بزرگ‌ترين موج خروج سهامداران خرد از بورس

روز گذشته بزرگ‌ترين موج خروج از بازار سرمايه طي مهرماه سال جاري رخ داد. بيش از 1200 ميليارد تومان پول حقيقي از بورس خارج شد. اين رقم بيشترين ميزان خروج پول از بورس در مهرماه است و موجب شد تا شاخص بورس با ريزش 38هزار واحدي مواجه شود. گفته مي‌شود كه بخش بزرگي از ريزش شاخص بورس را بايد به حساب خداحافظي رييس سازمان بورس در فضاي مجازي نوشت. محمدعلي دهقان دهنوي رييس سازمان بورس و اوراق بهادار با انتشار مطلبي در فضاي مجازي، پايان كار خود در اين سازمان را اعلام كرده و گفته است كه «احسان خاندوزي وزير اقتصاد پنجشنبه 8 مهر به من اطلاع داد برنامه تغيير تيم مديريتي سازمان بورس دارد، از همان روز پيگير هستم كه اين اتفاق زودتر بيفتد، حتي مصرّ بودم طبق برنامه، شوراي عالي بورس همين هفته تشكيل شود ولي امكان برگزاري فراهم نشد، اميد است هرچه زودتر اتفاق بيفتد. وي اضافه كرد: تغيير رييس سازمان بورس در انتهاي دوره 5ساله بايد يك امر عادي تلقي شده و نبايد اينقدر بدان پرداخته شود. بازار سرمايه هم آنقدر بزرگ شده كه اين رفت‌وآمدها بر آن تاثيري نداشته باشد، لذا از همه دوستان تقاضا دارم به اين حواشي نپردازند. همزمان با اين اظهارنظر، قيمت دلار نيز در بازار ريزشي شده و سيگنال مهمي به معامله‌گران بازار سرمايه مخابره كرد. اما برخي ديگر نيز اظهارات رييس‌جمهور درباره كسري بودجه دولت در سال جاري را دليل چنين ريزش سنگيني عنوان مي‌كنند. بخش بزرگي از اين كسري بودجه با فروش اوراق بدهي دولتي در بورس تامين مي‌شود. آن‌هم با نرخ سودي بالاتر از نرخ بهره بانك‌ها. گفته مي‌شود كه دولت 30 هزار ميليارد تومان از اين اوراق را در بورس عرضه كرده و سازمان بورس نيز چاره‌اي جز موافقت با اين اقدام نداشته است. ابراهيم رييسي رييس‌جمهور، سيزدهم خرداد سال جاري و در مبارزات انتخاباتي خود عنوان كرده بود كه «بورس جاي تامين كسري بودجه دولت نيست.» او گفته بود كه «حقوقي‌هاي بورس، حضورشان مثل بچه پولدار است و بايد كنترل مي‌شدند. بازار بورس رها نيست و كنترل‌شده است و مردم به كنترل دولت اعتماد كردند.» اما رييس مستعفي سازمان بورس متهم اصلي را بانك مركزي مي‌داند. دهقان دهنوي گفته است: «بايد به منشأ فروش اين اوراق بدهي توجه جدي شود. بخش اعظم فروش اوراق، ناشي از عمليات بازار باز بين بانك مركزي و بانك‌ها است كه ثبت آمار معاملات آن در بازار بدهي رخ مي‌دهد و به هيچ عنوان به معني فروش اوراق توسط دولت نيست. در واقع طي سه هفته اول مهرماه دولت هيچ فروش اوراقي در بازار نداشته است و براي هفته بعد هم برنامه فروش ندارد.» به هر حال هر كسي كه مقصر اتفاقات رخ داده در بورس باشد؛ اين سهامداران خرد هستند كه با زيان انباشته در حال خروج از بازار ديده مي‌شوند؛ سهامداراني كه با فروش سهام خود جلوي  ضرر بيشتر خود را مي‌گيرند. 

نوسان و درجا زدن در بازار سرمايه، امري طبيعي  است
برخي تحليلگران بازار سرمايه بر اين‌ باروند كه اصلي‌ترين عامل ايجاد روند اصلاحي در معاملات بورس، وجود نوسان در بازار ارز است هر چند نمي‌توان اين اتفاق را تنها علت تاثيرگذار در اصلاح اخير شاخص بورس دانست، اما بايد گفت بازار سرمايه به‌طور دايم تحت‌تاثير عوامل مختلف با نوسان همراه مي‌شود و نوسان و درجا زدن در بازار سرمايه امري طبيعي است.
اين در حالي است كه در دو سال گذشته اين بازار روندي مثبت داشته و تحليلگران عامل اصلي رشد شاخص در نيمه اول سال ۱۳۹۹ را ورود پول حقيقي يا به عبارت ديگر ورود سهامداران حقيقي و افزايش سرمايه‌گذاري شهروندان در بازار سهام عنوان مي‌كنند و بر اين باورند كه پس از آن و در ۶ ماه ابتدايي سال 1400 تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار را منفي كرد به گونه‌اي كه شاهد خروج پول حقيقي‌ها از اين بازار بوديم. هر چند برخي از صاحبنظران نيز مي‌گفتند با فرارسيدن مهرماه كم‌كم صورت‌هاي مالي شركت‌ها و گزارش سود آنها منتشر مي‌شود و با تكميل كابينه دولت سيزدهم سياست‌هاي اقتصادي دولت، ‌خصوصا مشخص شدن سياست‌هاي پولي بانكي وضعيت بازار سهام بهبود مي‌يابد اما به نظر مي‌رسد هنوز اين بازار روي خوش به سهامداران نشان نداده است.

