گفت‌و‌گو ‌هاي سخت

شهاب شهسواري

نشست مسكو در مورد افغانستان، روز گذشته در مسكو پايتخت روسيه برگزار شد. اين نشست با حضور نمايندگان ويژه 9 كشور منطقه در امور افغانستان و هياتي بلندپايه از نمايندگان گروه شبه‌نظامي طالبان در پرزيدنت هتل مسكو برگزار شد. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در سخنراني افتتاحيه اين نشست ضمن تاكيد بر عدم استفاده از خاك افغانستان براي آسيب رساندن به منافع كشورهاي ديگر به خصوص همسايگان، نسبت به استفاده گروه‌هاي تروريستي از جمله داعش و القاعده از بي‌ثباتي در افغانستان اظهار نگراني و مهم‌ترين مساله پيش روي افغانستان را تلاش براي صلح و آشتي ملي در اين كشور عنوان كرد. نمايندگان طالبان در اين نشست بار ديگر خواستار شناسايي بين‌المللي طالبان شدند و از كشورها خواستند كه اين گروه شبه‌نظامي را به عنوان حاكم افغانستان به رسميت بشناسند. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه پيش از اين نشست گفته  ‌بود كه روسيه هنوز برنامه‌اي براي شناسايي رسمي طالبان ندارد.

نشست فرمت مسكو، از 4 سال پيش و ابتدا با حضور نمايندگان 6 كشور افغانستان، ايران، پاكستان، چين، روسيه و هندوستان شروع به كار و نخستين جلسه خود را آوريل 2017 برگزار كرد. در حال حاضر با اضافه شدن تاجيكستان، تركمنستان، ازبكستان و قرقيزستان به اين فرمت، 10 كشور در آن عضو هستند. هدف اصلي برگزاري اين نشست تسهيل فرآيند آشتي ملي در افغانستان و برقراري صلح در اين كشور است. به گفته سرگئي لاوروف، فرمت مسكو، نوامبر 2018 براي نخستين‌بار مقام‌هاي دولت پيشين افغانستان را با گروه شبه‌نظامي طالبان در يك چارچوب و بر سر يك ميز براي مذاكره قرار داد. نشست روز چهارشنبه، سومين نشست فرمت مسكو با 10 عضو بود. پيش از اين قرار بود كه در آستانه اين نشست، نشست ديگري با حضور روسيه، امريكا و چين به علاوه پاكستان به عنوان گروه تروييكاي گسترش يافته برگزار شود، اما اين نشست به دليل بي‌ميلي امريكا براي شركت در آنكه به گفته وزارت خارجه اين كشور به دليل «مشكلات لجستيكي و فني» اعلام شد، برگزار نشد.

