حفاظت از يوز با همراهي جامعه محلي
هوشنگ ضيايي
يكي از مهم‌ترين و مفيد‌ترين اقداماتي كه توسط SGP با مديريت لاله دارايي انجام شد شناسايي مخاطرات و تهديدات زيست‌محيطي كشور و برنامه‌ريزي جهت مقابله با برخي از آنها از طريق اجراي ده‌ها پروژه و انتخاب كارشناسان آگاه و علاقه‌مند جهت اجراي آنها بود. نمونه آن را درباره حفاظت از يوز آسيايي شاهد بوديم كه در اين زمينه لاله دارايي از انواع پروژه‌ها براي توانمندسازي و آموزش جامعه محلي كمك كرد. از جمله: شناسايي و انتخاب افراد علاقه‌مند و كاردان و تشويق آنها نسبت به ايجاد تشكل‌هايي در زمينه‌هاي مختلف حفاظت از تنوع زيستي، گردشگري و صنايع روستايي/ به رسميت شناختن اين تشكل‌ها و افراد ذي‌صلاح و علاقه‌مند و عقد قرارداد با آنها بدون در نظر گرفتن موانع و قوانين ومقررات دست وپاگير موجود در مورد ايجادتشكل‌ها / برگزاري چندين كارگاه آموزشي جهت اعضاي تشكل‌ها، كارشناسان مستقل و محيط‌بانان در زمينه توانمندسازي آنها در حوزه تسهيلگري، نحوه گزارش‌نويسي، آشنايي با حيات وحش و نحوه انجام مطالعات در مورد گونه‌هاي گياهي و جانوري و چگونگي حفاظت از آنها/ شناسايي و معرفي زيستگاه‌هاي ناشناخته يوز در ايران/ تهيه وسايل و تجهيزات آموزشي و كمك آموزشي از قبيل جزوه، پوستر و كتاب محيط‌بان/ تهيه برنامه‌هاي آموزشي و اجراي آن براي دانش‌آموزان، نمازگزاران و ساير اقشارمردم / تشويق ساكنان مجاور زيستگاه‌هاي يوز و همكاري با آنها در مورد ايجاد تشكل‌هاي مردم‌نهاد و ايجاد مكان‌هايي جهت سكونت و پذيرايي گردشگران/ آموزش محيط‌بانان و آماده‌كردن آنها جهت تدريس و سخنراني در مدارس و تجمعات مختلف به منظور آشنا كردن اقشار مختلف مردم با ارزش‌هاي حيات وحش و زيستگاه‌ها و مسووليت محيط‌بانان و جوامع محلي در قبال حفاظت از آنها/ تشويق و ترغيب اعضاي تشكل‌ها و در نظر گرفتن برخي تسهيلات جهت سكونت آنها در مناطق مجاور زيستگاه‌هاي يوز به منظور ايجاد ارتباط بيشتر با جوامع محلي به خصوص مادران و ساير اعضاي خانواده. اقدامات انجام‌شده تاثير زيادي در نگرش جوامع محلي نسبت به حفاظت از حيات وحش و زيستگاه‌هاي آن ايجاد كرد و باعث شد مردمي كه تاچندي قبل هر كجا كه يوزي را مي‌ديدند مي‌كشتند و بچه‌هاي يوز را آتش مي‌زدند به جمع حافظان حيات وحش بپيوندند. نمونه‌اش اينكه چندين سال پيش يك فرد زنداني با استفاده از مرخصي به وسيله موتوسيكلت يك بچه يوز را در پارك ملي توران گرفته بود و قصد فروش آن به يك مشتري به مبلغ دو ميليون تومان را داشت. مردم محلي با شنيدن اين خبر با پرداخت پول بچه يوز را از او خريدند و بلافاصله طي تماس تلفني مراتب را اطلاع دادند. من و مهندس هومن جوكار اين يوز را كه نام كوشكي روي آن گذاشته شد به پرديسان منتقل كرديم. درحال حاضر نيز تعدادي از اهالي بومي اطراف زيستگاه هاي يوز منازل مسكوني خود را با اندك تغييراتي جهت پذيرايي از توريست‌ها و به‌خصوص طبيعت‌گردان ايراني و خارجي اختصاص داده‌اند، آنها علاوه بر كسب درآمد تحولي نيز در وضعيت اقتصادي روستاي محل سكونت خود ايجاد كرده‌اند.