اطلاعات 6 ماهه شركت‌هاي بورسي مثبت  بود
مصطفي اميد قائمي، نخستين رييس هيات‌مديره بورس اوراق بهادار تهران در خصوص وضعيت بازار سرمايه به «اعتماد» گفت: بورس همواره در روزهاي مختلف با نوساناتي مواجه است و اين افت‌وخيزها در بازار سرمايه جزو ذات اين بازار است، در بازار روز سه‌شنبه نيز سهم‌هاي پالايشي در ريزش بورس سهم عمده‌اي داشتند. اين كارشناس بازار سرمايه خاطرنشان كرد: اما موضوعي كه بايد به آن توجه شود اين است كه اطلاعاتي كه از كارنامه 6 ماهه شركت‌هاي بورسي منتشر مي‌شود اطلاعات بسيار خوبي است و به نظر مي‌رسد اين شركت‌ها سودده بوده‌اند و اين اطلاعات به بازار نيز كمك مي‌كند تا در ميان‌مدت باعث رونق اين بازار شوند. اين فعال حوزه بورس با بيان اينكه در مجموع آمار توليد و فروش محصولات مختلف و آمار وضعيت مالي شركت‌ها مثبت ارزيابي مي‌شود ادامه داد: در كنار اين موضوع قيمت محصولات پايه جهاني نيز تغيير داشته كه تاثير مثبتي بر شركت‌هاي بورسي خواهند داشت.

رونق اين بازار در ماه‌هاي آتي محتمل است
او تصريح كرد: هرچند ممكن است بازار سرمايه چند روزي راكد باشد اما با وجود اين اطلاعاتي كه از شركت‌ها در دست است با رونق اين بازار در فصل پاييز مواجه خواهيم شد و ممكن است در ادامه نيمه دوم سال بازار تغيير مسير دهد اما با شفاف‌تر شدن شرايط و كاهش ابهامات با توجه به پتانسيل‌هاي موجود در اين بازار امكان استارت يك حركت صعودي و رونق مجدد اين بازار وجود دارد و افزايش قيمت نفت و ساير حامل‌هاي انرژي اثر مثبتي بر بازار سرمايه ما خواهد داشت.

بورس پتانسيل بازدهي معقول را دارد
اميد قائمي تصريح كرد: بورس را مي‌توان به عنوان يكي از بازارهاي مناسب براي سرمايه‌گذاري در پاييز و زمستان معرفي كرد و بازار سرمايه مي‌تواند نسبت به ساير بازارهاي موازي تا پايان امسال بازدهي معقول‌تري در اختيار سهامداران قرار دهد و رشد خوبي را تجربه كند. او در پاسخ به اين پرسش كه كدام بازار به جز بورس مي‌تواند بازدهي بيشتري داشته باشد، گفت: همان‌گونه‌كه معاملات بورس تحت‌تاثير ركود ايجادشده قرار مي‌گيرد، روند معاملات ديگر بازارهاي سرمايه‌گذاري هم وارد فضاي ركودي مي‌شود و ديگر با معاملات چندان پر رونقي همراه نخواهند شد.اين كارشناس بازار سرمايه در رابطه با سياست‌هاي دولت براي رشد بازار سرمايه نيز خاطرنشان كرد: با توجه به رشد قيمت محصولات پايه در بازارهاي جهاني در صورتي كه سياست‌هاي دولت نيز همسو با اين رشد قيمت و حمايت از اين بازار باشد اين موضوع مي‌تواند به رونق بازار سرمايه كمك كند. به‌طور كلي تاثير افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي در بازارهاي جهاني در بازار سرمايه ما مثبت خواهد بود چراكه با افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي در جهان بهاي تمام‌شده توليد محصولات مختلف در بسياري از كشورهاي صنعتي افزايش خواهد يافت.

ضرورت حمايت‌هاي دولتي از بازار سرمايه
اميد قائمي ادامه داد: منظور اصلي از حمايت‌هاي دولتي مربوط به نرخ عوارض، نرخ خوراك‌ها و نرخ سود و بهره بانكي است كه از سوي دولت تعيين مي‌شوند كه در اين شرايط حساس بايد همگام و در جهت رونق بازار سرمايه باشد. ضمن آنكه يكي از موانع رشد بازار سرمايه، قيمت‌گذاري‌هاي دستوري بود اما شاهد آنيم كه با وجود افزايش مداوم قيمت كالاها و وضعيت مناسب سودآوري اكثر شركت‌ها و صنايع بورسي، بازار سرمايه همچنان كم‌فروغ است. اين فعال بازار سرمايه در مورد زمزمه‌هاي تغيير مديريتي در سازمان بورس اوراق بهادار و تاثير آن روي شاخص‌هاي بورس نيز گفت: خواه، ناخواه سياست‌هاي نظارتي مديران بازار سرمايه تاثيرگذار خواهد بود هر چند ممكن است از نظر رواني تغييرات اعمال‌شده در سازمان بورس اثري كوتاه‌مدت در معاملات داشته باشد اما نمي‌توان اين اتفاق را عامل اصلي براي ريزش‌ها يا افزايش‌ها دانست ضمن اينكه اين قضيه بيشتر سياسي است تا اقتصادي.