالبان، نشان‌دهنده تغيير رويكرد امريكا در قبال افغانستان بعد از خروج نظاميان خارجي و سلطه گروه شبه‌نظامي طالبان بر سراسر اين كشور است.
پيش از اين ويليام برنز، رييس سازمان اطلاعات مركزي امريكا (CIA) يك هفته پيش از خروج كامل نظاميان خارجي از افغانستان به صورت محرمانه در كابل با ملاعبدالغني برادر، رهبر ارشد طالبان ديدار كرده بود، جزيياتي از اين ديدار منتشر نشده است. سازمان اطلاعات مركزي امريكا (CIA) از گذشته ارتباط بسيار نزديكي با گروه‌هاي افراط‌گرا و تروريست در جنوب افغانستان و شمال پاكستان دارد و در دوران اشغال افغانستان توسط شوروي، اين سازمان يكي از اصلي‌ترين تامين‌كنندگان مالي و تسليحاتي گروه‌هاي عرب-افغان و پشتون بود كه بعدها از ميان آنها القاعده و طالبان شكل گرفتند. بازگشت سازمان اطلاعات مركزي امريكا (CIA) به افغانستان و بر عهده گرفتن مسووليت مذاكرات با طالبان، باعث ترديد در مورد محتوا و هدف اين مذاكرات شده است. پيش از اين تحليلگران هشدار داده بودند كه دولت ايالات متحده امريكا از رشد و توسعه افراطي‌گري و تروريسم در افغانستان زير سايه حاكميت طالبان براي فشار به قدرت‌هاي رقيب از جمله روسيه و چين استقبال مي‌كند. رسانه‌هاي امريكايي به نقل از منابع آگاه در دولت امريكا ادعا كرده‌اند كه دليل واگذار شدن مذاكرات با طالبان از وزارت خارجه به سازمان اطلاعات مركزي (CIA) تاكيد بر اهميت موضوع مبارزه با تروريسم در افغانستان از طرف امريكاست.
روايت متناقض از دستور كار گفت‌وگوها
طالبان تعدادي از مقام‌هاي ارشد خود را براي مذاكره با طرف‌هاي امريكايي به دوحه اعزام كرده است كه از جمله آنها ملا اميرخان متقي، سرپرست وزارت خارجه امارت اسلامي افغانستان (دولت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان) است. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان روز شنبه به خبرنگاران گفته بود كه نشست ميان طرف‌ها از روز شنبه آغاز شده است و روز يكشنبه نيز ادامه پيدا خواهد كرد.طالبان و ايالات متحده امريكا، روايت متفاوتي از دستور كار دور جديد گفت‌وگوهاي دولت امريكا با گروه شبه‌نظامي حاكم بر افغانستان ارايه داده‌اند. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در كابل به خبرنگاران گفته است كه اين نشست‌ها در خصوص «كمك‌هاي بشردوستانه و استمرار ارتباطات دوجانبه» بوده است. سهيل شاهين، سخنگوي دفتر سياسي امارت اسلامي افغانستان (دولت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان) در دوحه نيز به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفته است: «موضوع گفت‌وگوها روابط دوجانبه و نحوه اجراي توافق دوحه است.» امير خان متقي، سرپرست وزارت خارجه امارت اسلامي افغانستان (دولت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان) به شبكه خبري الجزيره گفته است در ديدار روز يكشنبه موضوعاتي همچون «كمك‌هاي بشردوستانه، استمرار اجراي توافق دوحه» مطرح شده و هيات طالبان از امريكا خواسته است تا «توقيف دارايي‌هاي ارزي بانك مركزي افغانستان را متوقف كند و اجازه دسترسي اين گروه به دارايي‌هاي ارزي افغانستان در خارج از كشور داده شود.» سرپرست وزارت خارجه گروه شبه‌نظامي طالبان، همچنين گفته است كه در اين جلسه مقرر شد دولت ايالات متحده امريكا، مقاديري واكسن كرونا در اختيار افغانستان قرار دهد.
يك مقام ارشد وزارت خارجه امريكا كه مسووليت توجيه رسانه‌ها در خصوص مذاكرات با طالبان را بر عهده داشته است عبارات ثابتي را به رسانه‌هاي مختلف امريكايي گفته است. به گفته اين مقام امريكايي گفت‌وگوها در رابطه با «مسائل حياتي مرتبط با منافع ملي امريكا» است. وي تاكيد كرده است: «اين ديدارها به معناي رسميت بخشيدن يا پذيرش مشروعيت نيست.» وي در ادامه گفته است: «دولت امريكا به فشارها به طالبان براي رعايت حقوق تمام مردم افغانستان از جمله زنان و دختران، ادامه مي‌دهد.» يك مقام آگاه ديگر امريكايي به خبرگزاري رويترز گفته است كه مساله خروج شهروندان امريكايي، شهروندان خارجي داراي اقامت امريكا و افغان‌هاي آسيب‌پذير حايز شرايط براي ويزاي امريكا، از جمله دستور كارهاي اين نشست بود. به نوشته رويترز، مقام وزارت خارجه امريكا گفت: «استمرار خروج امن شهروندان امريكا و ديگر كشورهاي خارجي و افغان‌هايي كه تعهد خاصي به آنها داريم و خواستار ترك افغانستان هستند از كليدي‌ترين دستور كارهاي نشست است.» يك مقام آگاه ديگر امريكايي در گفت‌وگو با آسوشيتدپرس، موضوع تروريسم را از جمله دستور كارهاي اين نشست عنوان كرده است.
سرزمين امن براي تروريست‌ها
رسانه‌هاي امريكايي انتقال پرونده طالبان از وزارت خارجه به سازمان اطلاعات مركزي (CIA) را نشانه‌اي بر اهميت مساله مبارزه با تروريسم در رابطه با افغانستان مي‌دانند. نگراني از رشد و توسعه تروريسم و افراطي‌گري در افغانستان بعد از سلطه گروه شبه‌نظامي افراط‌گراي طالبان، در روزهاي اخير با انفجار انتحاري در مسجد شيعيان در ولايت قندوز كه به شهادت ده‌ها نمازگزار شيعه افغانستان انجاميد، افزايش يافته است. شاخه خراسان گروه تروريستي داعش، مسووليت اين حمله را بر عهده گرفته است و رهبران گروه شبه‌نظامي طالبان اين عمليات تروريستي را محكوم كرده‌اند. با اين حال، مقام‌هاي ارشد اين گروه گفته‌اند كه به تنهايي قادر به شكست دادن داعش هستند و نيازي به كمك خارجي براي مبارزه با اين گروه تروريستي ندارند.
سهيل شاهين، سخنگوي دفتر سياسي امارت اسلامي افغانستان (دولت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان) در گفت‌وگو با آسوشيتدپرس، هرگونه همكاري با ايالات متحده امريكا براي مبارزه با گروه داعش را رد كرده و گفته است: «ما به تنهايي مي‌توانيم مساله داعش را حل و فصل كنيم.» پيش از اين، ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در كابل گفته بود كه موجوديت گروه داعش در افغانستان را قبول ندارد و اقدامات اين گروه را مربوط به عده‌اي از افراد مي‌داند كه رويكرد داعش را پذيرفته‌اند و طالبان در حال شناسايي و از ميان برداشتن آنهاست.