اظهار نگراني روسيه از صدور تروريسم از افغانستان
سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه، روز گذشته در افتتاحيه نشست فرمت مسكو براي افغانستان گفت: «از جنبش طالبان مي‌خواهيم كه با قاطعيت در برابر استفاده از سرزمين افغانستان عليه منافع كشورهاي ديگر، به ويژه همسايگان ايستادگي كند.» به گزارش خبرگزاري تاس، لاوروف در اين نشست تاكيد كرد: «اگر طالبان اين موضوع را رعايت كند، ما تمام تلاش‌مان را براي كمك به افغانستان از طريق سازمان ملل متحد، سازمان همكاري شانگهاي، سازمان پيمان امنيت جمعي  و  ديگر ساختارهاي چندجانبه مي‌كنيم.»
لاوروف در اين نشست تاكيد كرد: «ما تلاش‌هاي حاكميت جديد براي تثبيت شرايط سياسي- نظامي افغانستان را براي بهبود عملكرد ساختار سياسي مدنظر قرار مي‌دهيم. با اين حال همچنان فوري‌ترين مساله در افغانستان رسيدن به صلح از طريق فرآيند سياسي است.» وزير خارجه روسيه افزود: «بعد از تغييرات شديد در شرايط ميداني افغانستان، ديگر بي‌فايده است كه كسي را براي شكست سرزنش كنيم و بايد تمام تمركز خود را براي رسيدن به نتايج ملموس در زمينه آشتي ملي قرار دهيم.» لاوروف تاكيد كرد: «متاسفانه دولت پيشين افغانستان موفق نشد انتظارات را برآورده كند و با توجه به شرايط موجود، مسووليت سنگيني بر عهده حاكميت كنوني جنبش طالبان قرار مي‌گيرد تا به انتظارات جامعه بين‌الملل براي آشتي ملي در افغانستان رسيدگي كند.»
به گزارش اسپوتنيك، لاوروف در بخش پاياني اظهاراتش گفت: «توازن جديد نيروها در افغانستان كه پس از 15 آگوست برقرار شده، از يك سو، هيچ جايگزيني براي آينده قابل پيش‌بيني ندارد. از سوي ديگر، عدم به رسميت شناختن رسمي در عرصه بين‌المللي، مشكل در حوزه‌هاي اجتماعي و اقتصادي و مالي و چالش‌هاي بشردوستانه‌اي كه مقامات جديد در كابل با آن روبه‌رو هستند، نشان مي‌دهد كه وضعيت كنوني اين كشور هنوز قابل تغيير نيست و آن را نمي‌توان پايدار ناميد. گروه‌هاي تروريستي متعددي سعي مي‌كنند از اين حالت استفاده كنند. اول از همه، داعش و القاعده كه دوباره سعي مي‌كنند سر بالا كنند و به همين منظور در مناطق مختلف كشور به حملات خونين  بپردازند.»
در واكنش به اين اظهارات، اميرخان متقي، سرپرست وزارت خارجه حكومت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان با تكرار ادعاي اين گروه در مورد عدم حضور گروه‌هاي تروريستي در خاك افغانستان به خبرنگاران گفت: «داعش تهديدي جدي براي افغانستان نيست.» اين ادعا در حالي مطرح مي‌شود كه گروه تروريستي داعش در دو هفته گذشته با حمله به دو مسجد شيعيان در افغانستان، بيش از 100 نمازگزار شيعه را به شهادت رسانده است. گروه طالبان تاكنون هيچ اقدام عملي براي مبارزه با گروه‌هاي تروريستي در خاك افغانستان انجام نداده است و به مماشات با گروه‌هايي همچون داعش ادامه مي‌دهد.

ادعاي  معاون نخست‌وزير طالبان: 
دولت  ما فراگير است
عبدالسلام حنفي، معاون نخست‌وزير دولت خودخوانده گروه شبه نظامي «طالبان» در حاشيه نشست مسكو به خبرنگاران گفت: «دولت در افغانستان فراگير است و انزواي افغانستان به نفع هيچ طرفي نيست و جامعه بين‌المللي بايد حكومت طالبان را به رسميت بشناسد.» حنفي خاطرنشان كرده است كه طالبان حاضرند روي تمام نگراني‌هاي جامعه‌ جهاني به وضاحت، شفافيت و صراحت گفت‌وگو كنند. معاون نخست‌وزير حكومت خودخوانده طالبان افزود كه خواهان روابطي با كشورها همسايه، منطقه و جهان است كه بر احترام متقابل به حاكميت ملي استوار باشد. 
حنفي افزوده است: «فرآيند اصلاحات سياسي در نظام سياسي زمان‌گير است، اما عزم و اراده‌ جدي در رهبري ما وجود دارد كه خدمات معياري و سريع به مردم ارايه كند.» از سويي هم، او تذكر داده است كه هرچند تحول اخير انقلاب‌گونه بود، اما رهبري طالبان تلاش كرده است تا تمام اقوام و اقشار جامعه‌ افغانستان در حكومت جديد حضور داشته باشند. حنفي همچنين گفته است كه فساد تمام ساختار سياسي رژيم غني را در برگرفته بود و با وجود «وعده‌هاي زيبا» در مجامع بين‌المللي تا آخرين لحظه رژيم محمد اشرف غني، رييس‌جمهوري فراري افغانستان، هيچ پيشرفتي در عرصه مبارزه با فساد اداري صورت نگرفته بود. او افزوده كه رهبران سياسي دولت پيشين از فرصت‌ها براي زراندوزي استفاده كردند و طالبان حكومتي را به ارث بردند كه قرض‌دار همسايه‌ها بود. امير خان متقي، سرپرست وزارت امور خارجه حكومت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان در افغانستان نيز پيش از اين نشست به خبرنگاران گفت كه طالبان معتقد است تمام شرايط لازم را براي آنكه جامعه بين‌المللي آن را به عنوان مقامات مشروع افغانستان به رسميت بشناسد، برآورده كرده است. متقي مي‌گويد: ما انتظار داريم كه كشور‌هاي منطقه در اين موقع حساس، براي ثبات افغانستان كمك كنند و در رساندن كمك‌هاي بشري با مردم افغانستان مساعدت كرده و در صورت نقض حقوق و آزادي‌هاي اتباع افغانستان از آنها دفاع كنند. وي گفت: حكومت جديد افغانستان يك حكوكت «فراگير و همه‌شمول» است كه در آن از تمام اقوام، مناطق و اقشار افغانستان نمايندگان موجود است. در نظام‌هاي گذشته افغانستان چنين اشخاص و شخصيت‌هاي ورزيده شامل نظام  نبودند.

پاكستان: بايد دارايي‌هاي افغانستان آزاد شود
«محمد صادق»، نماينده ويژه پاكستان در امور افغانستان در سومين نشست مشورتي مسكو براي افغانستان بر ارايه كمك‌هاي فوري بشردوستانه به مردم افغانستان تاكيد كرد. به گزارش تسنيم، صادق در توييتي نوشت: در نشست مسكو تصريح كرده كه براي جلوگيري از فروپاشي اقتصاد افغانستان آزادسازي دارايي‌هاي اين كشور بسيار مهم است. وي همچنين بر افزايش همكاري براي مقابله با چالش‌هاي مشترك در افغانستان از جمله مبارزه با تروريسم، جنايات بين‌المللي و مديريت مرزها تاكيد كرد. نماينده ويژه پاكستان ادامه داد: ما بايد در حين پيگيري اين اهداف بر ديدگاه‌هاي مشترك خود در مورد احترام به حاكميت و تماميت ارضي افغانستان، عدم استفاده از خاك افغانستان عليه هر كشور ديگر و تسهيل تجارت ترانزيتي تاكيد كنيم. صادق خاطرنشان كرد: جامعه بين‌الملل نبايد افغانستان را در اين مقطع حساس رها كند و صداي جمعي ما بايد پيام ما از يك افغانستان صلح‌آميز، با ثبات و مرفه را تقويت كند.
نماينده چين در نشست مشورتي مسكو با حمايت از شركت طالبان در اين نشست از نمايندگان ديگر كشورهاي شركت‌كننده خواست تا در بازسازي افغانستان همكاري كنند. به گزارش «تلويزيون ملي»، نماينده چين افزود: ما با حكومتي به رهبري طالبان كار مي‌كنيم، در امور داخلي افغانستان مداخله نكرده و روابط سازنده خود را با افغانستان ادامه مي‌دهيم. براساس اين گزارش، نماينده چين در ادامه تاكيد كرد كه جامعه جهاني بايد پيشرفت‌هاي دو ماه گذشته را ناديده نگيرد.

كابلوف: به رسميت شناختن طالبان منوط به برآورده كردن انتظارات جامعه بين‌المللي است
ضمير كابلوف، نماينده ويژه رييس‌جمهور روسيه براي افغانستان و مدير بخش دوم آسيا در وزارت امور خارجه گفت: «انتظارات جامعه بين‌المللي را كه هم مربوط به حقوق بشر و هم مسائل فراگير است برآورده مي‌شود.» به گزارش اسپوتنيك وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه آيا در اين نشست مساله به رسميت شناختن بين‌المللي طالبان مطرح شده است يا خير، گفت: «مطمئنا مطرح شده است، مگر مي‌شود مطرح نشود. قطعا اين اتفاق خواهد افتاد و به هيات افغاني هم گفته شد، زماني اين امر فرا مي‌رسد كه او اقدام به اجرا و تحقق بخش اكثر انتظارات جامعه از جمله در زمينه حقوق بشر و دولت فراگير كند.» كابلوف به خبرنگاران گفت: «ما مسائل مربوط به دولت افغانستان از جمله مسائل مربوط به رعايت مقررات اساسي حقوق بشر، مسائل مربوط به ادامه مبارزه با تروريسم بين‌المللي و جرايم مرتبط با مواد مخدر، مسائل مربوط به ضمانت‌هاي امنيتي براي كشورهاي همسايه افغانستان را مورد بحث قرار داديم.» اين ديپلمات افزود: «ما در اينجا هيچ اختلافي نداريم، همه در اين مورد توافق  دارند و هيات افغان بار ديگر اطمينان داد كه قصد دارد به اين دستورالعمل‌ها كه آنها بلافاصله پس از روي كار آمدن اعلام كردند، پايبند باشد.»

طالبان  جلوي  واكسيناسيون  فلج  اطفال 
را  نمي‌گيرد
سازمان جهاني بهداشت و صندوق كودكان ملل متحد اعلام كرده‌اند كه طالبان با واكسيناسيون سراسري فلج اطفال در افغانستان موافقت كرده است و اين دو نهاد بين‌المللي در يك كارزار 5 روزه سراسري در افغانستان توزيع و مايه‌كوبي واكسن فلج اطفال را انجام خواهند داد. افغانستان به دليل سال‌ها جنگ داخلي و عدم دسترسي به بخش‌هاي مختلف اين كشور براي مايه‌كوبي كودكان، «پايتخت جهاني فلج اطفال» ناميده شده است. در حالي كه تلاش جهاني براي ريشه‌كني فلج اطفال دهه‌هاست ادامه دارد، افغانستان با 56 مورد ابتلا به اين بيماري ويروسي قابل پيشگيري، در سال 2020 مانع جدي در برابر ريشه‌كني كامل اين بيماري از جهان است. افغانستان و پاكستان تنها كشورهايي در جهان هستند كه هنوز اين بيماري در آنها ريشه‌كن نشده است.
طالبان و گروه‌هاي افراطي اسلام‌گرا در افغانستان و شمال پاكستان در طول سال‌هاي گذشته بارها به ماموران مايه‌كوبي فلج اطفال در نقاط مختلف افغانستان حمله كرده‌اند. تازه‌ترين نمونه از كشتار ماموران واكسيناسيون، حمله خرداد ماه سال جاري بود كه باعث كشته ‌شدن 5 مامور مايه‌كوبي در جلال‌آباد توسط افراد مسلح شد.

بزرگداشت انتحاري‌هاي طالبان در هتل اينتركنتينانتال  كابل
گروه طالبان روز سه‌شنبه با برگزاري مراسمي در يكي از هتل‌هاي مجلل كابل، از افرادي كه «شهداي مجاهدين» مي‌خواند، تجليل كرد. به گزارش رويترز در اين مراسم كه با حضور سراج‌الدين حقاني، وزير كشور حكومت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان برگزار شد، از افراد منتسب به اين گروه كه در طول سال‌هاي گذشته عمليات تروريستي انتحاري در افغانستان انجام داده‌اند، تجليل شد. قاري سعيد خوستي، سخنگوي وزارت كشور حكومت خودخوانده افغانستان گفته است كه طالبان به بازماندگان بمب‌گذاران انتحاري خود زمين رايگان، 10 هزار افغاني پول نقد و پوشاك رايگان مي‌دهد.